Microsoft Word Beynelxalq munasibetler doc

 
206 
 
b.Diplomatik agentin akkreditə edən dövlətin adından deyil, adi 
şəxs kimi vəsiyyətin icraçısı, vərəsəlik mülkiyyətinin qəyyumu, varis 
və ya vərəsəni alan şəxs qismində çıxış etidiyi vərəsəlik iddialarında; 
c.Diplomatik  agentin  yerləşmə  dövlətində  özünün  rəsmi 
funksiyaları hüdudlarından kənar yerinə yetirdiyi istənilən peşə və ya 
kommersiya fəlaiyyətinə aid iddialar. 
2.  Diplomatik  agent  şahid  qismində  ifadə  verməyə  borclu 
deyildir. 
3. Bu maddənin 1-ci bəndinin “a”, “b”, “c” yarımbəndlərinə aid 
hallar  istisna  olmaqla  diplomatik  agentə  qarşı  heç  bir  icra  tədbirləri 
tətbiq  edilə  bilməz,  ancaq  bir  şərtlə  tətbiq  edilə  bilər  ki,  onun 
şəxsiyyətinin və iqamətgahının toxunulmazlığı pozulmasın. 
4.Diplomatk  agentin  yerləşmə  dövlətinin  yurisdiksiyasından 
immuniteti  onun  akkreditə  edən  dövlətin  yurisdiksiyasından  azad 
etmir. Diplomatik əlaqələr haqqında 1961-ci il 18 aprel tarixli Vyana 
Konvensiyası. 
Vyana Konvensiyasından bəzi hissələr: Maddə 22. 1.Nümayən-
dəliyin  binaları  toxunulmazdır.  Yerləşmə  dövlətinin  hakimiyyət taretara ı

---

 
207 
 
cür imkanı yaratmalıdır. Maddə 27. 2. Nümayəndəliyin rəsmi yazış-
maları  toxunulmazdır.  Rəsmi  yazışma  dedikdə,  nümayəndəliyə  və 
onun  funksiyalarına  aid  olan  bütün  yazışmalar  nəzərdə  tutulur. 
Maddə  35.  Yerləşmə  dövləti  diplomatik  agenti  xarakterindən  asılı 
olmayaraq  bütün  əmək  və  dövlət  mükəlləfiyyətlərindən,  həmçinin 
rekvizisiya,  təzminat  və  hərbi  düşərgələr  kimi  hərbi  mükəllə-
fiyyətlərdən azad etməlidir.
  
İçərisində yalnız rəsmi istifadə üçün nəzərdə tutulan, ancaq 
diplomatik sənəd və əşyalardan ibarət olan poçtun xüsusi nişanı 
olmalıdır.-maddə  27.  Bu  sənədlər  (tranzit  ölkələrdə  də) 
toxunulmazdır.  Konvensiyanın  36-cı  maddəsinə  əsasən, 
yerləşmə dövləti nümayəndəliyin rəsmi istifadəsi üçün nəzərdə 
tutulan əşyaları gömrük rüsumlarından, vergilərdən və bununla 
bağlı olan rüsumlardan azad edir. Diplomatın və ailə üzvlərinin 
şəxsi istifadəsi üçün nəzərdə tutlan əşyalar da vergi və gömrük 
rüsumlarından  (akkreditə  edən  dövlətdə)  azad  edilir.  Xüsusi 
Missiyalar  haqqında  Konvensiyaya  (maddə  24)  əsasən, 
xüsusi  missiyanın  mülki  (əmlakı)  qəbul  edən  dövlətdə  bütün 
dövlət,  rayon  və  bələdiyyə  vergilərindən  azad  olunur.  Həmin 
sənədin  25-ci  maddəsinə  (birinci  bənd)  əsasən,  xüsusi 
missiyanın  yerləşdiyi  mülk  toxunulmazdır.  Qəbul  edən 
dövlətin  nümayəndələri  bu  mülkə  yalnız  xüsusi  missiyanın 
rəhbərinin  razılığı  ilə  və  ya  da  göndərən  dövlətin  qəbul  edən 
dövlətdə  akkreditə  olunmuş  daimi  diplomatik  nümayən-
dəliyinin  rəhbərinin  razılığı  ilə  daxil  ola  bilər.  Belə  razılıq 
yanğın  hallarında  və  ictimai  təhlükəsizliyə  ciddi  zərərə  vuran 
digər  təbii  fəlakətlərdə  yalnız  o  halda  verilə  bilər  ki,  xüsusi 
missiyanın birbaşa razılığını almaq imkanları yoxdur və yaxud 
da müvafiq hallarda daimi nümayəndəliyin rəhbərinin razılığını 
əld  etmək  mümkün  deyildir.  Həmin  maddənin  ikinci  bəndinə 
əsasən,  qəbul  edən  dövlətin  üzərində  xüsusi  missiyanın 
mülkünü  bütün  müdaxilələrdən  qorumaq  və  xüsusi  missiyanın 
ləyaqətini təhqir edən və onun rahatlığının pozulmasına gətirib 
çıxaran  zərbələrin  edilməsindən  qorumaq  üçün  ölçülər  götür-

