35
Nəzarət komitəsi – birjada işgüzar fəallığa nəzarəti həyata keçirir və eyni
zamanda tədarük müddəti qurtarmış müqavilələri ləğv edir.
Arbitraj komitəsi – birjanın məhkəmə orqanıdır. Birja üzvləri arasında
mübahisəli məsələləri həll etmək üçün münsiflər təyin edir. Həmçinin birja üzvü
olmayan sifarişçilərlə birja üzvləri arasında təsadüfi yaranmış bütün məsələləri həll
edir.
Qiymətqoyma komitəsi – birjanın əsas işçi orqanıdır. Bu komitənin əsas məqsədi
birja qiymətlərini nəşr etmək və qiymətlərin dinamikasının təhlilini verməkdir.
Müşahidə komitəsi – işgüzar fəaliyyətlə bağlı verilən sualları cavablandırır və
mübahisəli məsələlərə dair qərarlar verir.
Yeni üzvlərin qəbulu komitəsi – birjaya yeni üzvlərin qəbulu ilə bağlı
müraciətləri nəzərdən keçirir. Komitə Direktorlar Şurasının birja üzvlüyünə
namizədlərlə bağlı suallarını cavablandırır.
Ə
mtəə birjasının idarəetmə aparatı aşağıdakı cədvəldə verilmişdir (bax:sxem 2.)
1). qtisadi təhlil mərkəzi aşağıdakıları yerinə yetirir:
• əmtəə bazarı konyukturasına nəzarət;
• konyuktur icmalı hazırlamaq;
• bazar konyukturasına müxtəlif üsullarla təsir göstərməklə texniki,
iqtisadi və digər amillərin təhlili;
• konyuktur proqnozları hazırlamaq;
2)
Arbitrajın müqavilə hüququ şöbəsi aşağıdakıları yerinə yetirir:
•
ş
tirakçılar arasında müqavilələri rəsmiləşdirmək;
• Maklerlərin fəaliyyətinin düzgünlüyünə nəzarət etmək üçün
sazişlərin hüquqi rəsmiləşdirilməsi;
• Ticarət iştirakçılarının fəaliyyətinə qanunauyğun şəkildə nəzarət
etmək;
36
• Arbitraj kommisiyasında müqavilələrin hazırlanmasını müzakirə
etmək;
Ə
mtəə birjasının idarəetmə aparatı
Sxem 2. Əmtəə birjasının idarəetmə aparatı
3)
Nəqliyyat – tarif şöbəsi aşağıdakıları yerinə yetirir:
• Birjada alınmış əmtəələrin çatdırılmasının təşkili və mühafizəsi;
• Əmtəələrin çatdırılması ilə əlaqədar alıcı və satıcıların suallarını
cavablandırmaq və məsləhətlər vermək;
• Yük partiyalarının alıcılara effektiv üsullarla çatdırılmasını təşkil
etmək;
• Yüklərin çatdırılma xərclərini rəsmiləşdirmək;
Birja aparatının idarə
edilmə
si
Direktorun
birinci
müavini
Direktorun
ikinci müavini
Direktorun
üçüncü
müavini
Baş
broker
qtisadi
tə
hlil
mə
rkə
zi
nformasiya
mə
rkə
zi
TŞ
Broker
kontoru
Arbitrajın
müqavilə
hüququ ş
öbə
si
Birja muzeyi
Birja
ticarə
tinin
mühafizə
si və
təş
kili ş
öbə
si
Nə
qliyyat-
tarif ş
öbə
si
Birja nəş
riyyatı
Birja ticarə
tinin
tə
kmilləş
dirilmə
si
ş
öbəsi
37
4)
Birja ticarətinin təkmilləşdirilməsi şöbəsi:
• Birjada mövcud ticarətin vəziyyəti və onun inkişaf səviyyəsinin
təhlili;
• Birjanın iş keyfiyyətini və effektivliyini yüksəltmək üçün yolların
axtarılması;
• Birja aparatının fəaliyyətinin aktivliyini artırmaq məqsədilə
yeniliklərin işlənib hazırlanması və tətbiq edilməsi;
• Ölkədə və xaricdə olan birja təşkilatlarının təcrübəsini öyrənmək;
5)
nformasiya mərkəzi aşağıdakıları yerinə yetirir:
• Bütün dövri informasiyanın əldə edilməsi, qorunması və emalı;
• Birja üzvlərinə və müştərilərə gərəkli xidmətlərin göstərilməsi
haqqında məlumatlar vermək;
6)
Birja ticarətinin mühafizəsi və təşkili şöbəsi:
• Birja zalını lazımı səviyyədə saxlayır;
• Birjanın kommersiya sirrini mühafizə edir;
• Birja üzvlərinin müqavilə sənədlərini qoruyur;
7)
nzibati təsərrüfat şöbəsi ( TŞ) aşağıdakıları yerinə yetirir:
• Ənənəvi təsərrüfat məsələlərini;
• Əməyin və kadrların haqqının ödənilməsi, mühasibatlıq işinin
həyata keçirilməsi və s. məsələlərin həllini;
8)
Birja kontoru aşağıdakıları təşkil edir:
• Birja zalında birja ticarətini həyata keçirir;
• Birja üzvləri ilə brokerlər arasında ticarət sövdələşmələrini təşkil
edir;
• Birja sazişlərini rəsmiləşdirir;
• Müqavilə iştirakçılarının öz öhdəliklərinə əməl etmələrinə nəzarət;
• Birjada dövr edən əmtəə partiyalarının ekspertizası;