37
«Коммунист», 23 февраль 1921.
“Восточная Консерватория готовился к устройству траурного вечера в
честь павших героев – артистов Гостеатра т. Анаплинского и Мир-Паши.
Программа:
1). Речи: биография героев и значение потери их в области Восточной
музыки.
2). Музыка: Похоронный марш, тасниф посвященный героям – исполнит
Восточный Симфонический Оркестр. Все остальные номера программы
грустного содержания.
Заввостконс Оганезашвили
24 февраля в 7 ч. в помещении Рабочего клуба на Баилове назначиется
Заседание Совета Рабочих, Крестянских и Красноармейских Депутатов
Ваилов Биби Эмбатского Района совместно с Промыслов Заводскими
Комитетами. В 6 ч. веч. в том же помещении заседание фракции
Коммунистов Совета.
“Kommunist”, 24 fevral 1921-ci il.
Azərbaycan hərbi işləri maarifi, xarici işlər, daxili işlər, xalq kommisarlıqları
səhnə xadimləri və məşhur artistlərdən əbülhəsən anaplı və Mir Paşanın canilər
əlində facianə bir surətdə qətl edildiklərini yas və təhsir ilə ümuma bildiriyorlar.
Mərasim dəfni bu gün, fevralın 24-də olacaqdır.
Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası
“Əbülhəsən Məmmədov Anaplı 1894-cü ildə Quba rayonunda anadan
olmuşdur. Əbülhəsən kiçik ikən anası və qardaşı ilə birlikdə Bakıya köçmüşdür. O,
yoxsul ailədə böyüməsinə baxmayaraq tez-tez şəhərdə çıxış edən aktyor
38
truppalarının tamaşalarına baxmağa böyük həvəs göstərir. Nəhayət, çox çəkmir ki,
Azərbaycan artistləri ilə dostlaşaraq teatrda işləməyə daxil olur. Ə.Anaplının səhnə
fəaliyyəti Z.Hacıbəyovun 1913-cü ildə tamaşaya qoyulmuş “Evli ikən subay”
musiqili komediyasındakı Qaraçı rolunu oynaması ilə başlayır.”
39
ƏLİ ABBAS RZAZADƏ
“Kommunist”, 23 fevral 1921
Neçə yıllardır ki, türk səhnəsini fələk nəzərdə dutub. O səhnəyə hər bir az
fasiləsində bir zərbə yetirmək ilə sənayei-nəfisə xadimlərini dağdar etməkdədir.
Az müddətdə canilər əlində çabalayan bir halda Ərəblinskini itirdik. Bir az
sonra Vəli kimi gözəl bir aktyorun ölüm xəbərini eşitdik. Daha bir az sonra
şəhərimizdə vəfat edib qərib, heç kəsiolmayanlar kibi dəfn olunan Cahangir
Zeynalovun ölüm xəbərini Seyid Hüseyn Sadiq qəzetdə yazdığı təziyət
məqaləsindən öyrəndik. Hacınski kibi gözəl artisti səhnəmizə çox görən fələk
Hacıbaba Şərifov kibi səhnə xadimini dəxi əlimizdən aldı. Bu gün də Qarabağdan
qəmli xəbərlər eşidirik.
Məlum olur ki, Əbülhəsən Anaplını və Mir Paşa Sadıqovu qanlı canilər –
daşnaqlar qətl etmişlər. Anaplının zərifanə çıxışlarını və Mir Paşanın Əli İslamla
söylədikləri meyxananı görən və eşidənlər, əlbəttə bilirlər ki, səhnəmiz nə qədər
böyük tələfat verir.
Bu gün əgər avropalılar bir sənayei-nəfisə işçisini itirər isə, bütün nasif və
təhrirlər ilə bərabər özünə təsəlli vermək üçün yüzünü özlərinin sənaeyi-nəfisəyə
dair məktəblərinə dikib söylüyorlar: Bu itkinin əvəzinə qalan məktəb bizə neçə
dəfə artıq işçi verər.
Əcəba biz türk və Şərq səhnəsinin, türk və Şərq sənaeyi-nəfisəsinin işçiləri
ikinci Anaplı və Mir Paşaları yetirən hanki məktəbə öz yaş və dolu gözlərimizi
dikib onlardan kömçk gözləyək?
Hanki məktəb bizə Anaplı verəcək ki, öz istedadıyla ümumnasın
məhəbbətini qazansın?
Hanki məktəb bizə əli İslama yoldaş olmaq üçün Mir Paşa verəcək ki,
onların səhnəyə çıxışını dörd göz ilə gözləyən camaat təsəllivar olsun?
Amma qanlı daşnaq bir dəfə anlamalıdır ki, türk aktyoru azadə bir sənətkar
40
olub da həmişə kəndli və fəhlə içində işləyib, acı həqiqəti onlara anladıb. İmdi
böylə tələfatlar yetər, aktyorları azadə səhnəmizdən cəmaatimizə verilən ruhani
qəzadən bir an geri durmağa vadar etməz. Biz öz müqəddəs vəzifəmiz ifasında
həmişə bərqərar varız və olacağız da.
Yatdığınız yer sizə rahat olsun, ey türk səhhəsinin tez tulu və tez edən
yıldızları.
Anaplı və Mir Paşanın qətli münasibətilə səhnə xadimlərinə diləriz.