Microsoft Word Chamenzemli hekayalar 1-cild+. doc
Yüklə 4,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
288 qapını açdıq, qaranlıq, fəna qoxulu bir otağa daxil olduq. Mühərririn mənzili o qədər balaca idi ki, bir çarpayı və kiçik masa zorla buraya sığışmışdı. Kirli yataqdan arıq, pırtdaşıq tüklü bir adam qalxdı. Üzr istədi və üzərindəki qəzetləri döşəməyə töküb dedi: – Xoş gəldiniz, yoldaşlar! Amandır, bir papiros verin! İkimiz də çiyinlərimizi atdıq. Mühərrir bundan məyus olaraq yatağından dik qalxıb, ayaqyalın döşəmənin üzərinə endi və tiryəki kimi masanın və çarpayının altına diqqətlə baxmağa başladı. Sonra hövlnak yürüyüb, boş papiros qutusunu əlinə götürdü, baxdı, hövkələyib atdı. Bir də cəld əyilib, yerdəi çəkilmiş bir papiros qırığı tapıb, müştüyünə qoydu, yandırdı. İki nəşəli qullabdan sonra papiros əriyib getdi. Tiryəki mühərririn nəşəsi elə bil bir az yatdı. Ağlı başına gələn kimi oldu; bizə çarpayının üstə yer göstərdi. Oturduq. O da kirli və yırtıq-sökük paltarlarını geyməyə başladı: – Qəribədir, ha çalışırsan qarnını belə doyura bilmirsən– dedi.–Təzə paltar isə mənim üçün bir məfkurə təşkil edir. Kim bilir, ömrümdə bir də təzə geyim mənə qismət olacaqmı? Hamımız güldük. Sonra mən soruşdum: – Bombey nə oldu? – Yaxşıdır. Bu gün hind millətçilərinin şərəfinə içərik. Müdir çox bəyənmiş. İndi növbət Tehrana gəlir. Rza şahın qürənalarından biri ilə mülaqat yapmalıdır. – Yaparıq, o asandır! – deyə Xristofor mühərririn sözünü kəsdi; –mən Tehranda çox olmuşam. Hər küçəsinə bələdəm. – O!! Bu çox gözəl oldu! Deməli, yaşayırıq! – Yaşayırıq! – Ancaq bir iş var: mənim bu çəkməmi görürsünüzmü? Allahdan can diləyir. Görürsünüz ağzını necə açıb, bunu bir təhər geyib, çəkməçiyə gedərik, sonra da idarəyə. *** Mühərrir dabanını yerə ehmal qoya-qoya yola düşdü. Mən də bunun bir qoluna girdim ki, çəkməyə güc düşüb, daha da 289 cırılmasın. Bu surətlə çəkməçi dükanına gəldik. Bir qədər də orada gözləyib, idarəyə getdik. Mühərrir idarədən çıxana qədər biz küçədə durduq. Yan tərəfimizdə bir qəssab dükanı var idi. Ətlər səliqə ilə kəsilib, sümükdən aralanıb, mərmər masalar üzərində boşqablara düzülmüşdü. Çəngəldən asılan şaqqalar süni yarpaqlarla bəzənmişdi. Bu cazibəli mənzərəni görərkən xəyalən bu ətləri ləzzətlə qovurdum... yığın-yığın tüpürcək ağzını doldurdu. Qarşımda meyvə dükanlarında alma, armud, muz və portağallar işvəkar bir vəziyyət almışdı. Dilfirib rəngləri ilə adamı cinayətə sövq edirdi... Birdən nəzərim bunlardan aralandı: göylərə çəkilmiş kaşanələr gördüm, kuçədən sel kimi axıb gedən avtomobillər gözümə çarpdı... Başıma xudkam fikirlər gəldi, öz-özümə dedim: «Madam ki, mən bu bolluq və zənginlik içində acından ölürəm, yıxılsın bu kaşanələr, məhv olsun bu zəngin həyat!» Qanım coşdu, inqilab hissi bütün vücuduma yayıldı... Bir də mühərririn səsi məni ayıltdı. – Yoldaşlar,–dedi,–bu gün yemək qismət olmayacaq, kassir yoxdur. Pulu, ehtimal, sabah alacağıq. 