115
Çünki öz sözün yoxdur.
Özünü dağa-daşa çırpıb həlak olursan.
Görünməzdin, yenə də görünməz olursan.
28 Şölə 5-ci il.
(
28 iyun 1984-cü il).
KASSANDRANIN MONOLOQU
– Mən – sizin divanə saydığınız, Aqamemnon əsiri
Kassandra –
deyirəm ki, Troya məhv olacaq, onun xarabazarlığında bayquşlar
ulayacaq.
Fəqət siz – ağıllılar mən – divanəyə inanmayın!
Həyatın gözünə düz baxmayın! Gerçəkliyi uydurun! Şən, rahat,
firavan yaşayın!
Siz ağıllılar, qorxmayın, sizdən döyüş rəşadəti tələb olunmayacaq,
siz düşmən ordusunun qarşısında əsim-əsim əsməyəcəksiniz,
ölümün
pəncəsi sinənizə çökməyəcək!
Divanə Kassandra sayıqlayır. Ona inanmayın!
Siz ağıllılar, nəşənizdən, işrətinizdən qalmayın, usanmayın! Şəhvət
şirnisindən doyunca qidalanın!
Divanə Kassandra sayıqlayır. Ona inanmayın!
Siz ağıllılar, rütbə, hakimlik dəbdəbəsindən, var-dövlət həvəsindən
əl çəkməyin, qoy onlar sizi sərsəri həqiqətdən qorusun.
Divanə Kassandra sayıqlayır. Ona inanmayın!
Siz ağıllılar, güzəran xoşhallığından, məişət xoşbaxtlığından
ayrılmayın.
Peyğəmbərlik – dəlilikdir. Kassandraya inanmayın!
Siz ağıllılar, fitnənizdən, fəndgirliyinizdən çəkinməyin, ömrün
ahəngini, axarını dəyişməyin!
Divanə Kassandra sayıqlayır. Ona inanmayın!
Siz ağıllılar, zamanın havasına coşğunluqla oynayın,
qoy sevinc
sədası həqiqətin səsini batırsın.
Kassandra sərsəridir, onu eşitməyin!
116
Siz ağıllılar, böyük fikri, böyük kədəri, böyük əzabı qəlbinizə yaxın
qoymayın.
Qoy hərcayilik ürəyinizi düşüncə hücumundan qorusun.
Peyğəmbərlik dəlilikdir. Kassandraya inanmayın!
Siz ağıllılar, yaratdıqlarınızın əbədiliyinə, bənzərsizliyinə, əvəzsiz-
liyinə sönməz inamınızdan dönməyin.
Divanə hıçqırıqlarına gülün!
Xülya badəsindən aralanmayın.
Fərəh olmayan yerdə o, sizə fərəh gətirəcək,
səadət olmayan yerdə
səadət!
Bugünün qapısını sabahın üzünə bərk bağlayın.
Elə edin ki, sabah bugünün üzərinə işıq sala bilməsin.
Divanə Kassandraya inanmayın, o sayıqlayır.
Özünüzə məftunluğunuz, heyranlığınız bir an da azalmasın,
daxilinizdəki zülməti görməyin.
Divanə Kassandra sayıqlayır. Ona inanmayın!
Yalandan qaçmayın. Aldadın, aldanın, aldanışla yaşayın, yaşadın.
Divanə Kassandra sayıqlayır. Ona inanmayın!
Əxlaqı könül evindən qovun, vicdanı ömrünüzdən sürgün edin,
xəbisliyi əsillik sayın.
Divanə Kassandra sayıqlayır. Ona inanmayın!
Yırtıcı ehtirasları alışdırın, qoy onun işığında fəlakət görünməsin.
Divanə Kassandranı eşitməyin, susdurun, susmasa – öldürün!
Ancaq Troya mütləq məhv olacaq...
28 Şölə 5-ci il.
(28 iyun 1984-cü il).
117
NARSİS HƏSRƏTİ
Bir dəfə İnsan oğlu – Narsis özünü çayın sularında gördü.
