Microsoft Word Baburname doc
Yüklə 3,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Zəhirəddin Məhəmməd BABUR
BABURNAMƏ
139 cavab verdi: «Bu adam dörd dəfə məndən ayrılmış və təkrar gəlmişdir». Biri də budur: kiçık qardaşı Vəli haqqında «O nə zaman gələcək və Amu-Dəryanın hansı keçidindən keçəcək?» deyə soruşanda o dedi: «Əgər keçid tapılsa, tez gələr, amma sular yüksəlincə keçidlər dəyişir. Bir məsəl vardır: «An güzərra ab burd» 1 . Dövləti və adamları onun əlindən gedən za- man söylədiyi bu sözü onun dilinə Allah gətirdi. Bir-iki qaridən sonra mən ata minib qərargaha gəldim, o da öz düşər- gəsinə getdi. O gündən etibarən böyük-kiçık, yaxşı-pis bəyləri və igidləri ailələri və malları ilə birlikdə ondan ayrılıb dəstə-dəstə bizim yanımıza gəl- məyə başladılar. Ertəsi gün günorta və ikindi namazına qədər onun yanında heç kim qalmadı. «De ki: «Allahım, (ey) mülkün sahibi, sən istədiyinə mülkü verirsin, istədiyindən də mülkü alırsan, dilədiyini yüksəldirsin, dilədiyini alçaldırsan. Xeyir sənin əlindədir. Sən hər şeyə qadirsən». 2
Allahın içinə bax! Bir adam ki, iyirmi-otuz min nökər sahibiydi, Dər- bəndi-Ahənin deyə də bilinən Kahluqdan Hinduquş dağına qədər [Baburun əmisi] Sultan Mahmud Mirzəyə aid olan vilayətlər tamamən onun hakimiy- yəti altında idı, (124 b) onun Həsən Barlas adlı bir təhsildarı, ixtiyar bir hə- rif, İləkdən Ubaca qədər qaba bir şəkildə təhsildarlıq edərək bizim köçümü- zü oradan buraya qovurdu, işə bax ki, bir yarım gündə heç bir müharibə və ya mübarizə olmadan, bizim kimi fəqir və yenilmiş iki yüz-iki yüz əlli ada- mın önündə elə səfil, həqir və aciz bir vəziyyətə düşmüşdü ki, nə adamlarına, nə malına, nə də canına yetəcək qüdrəti qalmamışdı. Xosrov şah ilə görüşüb qayıtdığım gecə Mirzə xan hüzuruma gəlib bö- yük qardaşlarının qanını istədi. Bizim aramızda olanların bir qismi də eyni fikirdə idi. Gerçəkdən də, şəriətə və törəyə görə belə insanların cəzalarını alması doğru idi, lakin əhd bağlanmışdı. Buna görə də Xosrov şahın götürə bildiyi hər şeyi alıb yanında götürmə- sinə iradə və fərman çıxdı. Üç-dörd qatar qatır və dəvəyə mövcud cəvahiratını, altın, gümüş və qiymətli əşyasını yükləyib götürdü. Şirim Tağayini Xosrov şaha müşayiətçi təyin etdik ki, onu Quri və Dəhanə yoluyla Xorasan tərəfinə göndərdikdən sonra Gahmərdə gedib köçümüzü arxamızdan Kabilə gətirsin. O yurddan Kabilə getmək niyyətilə hərəkət etdik və Xoca-Zeydə gəlib endik. O gün Həmzə Bi Məngit komandanlığındakı özbək axınçısı gəlib Du- şi civarına axın etdi. Seyid Qasım eşik-Ağa ilə Əhməd Qasım Kuhbər (125
tar-mar edərək bir neçə baş kəsib gətirdilər. Bu yurdda ikən Xosrov şahın cəbbəxanasındakı silahlar da paylandı. Yeddi-səkkiz yüzə qədər zireh və yəhər vardı. Xosrov şahdan yalnız bunlar