1927 290 SON SƏHİFƏ Bir ay davam edən dəhşətli mücadələdən sonra indi artıq asudə nəfəs ala bilərdi. Çarpayısının üzərində uzanaraq, papirosun tüstüsünü havaya buraxır, düşünürdü. «Bəlkə çocuq ölməyəydi?» – deyə fikrindən keçirdi. Haman, rəngi üzündən götürüldü; ona bir əsəbiyyət gəldi. Cəld yatağından qalxdı. Papirosu kül qabına basıb, otaqda gəzinməyə başladı. Xırda otağında bir-iki dəfə ötəyə-bəriyə gedib, sinirlərini yatırmaq üçün yazı masasına oturdu. Oranı nizama salmağa başladı. Mürəkkəb qabını ortaya, iki tərəfinə güldanları qoydu. Kənara düşmüş bir-iki kibriti kül qabına atdı. Masanın arxasındakı divara yapışdırılmış bir neçə çılpaq qadın rəsmlərinə və solğun fotoqrafiyalara gözü sataşdı. Bir qrupun içində öz şəklini gördü. İllərdən bəri burada asılan bu qrupu indiyə qədər sanki görməmişdi–heyrətlə onu süzdü; xoşlandı. İyirmi il əvvəlin yadigarı olan bu qrup onun xəyalında bir çox şeyləri ehya etdi. O zaman o yenicə müəllim olmuşdu; iri dairəli bir şapka almışdı, çiyinləri köndələn çinli, işıldar piləkli tujurka ismarlamışdı. Təyin olunduğu kəndə böyük bir həvəslə yola düşmüşdü... İştə, o zaman Xədicəyə rast gəlmiş, evlənmək niyyətinə düşmüşdü... Xədicə göstərilib, əvəzində dul anası gəlin gəlmişdi... Fikri qarışdı. Uzaq xatirələr bir-birinin arxasınca gözünün önündən gəlib keçdi. Bir il sonra qadını kənddə buraxıb, şəhərə gəlmişdi. Burada atası onu el adətincə nişanlayaraq, gözəl toy etmişdi. Üç ildən sonra yenə ayrılmışdılar... Üçüncü qadın gənc ikən ölmüş, özündən sonra bir qız qoyub getmişdi... Dəhşətli əsəbiyyət əl barmaqlarını soyutdu. Qeyri-şüuri bir halda papiros yandırdı, ağzına alıb, kürsünün arxasına 291 söykəndi. Ağzından buraxdığı mavi həlqələrin arasından gözünə bir çox qadın simaları göründü. Bir an sıxılan ürəyi haman açıldı; səbəbsiz bir nəşə ruhuna hakim oldu. Tühaf bir təbəssümlə masasının qutusunu açdı. Bir yığın kağız arasından qalın və yıpranmış bir dəftər çıxardı, masanın üzərinə qoyub gözdən keçirdi. Bir-iki dəqiqə əvvəl xəyalında cövlan edən qadın simaları bütün tərcümeyi-halları ilə dəftərin səhifələrində canlanmağa başladı... Qələmi əlinə aldı. Uzun qovğadan sonra əlli manat pul və bir qədər ev şeyləri ilə razılaşdırıb, üç gün əvvəl yola saldığı Katyuşanın tərcümeyi-halını yazmağa başladı... Birdən qapı döyüldü və «Xəlil Abbasov» – deyə poçtaçı içəri bir məktub atdı. Xəlil masadan qalxdı, məktubu götürərək, sakit bir halda adresinə baxdı, möhrünə diqqət etdi. Anasından olduğunu bilirdi; çünki başqaları ilə irsal-mərsulu yox idi. Zərfi cırdı. «Yenə pulmu istəyir?»–deyə sətirləri gözdən keçirdi. Anası pul istəmirdi, lakin halından şikayət yazırdı. Qocaldığını və oğlunu könlü istədiyini qeyd edərək, nəvəsinin də həsrətdə qalıb atasını arzuladığını əlavə edirdi... Xəlil məktubu masanın üzərinə atdı. Bir az hiddətləndi, papiros yandırdı və çəkə-çəkə qapıya yanaşdı. Qapının şüşəsindən dışarı baxdı. Qarşı tikililərin üstündən tutqun göy görünürdü. Xəlilin könlü də elə tutqun idi. Payızın havası onun vəziyyətini bir qat daha fənalaşdırırdı. Yadına gətirmək istəmədiyi qızı indi onda atalıq hissi oyatdı. Qızına acımağa başladı. Kədərləndi. İyirmi illik macəraları ilk dəfə olaraq onu incitməyə başladı. Gözlərinə yaş gəldi. Döndü və başını yasdığına söykəyib uşaq kimi ağladı. *** Bir həftə sonra Xəlil gənc bir qız və bir qadınla otağına girdi. Nəzakətlə bunların paltolarını soyundurdu. Yer göstərdi, oturdular. Otağı əlindən gələn qədər bəzəmişdi: yemək masasının üzərinə ağ süfrə çəkmişdi, yazı masası üzərinə süni çiçəklər qoymuşdu. Yataq camaşırını təzələmişdi. Yüklə 4,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|