Microsoft Word Baburname doc
Yüklə 3,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Zəhirəddin Məhəmməd BABUR
- BABURNAMƏ
BABURNAMƏ
75 və Şeyx Abdullah Barlas ilə birlikdə Xutlan tərəfinə çəkildi. Yarı yolda Şeyx Abdullah Barlastan ayrılaraq Uyaç keçidindən keçib Sultan Hüseyn Mirzənin yanına getdi. (57 a) Hisar vilayəti alındıqdan sonra Xosrov şah Baysunqur Mirzəni Hisar- da qoyub Xutlanı da kiçık qardaşı Vəliyə verdi. Özü də bir neçə gün sonra mühasirə niyyəti ilə Bəlx üzərinə yürüdü. Hərəkətindən bir az öncə Nəzər Bahadır adlı böyük bir adamını üç-dörd min əsgərlə birlikdə Bəlx civarına göndərmişdi və üç-dörd gün sonra Baysunqur Mirzəni də yanına alaraq Bəl- xi mühasirə etdi. Bəlxdə [Sultan Hüseyn Mirzənin oğlu] İbrahim Hüseyn Mirzə və Sultan Hüseyn Mirzənin bəylərindən də xeyli adam vardı. Xosrov şah kiçık qardaşı Vəlini də xeyli əsgərlə birlikdə Şaburqanı mühasirə edib o tərəfləri yağmalaması üçün göndərmişdi. Amma Vəli Şa- burqanı yaxından mühasirə etmədi və əlindəki qüvvələri Zərdək çölündəki əhaliyə axın etməyə göndərdi. Bunlar Zərdək çölünə axın edib yüz mindən artıq qoyun və üç minə yaxın dəvə gətirdilər. Vəli ondan sonra Sançarıq vi- layətinə hücum edib bölgəni yağmalayaraq dağdakı bəzi bərkidilmiş yerləri ələ keçirdi, sonra gəlib Bəlxdə böyük qardaşına qoşuldu.
Bəlxi mühasirədə saxlayan Xosrov şah bir gün yuxarıda bəhs edilən Nəzər Bahadır adlı adamını Bəlxin su yollarını kəsmək üçün göndərdi. Am- ma Sultan Hüseyn [Bayqara] Mirzənin sevimli bəylərindən Tanrıverdi (57
şılaşdı və başını kəsib qalaya qayıtdı, fövqəladə cəsuranə hərəkət edərək bö- yük bir iş gördü.
Həmin il Sultan Hüseyn Mirzə də Zünnun bəy Arğun və oğlu Şah Şü- canın dəf edilməsi üçün qoşun çəkib Büstə getmişdi. Çünki Zünnun bəy Ar- ğun Bədiüzzaman Mirzənin xidmətinə girib ona qızını vermiş və oğlu Şah Şüca ilə fitnə və fəsadla uğraşmağa başlamışdılar. Büstü mühasirə edən Sul- tan Hüseyn Mirzə qoşuna heç bir yerdən ərzaq təmin edə bilmədi, amma ac- lıqdan çox sıxıntı çəkməyə başladıqları zaman Büst valisi kurqanı təslim et- di və Büstdəki mövcud ərzala Xorasana qayıda bildi. Sultan Hüseyn Mirzə kimi böyük bir padşah, bu qədər sursat və təm- təraqla Qunduz, Hisar və Qəndəhar üzərinə bir neçə dəfə qoşun çəkdiyi hal- da zəbt edə bilmədən geri döndüyü üçün oğulları və bəyləri bundan cəsarət alaraq düşmənçilik yaratmağa və fitnə çıxarmağa başladılar. O yaz Sultan Hüseyn Mirzə Əstərabada müsəllət olaraq şər işlərlə məşğul olan oğlu Məhəmməd Hüseyn Mirzənin dəf edilməsi üçün Məhəmməd Vəli komandanlığı altında bəzi bəyləri xeyli əsgərlə birlikdə axınçı olaraq göndərmiş və özü də Nişin çayırında qalmışdı. Bədiüzzaman Mirzə ilə Zünnunun [bəy Zəhirəddin Məhəmməd BABUR
76 Arğun] oğlu Şah İŞüca] bəy (58 a) qəfildən qoşun çəkərək Sultan Hüseyn Mirzənin üzərinə gəldilər. Bu arada Sultan Məsud Mirzə də Hisarı müdafiə edə bilməyərək təslim etmək məcburiyyətində qalmışdı və Sultan Hüseyn Mirzənin yanına gəlirdi, xoş bir təsadüf əsəri olaraq, tam o gün yetişdi. Eyni zamanda Əstərabada gedən əsgər də gəlib eyni gün Mirzəyə qoşuldu. Qarşı-qarşıya gələndə Bədiüzzaman Mirzə ilə Şah bəy savaşmadan qaçıb getdilər. Sultan Hüseyn Mirzə Sultan Məsud Mirzəni yaxşı qəbul etdi, onu özü- nə kürəkən edərək inayət və şəfqət göstərdi. Bu arada Xosrov şahın kiçık qardaşı Baqi Çağanyani də bu hadisədən bir az öncə gəlib Sultan Hüseyn Mirzənin xidmətinə girmişdi. Onun fitnələri üzündən Sultan Məsud Mirzə Xorasanda durmadı, Sultan Hüseyn Mirzədən izin belə almadan bir bəhanə ilə Xosrov şahın yanına getdi. Xosrov şah Baysunqur Mirzəni də Hisardan çağırıb gətirdi. Bu əsnada Miranşah Mirzə də atası Uluğ bəy Mirzə ilə düşmən olub Həzarəyə girmiş, lakin