---

 
208 
 
mək məsuliyyəti və öhdəliyi dayanır.
1
 Həmin maddənin üçüncü 
bəndinə əsasən, xüsusi missiyanın mülkü və xüsusi missiyanın 
işi  üçün  istifadə  olunan  predmetləri,  digər  avadanlıqları, 
həmçinin  nəqliyyat  vasitələri  axtarış,  rekvizisiya  (müsadirə), 
həbs  və  icra  hərəkətlərində  immunitetdən  istifadə  edir.
2
 
Konvensiyanın  26-cı  maddəsində  də  qeyd  olunur  ki,  xüsusi 
missiyanın  sənədləri  və  arxivi  istənilən  anda  və  yerləşmə 
yerindən asılı olmayaraq toxunulmazdır. Zəruri olan zaman bu 
əşylar  görünmək  üçün  xarici  fərqləndirici  nişanlara  malik 
olmalıdırlar.
3
  
Səfirlər və nunsilər, elçilər və internunsilər dövlət başçıları 
yanında  akkreditə  olunduqlarından  bu  şəxslər  öz  etimad-
namələrini  dövlət  başçılarına  (akkreditə  olunan  dövlətin) 
təqdim edirlər. Azərbaycan Konstitusiyasına (maddə 109, bənd 
16) əsasən, Azərbaycan prezidenti (dövlət rəhbəri olaraq) xarici 
dövlətlərin  diplomatk  nümayəndələrinin  etimadnamə  və 
övdətnamələrini  qəbul  edir.  Nümayəndəlik  başçıları  gəldikləri 
(təyin  olunduqları)  ölkələrə  etimadnamələrini  təqdim  edirlər. 
Konvensiyaya  görə  (maddə  16)  nümayəndəlik  başçısının 
etimadnaməsində  dərəcənin  dəyişməsi  ilə  əlaqədara  olaraq 
edilən  dəyişikliklər  onun  birinciliyən  təsir  etmir.  Nümayən-
dəliyin  diplomatik  personalının  birinciliyi  nümayəndəliyin 
başçısı  tərəfindən  Xarici  İşlər  Nazirliyinə  və  ya  haqqında 
razılıq  əldə  edilmiş  digər  nazirliyə  məlumat  verilir.  (Vyana 
Konvensiyası-maddə  17).  Hər  bir  dövlətdə  nümayəndəlik 
başçılarının  qəbul  qaydası  hər  bir  dərəcəyə  münasibətdə  eyni 
olmalıdır.  (Maddə-18).  Vyana  Konvensiyasına  (maddə  13) 
əsasən,  nümayəndəlik  başçısı  yerləşmə  dövlətində  öz 
                                                 
1
 Конвенция  о  специальных  миссиях  и  факультативный  протокол.  8 
декабря  1969  года.  Действующее  международное  право.  В  трех  томах. 
Том первый. Составители проф. Ю.М.Колосов и проф. Э.С.Кривчикова. 
М.:  Издательство  Московского  независимого  института  междуна-
родного права, 1996.-864 с. ss. 562-582. 
2
 Həmin sənəd. 
3
 Yenə orada. 

---