P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
234
h sr ed nl rin v türk kimi ya ayaraq dünyan , özünü, V t n, xalq
v mill tini d rk ed nl rin r b tini qazanacaqd r”.
B.X lilovun 2000-ci ild çap olunan kitablar ndan biri d
“Müasir Az rbaycan dilinin morfologiyas ” kitab n n I hiss sidir.
Kitab “Elm” n riyyat nda 500 nüsx tirajla 279 s hif h cmin-
d dir. 11 ba l qdan ibar t olan bu kitab n elmi redaktoru professor
M.M mm dli, b dii redaktoru S. smay lovdur.
Bu v sait haqq nda F.F r cullayev 17 may 2000-ci il “Xalq
q zeti”nd bel yaz r:
“
Kitab n birinci hiss sind qrammatikan n növl rind n,
qrammatik anlay lardan, qrammatik qurulu dan, qrammatikan n
dilçiliyin dig r öb l ri il laq sind n, qrammatikan n morfologi-
ya öb sind n v morfologiyan n növl rind n, morfem anlay n-
dan, kök v kilçi morfemd n, sasdan, kilçil rin növl rind n,
söz kökün kilçi qo ulduqda ba ver n morfoloji hallardan b hs
olunur. Nitq hiss l rinin t snifi il ba l mövcud fikirl r saf-çürük
edilir, o cüml d n ümumi qrammatik kateqoriyalar geni rhini v
izah n tap r.
Kitabda “Qrammatika” ba l alt nda veril n yaz larda
qeyd edilir ki, h min öb d qrammatika haqq nda m lumat, qram-
matikan n növl ri, qrammatik anlay lar, qrammatik qurulu un
lam td c h tl ri, qrammatikan n dilçiliyin dig r öb l ri il
laq si haqq nda m lumat verilir.
“Morfologiya” öb sind amorf morfologiyas , aqlütinativ
morfologiya, flektiv morfologiya, morfologiyan n növl ri haqq nda
m lumat verilir”.
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
235
F.e.d., professor B.X lilovun “Türkologiyan n intibah dövrü”
adl d rs v saiti 2001-ci ild “Adilo lu” n riyyat nda 172 s hif
h cmind 300 nüsx tirajla çap olunmu dur. Kitab giri v 7 ba l qdan
ibar tdir. V saitin elmi redaktoru f.e.d., professor H.Mirz yev, r y-
çil ri f.e.d., professor V. liyev, f.e.d., professor C.C f rov v dosent
A.Bayramovdur. Kitab d rs v saiti kimi çap olunmu dur.
Bu kitab
haqq nda “Az rbaycan” jurnal n n 2002-ci il 10 nömr sind bel
aç qlan r:
“
Filologiya elml ri doktoru, professor Buludxan X lilovun
“Türkologiyan n intibah dövrü” adl kitab “Adilo lu” n riyyat nda
i q üzü görüb. 80-d n çox elmi s rin, 7 kitab n, 4 t dris proqram n n
mü llifi, elmi m qal l ri dünyan n bir çox ölk l rind çap olunan
mü llifin bu kitab da böyük maraq do urur. XIX srd n ba layaraq
XX srin 30-cu ill rin q d rki dövrd türkologiyan n bir s ra vacib
m s l l rini hat ed n kitabda b zi türkoloq aliml rin h yat v
yarad c l na geni yer verilir, türk xalqlar n n d biyyat ndan,
türkologiyan n inki af m rh l l rind n v Bak da keçirilmi
“Türkoloji Qurultay”dan b hs edilir.
Kitabda XIX-XX srd türkologiya sah sind ir lil yi l r v
lifba m s l si geni t hlil olunur. M.F.Axundovun lifba u runda
apard mübariz nin m qamlar aç qlan r. Arxiv materiallar na
saslanaraq lat n qrafikal lifbaya keçm k üçün edil n c hdl rin
tarixi kökl ri t dqiq olunur. Lat n qrafikal lifba komit sinin Bak da
keçiril n I plenumundan b hs edil r k göst rilir ki, S.A amal -
o lunun s drliyi il keç n y ncaqda lat n qrafikal yeni lifban n
vahid
kl sal nmas (unifikasiyas ) geni müzakir olunub.
Müzakir d böyük h rfl rin yaz l , türk xalqlar n n spesifik s sl ri,
lifba s ras n n düzülü ü kimi m s l l r ayd nl q g tirilib”.