Bu, onun cismani surəti idi.
Ancaq Narsis cismanidə cismanidən böyük Mahiyyəti görə
bilmişdi.
Həmin mahiyyət onun real mövcudluğundan hədsiz dərəcə gözəl,
mənalı və ülvi idi.
Narsis ona vuruldu.
Onun heyranlığının həddi-hüdudu yox idi.
Mahiyyət əbədi, sonsuz və kamil idi.
Real Narsis keçici, qeyri-kamil və ölümlü idi.
Adi Narsis – ali Narsisi, natam Narsis – bütöv Narsisi,
naqis Narsis
– xalis Narsisi sevmişdi.
O, vüsal arzulayırdı, özünə yetişmək diləyirdi.
Yollara çıxırdı. Sevgilisini uzaqdan görürdü.
“Gözlə məni, gəlirəm”, – deyə dillənirdi.
“Sənsiz yaşaya bilmirəm”, – deyə fəryad qoparırdı.
Küləkdən tez əsirdi, quşdan tez uçurdu, ancaq Mahiyyətə çata
bilmirdi.
Narsis sevgilisinə yaxınlaşdıqca, sevgilisi ondan uzaqlaşırdı.
– Sən mənə qovuşa bilməzsən, – deyirdi...
Sən zahirsən, mən daxiləm!
Sən nöqsanlısan, mən kamiləm!
Sən bəsitsən, mən ülviyəm!
Sən nisbisən, mən Mütləqəm!
Sən mənə çata bilməzsən!
Sən mən ola bilməzsən!
Sənin qismətin – cəhddir, səydir, hicrandır – vüsal deyil!
Sən mahiyyət ola bilməzsən!
Ancaq
özündə də qala bilmirsən, daim özünlə mənim aramda
addımlayırsan.
Mənə can atacaqsan, öz can evindən çıxacaqsan, ancaq mənə
çatmayacaqsan!
Qismətin budur.
118
Narsis iradəsinə güc elədi, eşqini qəlbindən qoparıb atmaq istədi,
öz balaca
Məninə pərçimlənmək istədi, ancaq bacarmadı, məhəbbət
ömrünə hakim oldu.
Yenə yola düzəldi.
Sevgilisini dağ zirvəsində gördü, zirvəyə çatdı – sevgilisinə çata
bilmədi, istəklisini səma ucalığında gördü, səmaya çatdı, istəklisinə
çatmadı, naləsi yerə-göyə sığmadı:
–
Bircə anlıq dayan. Sifətim sifətinin, əllərim əllərinin, dodağım
dodağının əsiridir.
Ya da öldür məni.
Sənsiz yaşaya bilmirəm, – dedi.
– Dayana bilmərəm.
Dayansam, sən olaram. Öldürə də bilmərəm
səni. Sən mənim gerçəkliyimsən.
Sənsiz mən gerçəklikdən məhrum olaram.
Sən yaşamalısan, mənim eşqimlə alışıb-yanmalısan, mənə şiddətli
həvəslə can atmalısan, ancaq mən olmamalısan, mənə çatmamalısan!
Mən sənin əbədi həsrətin, iztirabın və bəxtiyarlığınam.
Sən mənim arxamca gəlməlisən, gəlirsən, gəlməyə bilməzsən!
Ancaq sən mənə ən yaxın olanda belə məndən uzaq olacaqsan!
Çünki gerçəklik Mahiyyətə bərabər ola bilməz!
Ancaq sən özündə də qala bilməzsən.
Həmişə vüsala can atan və həmişə hicranda yaşayan xilqət.
Sən busan.
Mahiyyətdən aşağı, özündən yüksək.
Bu səddi aşa bilməzsən.
II
Neçə min
ildir ki, Narsis yollardadır.
Vüsal istəyir, hicrana çatır.
Sevgilisinə yaxınlaşdıqca, sevgilisi ondan uzaqlaşır.
Ancaq aşiq yolundan dönmür.
30 Şölə 5-ci il.
(30 iyun 1984-cü il).