pis hərəkətləri üzündən orada qala bilməmiş və o da Xosrov şahın ya- nına gəlmişdi. Bəzi dargörüşlülər bu şahzadələrin hər üçünü də öldürərək Xosrov şah adına xütbə oxutmaq fikrində idi. Lakin Xosrov şah bunu uyğun görmədi. Bu səfil və nankor adam kiçıkliyindən bəri böyüdüb bəy-atəkəsi olduğu Sultan Məsud (58 b) Mirzəni tutub bu beş günlük dünya üçün -ki, ona vəfa qılmadığı kimi, heç kimə də vəfası olmayacaqdır- gözlərinə mil çəkərək kor elədi. Bir neçə südqardaşı, arxadaşı və sınanmış adamı Sultan Məsud Mir- zəni alıb Səmərqəndə, Sultan Əli Mirzənin yanına götürmək niyyətilə Keşə getdilər. Amma oradakıların da pis niyyətdə olduqlarını gördülər, Keşdən qaçaraq Çarcu keçidindən aşıb Sultan Hüseyn Mirzənin yanına gəldilər. Belə çirkin hərəkət edənlərə və bu cür işlərlə uğraşanlara qiyamətə qədər yüz min dəfə lənət olsun. Xosrov şahın bu hərəkətindən xəbərdar olanlar ona lənət oxusunlar və bunu duyub da lənət oxumayanlar da lənətə tuş olsunlar. Xosrov şah bu çirkin hərəkətindən sonra Baysunqur Mirzəni padşah edib Hisara getməsinə izin verdi. Seyid Kamili Miranşah Mirzəyə köməkçi qoşub onu da Bamyan tərəfinə göndərdi.
FƏRQANƏ - 904 (19 AVQUST 1498 – 8 AVQUST 1499) BABURNAMƏ
77 DOQQUZ YÜZ DÖRDÜNCÜ İLİN HADİSƏLƏRİ Səmərqəndə və Əndicana dəfələrlə yürüş etsək də, bundan heç bir nə- ticə hasil olmadı. Təkrar Xocəndə qayıtdıq. Xocənd kiçık bir yerdir, yüz-iki yüz əsgəri olan bir adamın vaxtı burada sıxıntı (59 a) içində keçər. Lakin id- diası olan bir adam necə sakit dura bilər?
Məhəmməd Hüseyn Gürgan Duğlat Ura-Təpədə idi. Səmərqənd üzə- rinə yürümək niyyətilə onun yanına adamlar göndərib sözləşdik. Yar-yaylaq kəndlərindən olan Pəşağarı bu qışı orada qalmaq və Səmərqənd vilayətinə mümkün olduğu qədər hücum edə bilmək üçün müvəqqəti olaraq bizə ver- məsini Məhəmməd Hüseyndən istədik. Bu kənd Xoca həzrətlərinə aid olan kəndlərdən idi, amma bu qarışıqlıqda ona keçmişdi. Məhəmməd Hüseyn Duğlat buna razı oldu. Xocənddən Pəşağara hərəkət etdim. Zaminə yaxınlaşanda qızdırmaya tutuldum. Buna baxmayaraq Zamindən hərəkət edib sürətlə dağ yolundan Ribati-Xoca üzərinə gəldim. Niyyətim qəfil basqın edərək nərdivanlarla çıxıb Şavdar tüməninin mərkəzi olan Ribati-Xoca kurqanını ələ keçirmək idi. Sübh çağı oraya gəldik. Lakin əhalisi xəbərdar oldu, biz də təkrar dönüb heç bir yerdə dayanmadan birbaş Pəşağara gəldik. Qızdırmalı olduğum halda on üç-on dörd ağac yolu güclə və məşəqqətlə qət etdim. Bir neçə gün sonra Yar-yaylaq kurqanlarını sözlə və ya zorla ələ ke- çirmək üçün bir neçə içki bəyləri və igidlərlə birlikdə İbrahim Saru, Veys Lağari və Şirim Tağayini axınçı təyin etdik. O zamanlarda (59 b) Yar-yay- laq Seyid Yusif bəydə idi. Mən Səmərqənddən çıxdığım zaman o orada qalmış və Sultan Əli Mirzə də ona inayət etmiş, nəticədə Seyid Yusif bəy [Oğlaqçı] Yar-yaylaq kurqanlarının ələ keçirilib idarə edilməsi üçün kiçık qardaşını və oğlunu göndərmişdi. Biz yenidən hərəkətə keçəndə Siyal-qutun idarəsini əlində tutan Əhməd Yusif də o kurqanlarda idi. Bizim bəylər və igidlər də gedib bütün qış uğraşaraq bəzi kurqanları sülh yolu ilə, bəzilərini də savaşaraq zəbt etdilər, bəzilərini isə hiylə və bicliklə ələ keçirdilər. O vi- layətlərdə moğollar və özbəklər üzündən kurqanı olmayan heç bir kənd yox- dur. O əsnada [Sultan Əli Mirzə] bizim üzümüzdən Seyid Yusif bəy ilə ki- çık qardaşından və oğlundan şübhələnərək onların Xorasana getmələrinə izin verdi. Qış belə təlaş və mücadilə ilə keçdi. Yaz gəlincə barışmaq üçün Xoca Yəhyanı göndərdilər. Özləri isə [Sultan Əli Mirzə] əsgərin təşviqiylə Şiraz və Kabüd civarına gəldi. Bizim mövcud sipahimiz iki yüzdən artıq, üç Yüklə 3,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|