Microsoft Word bir omrun qelpeleri doc
Yüklə 484,77 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
63 Seyid Hüseyn “Hər kəs özü özünün idealı olmalıdır” fəlsəfi təfəkkürünün təcəssümüdür. İlk baxışda çox şəxsi görünən bu əsəri üzə çıxarmaq istəyimdə bir qədər tərəddüdlərim oldu. Yazıçının ailə üzvlərindən icazə almağı düşünürdüm ki, araşd
ı rmalar müstəqil qərarıma təkan verdi (Amma yenə də Qumral xanım Sadıqzadənin icazəsini aldım – K.N.): Birincisi, Seyid Hüseyn özü bu əsəri oxucularına ünvanlamışdır. Qənaətimi əsərin bir cümləsi ilə təsdiq edəcəm: “Allaha, Qurana and içmirəm, çünki onlara bir o qədər də ehtiramım yoxdur” (Əstəğfurullah - K.Nəhmətova). Bu cümlə cismini qorumağa çalışan repressiyaya uğramış ruhun iniltisidir, əsərin çapa icazə veriməsinin asanlaşdırılması xatirinə yazılıb. Seyid Hüseynin mənsub olduğu ailə, böyüyüb boya-başa çatdığı ortam, onun dini təhsili insanı mütləq imanlı yetişdirməliydi. Fondunda saxlanan Qurani-Kərimin yarımçıq səhifələri və inqilaba qədərki əsərləri də bunu təsdiq edir. İkincisi, görkəmli ədəbiyyatşünas, Seyid Hüseyn yaradıcılığının tədqiqatçısı Aydın Nüseynzadə ədibin ikicildliyi üçün nəşrini təklif etdiyi əsərlərinin siyahısında “Həqiqət illüzyonu” da vardır. Zamanında oxucularına ünvanlanmış, lakin dövrünün “tələblərinə” cavab vermədiyi üçün adresatına çatmamış bir məktubu bu gün həmin oxucuların xələfləri kimi oxuyub və dəyərləndirmək bizim üzərimizə düşür.
64
HƏQİQƏT İLLÜZYONU
Yazıçılarda, xüsusilə, hekayəçilərdə bu hal bəlkə də bir xəstəlikdir. O, istər ki, oxucusu yazılan əsərin həqiqət olduğuna inansın. Bu xəstəlik məndə də vardır. Bəzən xəstəliklər insanı çıxılmaz mövqeyə qoyar. Mən də həqiqət illüzyonu ardınca qoşduqda, tamamilə çıxılmaz bir girdaba düşdüm. Böhranlı bir ailə dramasına uğradım. Bu saət haman dramanın təsirilə bu sətirləri yazıram. Səhər tezdən evdən çıxarkən rəfiqəm Ümgülsüm
xəstə idi. Neçə gündən bəri ayağı şiddətli surətdə ağrıyırdı.Saət 3 radələrində məktəbdən evə qayıdarkən hazır əlbisə satan bir mağazanın önündən keçdikdə Ümgülsümü xatırladım . Onun ayaq ağrısı məni narahat etməyə bilməzdi. Bizim bir fizik müəllimi var idi. İki il əvvəl onun da ayaqları ağrımağa başladı. Sonra anlaşıldı ki, ayağı vasnilin etmişdi. Tam iki aya qədər yatdı. Birdən Ümgülsüm də böylə yatacaq olarsa... Haman saət bu məşum fikri başımdan uzaqlaşdırmaq istədim. Müvəffəq olmadım. Nəhayət, evə yetişdikdə onu yataqda uzanmış gördüm. Rəngi tamamilə saralmış, bir xəstə sifət almışdı. Gözləri bir qədər çuxurlamışdı belə ... -
Necəsən? – deyə soruşdum. -
Bir cavab vermədi. Cavabında bir kin, küdurət vardı. Mənə bir kiçik bloknot göstərdi. ”Buarada yazılanları oxuduqdan sonra...” deyirdi. *** Mən onu inandıra bilmədim. O çox əsəbi idi. “Sən yalançısan. Sən o qızı sevmisən. Sən bu vaxtadək məni aldatmısan!..” deyib mənim söylədiklərimi
65 qətiyyən dinləmək istəmirdi. Zatən söyləyəcəklərimin nə kimi təsiri ola bilərdi ki, əlindəki bloknotda bir neçə səhifə öz qələmimlə yazdığım xatirələr vardı.
1 Bəlkə o mənə yenə inanmayacaqdı. Bəlkə əvvəlki rahət və səmimi ailə həyatımız bir daha qayıtmayacaqdır. Bəlkə həmişəlik olaraq mən səadətimi itirəcəkdim. Və yaxud “həqiqət illüsyonu” haqqındakı düşüncələrim onda bir qənaət oyadacaqdır. Bunları gələcək göstərər. İki il əvvəl bir kitabçı dükanının vıstavkasına qoyulmuş rusca kitablara tamaşa edərkən gözüm bir kitabın üzərində dayandı. Bu kitab bir romandı. Adını imdi xatırlamayıram., yalnız kitabın qaba üstündə bir şəkil vardı. 45-50 yaşlarında bir qədər şişmanca bir erkək kiçik yaşlı, zəif vücudlu, alçaq boylu bir qızın qoltuğuna girərək gedər bir vəziyyətdə idi. Şəkildən açıq məlum olurdu ki, bunlar ər və arvaddırlar. Eyni zamanda bir-birlərini sevirlər. Məndə bir təbiət var. Hər şeydən bir nəticə çıxarmaq, bir şeyin nə olduğunu kimsəyə müraciət etmədən öyrənmək istərəm. Bir kitabın ( roman və hekayənin) adından yaxud ilk səhifəsindən onun nədən bəhs edəcəyini və hansı nəticə ilə bitəcəyini kəşf etmək istərəm. Bəzən müvəffəq də olaram. Habelə, vıstavkada gördüyüm kitabın üzərindəki şəklə baxmaqla onun mündərəcatını, mövzusunu kəşf etməyə qalxışdım. Bir neçə kərə o kitabın önündə durdum. Müəyyən bir qərara gələ bilmədim. Yalnız təxəyyülümdə bir hekayə mövzusu düzəltdim. Bu mövzu tanıdığım və bildiyim adamlardan və eşitdiyim bəzi hadisələrdən əmələ gəlirdi. Hekayənin zəminəsi mətbəə və mətbuat həyatı olacaqdı. Qəhrəmanı Ağaəli adında bir mühərrir olurdu. Bu mühərririn özünə görə bəzi xüsusiyyərləri də bulunurdu: hər şeyi tənqid edər, vəzifəsindən başqa bir şey tanımaz, kimsəyə boyun əymək istəməz. Ağaəli arvadı Fatmanı sevər. Onun rahət və səadəti üçün çalışar. Yalnız mühərrirliklə kifayətlənməyib gündüzlər başqa bir işlə də məşğul olar. Böyləliklə, Ağaəli vaxtının mühüm bir qismini dışarıda keçirər, evdə yalnız iki ilə altı arasında olar. Gecələr saət ikidən tez qayıda bilməz. Yüklə 484,77 Kb. Dostları ilə paylaş:
|