Filologiya məsələləri, 2017
225
mədəniyyətinin yüksəlməsində müəyyən müsbət rol oynamış və indiki
dövrdə onun tutduğu yer daha vacib və mütləqdir.
Bugünkü elmin misilsiz nailiyyətləri ilə dünya xalqları tərcümə
vasitəsilə tanış olur. Buna görədir ki, istər ölkəmizdə, istərsədə, istərsə də
xaricdə tərcümə işinə indiki dövrdə xüsusi fikir verilir.
Ölkəmizdə tərcümə dövlət əhəmiyyəti olan bir işdir.
Respublikamızda Avropa dillərindən tərcümə işində yeni bir
mərhələnin başlandığına sevinirik. Bildiyimiz kimi, Azərbaycanda Avropa
dillərindən tərcümə işi əsasən XX əsrin əvvəllərindən başlayır.
Bu dövrdə
Avropa dillərindən edilən tərcümələrin əksəriyyəti orijinaldan olunmuş
tərcümələrdir.
Dünya klassiklərinin dilimizə tərcümə işə hələ davam etməkdədir.
Onu da qeyd etməliyik ki, bununla belə, hələ indiyə kimi əsərlərin tərcüməsi
ictimaiyyətimiz üçün çox vacib olan, dünyanın ən tanınmış ədiblərinin
əsərləri tam tərcümə olunmamışdır.
ƏDƏBİYYAT
1. Нешумаев,И.В.Синтактические трансформации при перовода
английского текста.М.
2. Комиссаров В.Н. Теории перевода. Москва.1993г
3. Bəşirov M,Xocayev O. Azərbaycan dilindən rus dilinə və əksinə
tərcümənin nəzəriyyəsi.
4. Швейцер А.Ф.Теория
перовода,Статус,проблемы,аспекты.Москва.Наука.1988an.
M.ZAMIRA
INVESTIGATION OF THE HISTORY OF THE
TRANSLATION AND HIS PROBLEMS IN AZERBAIJAN AND
ENGLISH LANGUAGES
SUMMARY
The article is devoted to the role meaning of the translation in
bicultural communication,some thoughts and philosophical appreciating of
translation in modern linguistics also about stylistically translation in
literature and humanitarian sphere.In the given article some parts of
translation in contemporary literature of Azerbaijan
and literature of Westen-
European countres and Russia are analized.
The article examines the a few,the basic principle teaching students
foregh language especially English institutions of higher education it is noted
Filologiya məsələləri, 2017
226
training terminology vocabulary national audience strongly differs from the
other principles of training.
The article examines also the main tasks of the for success ful learning
foreing language institution of higher education;translation tasks,semantics
of
the tasks,comparable tasks,sinonymestasks,encrypted tasks,all tasks
training realizable students audiences.
З.МАМЕДОВА
ИССЛЕДОВАНИЯ ИСТОРИИ ПЕРЕВОДА И ЕГО
НЕКОТОРЫЕ ПРОБЛЕМЫ В АНГЛИЙСКОМ И В
АЗЕРБАЙДЖАНСКОМ ЯЗЫКАХ
В данной статье рассматривается роль и значение перевода в
межкультурной коммуникации,некоторые мысли и философские
оценки об истории перевода и о перевод переводанической
деятельности в современной лингвистике,а также о стилистике
перевода о литературе и в гуманитарной сфере.В этой статье также
анализируется некоторые фрагменты в современной литературе
Азербайджана и литературой Англии,Западноевропейские страны и
России.
В статье также рассматривается некоторые основные принципы
обучения перевода студентам Английского языка в высших учебных
заведаниях, отмечается обучения основные принципы перевода в
младших и старших курсов университета.В статье также анализируется
некоторые основные задачи переводнической деятельности обучения
Английского языка в ВУЗ-ах:задачи для переводов,по семантикам,
сравнительные задачи,синонимические задачи,шифровые задачи и
др.Все задачи обучения реализуется студентами в аудиториях ВУЗ-ах.
Rəyçi: Rauf İsmayılov
Filologiya elmləri doktoru, professor
Filologiya məsələləri, 2017
227
YEGANƏ ƏLƏSGƏROVA
ADİU
yeganə.@.mail.ru.
İNGİLİS VƏ AZƏRBAYCAN DİLLƏRİNDƏ SADƏ CÜMLƏNİN
MÜQAYİSƏLİ XARAKTERISTIKASI
Açar Sözlər: Azərbaycan dili, ingilis dili, sadə cümlə, semantika,
dilçilik,
mürəkkəb cümlə, müqayisəli xarakteristika.
Ключевые слова: Азербайджанский язык, Английский язык, простое
предложение семантика, лингвистика, сложное предложение,
сравнительная характеристика.
Key words: Azerbaijani, English, simple sentence, semantics, linguistics,
complex sentence, comparative description.
Bildiyimiz kimi, cümlə nitqin əsas vahidlərindən biridir. Cümlə haqqında
təlim ümumi dilçiliyin mübahisəli, həm də maraqlı məsələlərindən biridir.
Dilçilərin bəziləri bu fikirdə olmuşlar ki, cümlənin vəzifəsi hökmü
bildirməkdir. Digər dilçilər isə hökm ilə cümlənin eyniləşdirilməsinin
əleyhinə çıxmışlar. Məsələn: A.M.Peşkovski
də cümlənin hökm ilə
eyniləşdirilməsinin əleyhinə çıxaraq göstərmişdir ki, bir qayda olaraq,
cümləni hökmə gətirib çıxarmaqdan əl çəkmək lazımdır. Çünki hökm
məfhumunun özü (həm məntiqi, həm də psixoloji) cümlənin təhlili üzərində
qurulmuşdur. Cümlə öz tərsözlər daxil edir ki, bunlar öz məntiqi qarşılıqlı
əlaqəsinə görə hər hansı bir hökmü ifadə edir, yəni hər hansı bir yeni bitmiş
fikir və yaxud mühakimə bildirir. Dilçi alim Z.Budaqova
da qeyd edir ki,
hökmlə cümləni qarışdırmaq olmaz. Hökmlərin hamısı cümlədir. Lakin
bütün cümlələr hökm bildirmir. Məsələn: əmr və sual cümlələri hökm hesab
edilmir, çünki bu cümlələrdə subyekt və yoxdur. Deməli, sual və əmr
cümlələrində predikat və subyekt olmadığı üçün bunlar hökm sayılmır.
Bundan başqa, hökmdə nə isə təsdiq və ya inkar edilir. Əmr cümləsində isə
əşya və ya şəxs nəyə isə təhrik olunur, sual cümlələrində isə soruşulur.
Sualla hökmün bir fərqi də ondan ibarətdir ki, biz sual verərkən mühakimə
etmirik, soruşuruq, hökm verərkən isə mühakimə edilir. Sual cümlələrində
məqsəd müəyyən cavaba nail olmaqdır.
Hökm ümumbəşəri, cümlə isə milli səciyyə daşıdığına görə,
eyni bir
hökm ayrı-ayrı dillərdə həm oxşar cümlə quruluşu ilə, həm də müxtəlif
cümlələrlə verilə bilər. Cümlənin üzvləri və quruluşu hökmün üzvləri və
quruluşun-dan bəzən fərqlənir, bəzən də uyğun gəlir. Bütün bu göstərilənlər
hamısı sadə cümlə probleminə bilavasitə aiddir. Hər bir sadə cümlə müəyyən
aspektdən öyrənilir. Bu aspektlərdən birincisi onun strukturudur. Sadə