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
236
B.X lilovun d rslik kimi çap olunan “Müasir Az rbaycan
dilinin morfologiyas ” kitab n n II hiss si 2003-cü ild “Adilo lu”
n riyyat nda 354 s hif h cmind 500 nüsx tirajla çap
olunmu dur. N rin çap nda ciddi nöqsana yol verilmi dir. Odur ki,
kitab n içind kil r bölm si ard c l düz lm mi dir.
Kitab n elmi
redaktoru AMEA-n n müxbir üzvü, mill t v -
kili, f.e.d., professor N.C f rovdur. V saitin r yçil ri f.e.d., profes-
sor H.Mirz yevdir, f.e.d., professor V. liyev v f.e.d., professor
C.C f rovdur.
F.e.d., T.M nsimo lunun fikirl ri: “
Dilçi alim isim, sif t, say,
feill ba l apard ara d rmalar nda oldu u kimi z rfi d bir nitq
hiss si kimi t dqiq ed rk n onunla ba l fikirl ri diqq tind n
yay nd rm r. Z rfl ba l xeyli ziddiyy tli fikirl r h m türkologiya-
da, h m d Az rbaycan dilçiliyind mövcuddur. Ona gör d bu
fikirl rin ks riyy tind ki ziddiyy tli c h tl ri aray b axtaran mü l-
lif do ru mövqe tutaraq yaz r: “Az rbaycan dilind bu v ya dig r
sözü z rf aid ed rk n, nitq hiss l rinin t snifat nda t k-t k
lam tl ri deyil, semantik (leksik-T.M.), morfoloji v sintaktik la-
m tl rin h r üçünü birlikd sas görmü olan türkoloqlar n fikrini
mövqe kimi q bul etm k laz md r”.
F.e.d., professor B.X lilovun B ir
hm dov, A amusa
Axundov il h mmü llif oldu u 2003-cü ild n r olunan 6-7-ci si-
nifl r üçün yazd “Az rbaycan dili” kitab maraql n rl rd ndir.
D rslik “T hsil” n riyyat nda 266 s hif h cmind 5000 nüsx
tirajla çap olunmu dur. V sait 7 ba l q v 109 paraqrafdan ibar tdir.
D rsliyin elmi redaktoru AMEA-n n müxbir üzvü, f.e.d., professor
N.C f rov v f.e.d., professor Y.Seyidovdur. V saitin r yçil ri
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
237
dosent .Abbasov v T. s dovad r. D rslik metodiki c h td n
f.ü.f.d. Faiq ahbazl t r find n i l nmi dir.
Orta m kt bin 6-7-ci sinifl ri üçün yaz lm d rslikd morfo-
logiya bölm si ( sas nitq hiss l ri, köm kçi nitq hiss l ri) özün
geni yer al r.
Professor B.X lilovun “Az rbaycan dili: Dün n, bu gün” adl
kitab 2004-cü ild “Adilo lu” n riyyat nda 232 s hif h cmind
500 nüsx tirajla çap olunmu dur. 3 hiss v 11 ba l qdan ibar t
olan bu v saitin r yçil ri tarix elml ri doktoru, professor
S.M mm dov v f.e.n., dosent M.Hüseynovdur.
26 dekabr 2004-cü il tarixind “Azad Az rbaycan” q zeti yaz r:
“
Mü llif bildirir ki, Az rbaycan dilin zaman-zaman xarici
müdaxil l r, q sqancl qlar olub. Buna öyr nc liyik. Ancaq b zi
soyda lar m z n ana dilimizin qap lar n özl rin qar ba lamalar
heç bir etik normaya s m r. Heç übh siz ki, bel soyda lar m zda
do ma ana dili il yana , torpa a, mill t ba l l q v sevgi hissl ri
d sönük olur. g r bel deyils , h rimizd ki ma aza adlar , gö-
z llik salonlar n n adlar , bir çox dig r adlar niy yad, yabanç , m -
nas mill timiz ayd n olmayan sözl rl adland r l r? B.X lilov haql
olaraq bildirir ki, g r biz öz dilimiz hörm t qoymasaq, heç kim
biz hörm t etm y c k: “Yaponiyan n ölk mizd ki s firi Az rbaycan
dilind s rb st dan r. Özü d sad c olaraq dan m r, d bi
dilimizin normalar na v qayda-qanunlar na riay t edir. Gör s n,
Az rbaycan dilini – öz do ma dilini bilm y nl r ba qa mill tl rin
Az rbaycan dilind dan mas n gör nd hans hissi keçirirl r?”
F.e.d., professor B.X lilovun “Türkologiyaya giri ” kitab
2006-c ild “Nurlan” n riyyat nda 384 s hif h cmind 500