1 O keçidi su apardı. 2 Quran, əl-İmran surəsi, 3:26. Zəhirəddin Məhəmməd BABUR
140 qalmışdı. Bir xeyli də çini ələ keçdi. Bunlardan başqa, gözə dəyən bir şeyi yox idi. Xoca-Zeyddən qalxıb dörd-beş mənzildən sonra Gur-Bəndə gəldik. Üşdür şəhərində dayananda eşitdik ki, [Zünnun bəy Arğunun oğlu] Müqi- min ixtiyar bəyi olan Şikək Arğun bizdən bixəbər əsgərlə gəlib Baran çayı sahilində dayanmışdır. O, Pənchir yoluyla Əbdürrəzzaq Mirzənin yanına getmək istəyən adamları buraxmır. Mirzə o zaman Kabildən qaçaraq Ləm- qan civarında tərkəlani əfqanlarının arasında idi. Bu xəbəri alınca günorta- dan sonra qalxıb gecə boyu at sürürək sübh çağı Xubiyan keçidini aşdıq. O günə qədər Süheyl ulduzunu heç görməmişdim. Keçidə çıxar-çıx- maz, cənub tərəfdə bir az aşağıda parlaq bir ulduz göründü. «Bu, Süheyl ol- masın» dedim. «Süheyldir» dedilər. Baqi Çağanyani isə bu beyti oxudu: Tu Süheyli ta koca tabiyu koca tuli şəvi, Çeşmi tu bər hər ki, miəftad nişani-dövlət əst. Sən Süheyl ulduzusan, harada parlayıb ışiq saçsan, Gözün nəyə sataşsa, o, dövlət nişanıdır. Günəş bir nizə boyu qədər yüksələndə Sincid dərəsinin ətəyinə endik. Bizim irəli (125 b) gedən önçülərimiz və digər bəzi igidlər Qarabağın ətə- yində Əyri-Yar civarında olan Şirkəklə qarşılaşan kimi dərhal savaşa gir- mişlər. Şirək bir az müqavimət edən kimi olur, lakin önçülərimiz yaxınla- şanda geri çəkilir. Şirkəki və yetmiş-səksən, ya da yüz yaxşı igidini yaxala- yıb gətirdilər. Şirkənin qanını bağışlayıb özünü xidmətimizə aldıq. Xosrov şah öz xalqının qayğısına qalmadan Kabilə getmək niyyətilə Qunduzdan çıxanda ona tabe olan el və ulus beş-altı qismə ayrılmışdı. Bədəxşandakıların bir qismi Şeydim Əli Dərbanın başçılığı altında olub Rüstə həzarəsində idi. Onlar Pənchir yoluyla aşıb bu yurdda ikən gəlib bizə qoşuldular. Bir qismi isə Yusif Əyyubla Bəhlul Əyyubun başçılığı altında idi, on- lar da bu yurdda gəlib bizim xidmətimizə girdilər. Bir qismi isə kiçık qardaşı Vəlinin başçılığı altında Xutlanda və digəri də İlancıq, Nəkdəri, Kakşal və Qunduz vilayətində yaşayan aymaqlardan ibarət idi. Bunlar Əndərab və Sərab yoluyla gəlib Pənchiri aşmaq niyyətində idilər. Aymaqlar daha öncə Səraba gəlmişdilər. Onların arxasından da Vəli gəldi. Aymaqlar yolu tutub müharibədə onu məğlub etdilər. Vəli qaçıb öz- bəklərə pənah apardı, Şeybani xan da Səmərqənd bazarında onun boynunu vurdurdu. Digər nökərləri və adamları isə yağmalanmış bir vəziyyətdə ay- maqlarla birlikdə bu yurdda bizə qulluğa gəldilər. Seyid Yusif Oğlaqçı da (126 a) aymaqlarla birlikdə gəldi. BABURUN KABİLİ ALMASI Yüklə 3,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|