322
GƏLƏCƏK ŞƏHƏR
I
Tiflisdən yola düşən təyyarə Kürdəmirə qədər rahat gəldi.
Əvvəl sakit görünən hava birdən qarışdı, bərk külək başladı.
Təyyarə əvvəlki
sürətini dəyişdisə də, irəliyə doğru getmək
mümkün olmadı: yel mane olurdu.
Təyyarəçi ətrafı gözdən keçirdi: qaçışan buludlardan başqa
bir şey görmədi. Yel yenə əvvəlki kimi təyyarənin qanadlarını
şişirmədə idi. Təyyarəçi özünü itirmədi. Düşünərək gözlərini
yan tərəfə çevirdi: pambıq layları kimi ağaran buludlar adamı
qorxudurdu. Təyyarəçi diqqətlə baxdı. Bir tərəf qapqara, o biri
tərəf isə işıqlı idi. Çox düşünmədən
təyyarənin istiqamətini
dəyişməyi qərara aldı. Təyyarə su axınına düşən kimi oldu–
böyük bir sürətlə yola davam etdi. Posla şimalı göstərirdi.
Bir neçə saatdan sonra hava ayazımağa başladı. Yel
yavaşımışdı. Lakin aşağı baxıldıqda yerdən heç bir əsər
görünmürdü. Ətraf mavi bir boşluqdan ibarət idi.
Arxa tərəfdəki qapalı kamerada iki minik var idi. Biri
Həsən, o biri Sandro idi. İkisi də Bakıya gedirdilər. Fırtınadan
Həsənin başı gicəllənirdi, rəngi qaçmışdı. Üzünü yoldaşına
çevirərək:
– Sandro,–dedi,–indi biz Bakıda olmalı idik. Görünür, yolu
azdıq.
Sandro:
– Mən də elə zənn edirəm–deyə cavab verdi.
İki tərəf də uzun müddət sükutu pozmadı.
II
Səhərə yaxın Şərq tərəf qızarmağa başladı. Bu qızartı hər
kəsdə bir ümid doğurdu. Sandro aşağı baxdı:
– Həsən,–dedi,–bax, orada ağ ləkələr görünür.
Həsən yuxusuzluqdan qızarmış gözlərini aşağı zillədi,
323
diqqətlə baxdı, rəngsiz üzü parladı:
– Sandro,–dedi,–şəhərə bənzəyir.
Mis qabı andıran günəşin kənarları göründü, boşluqlara
qızıl səpildi. Yel yox idi. Təyyarə yavaş-yavaş enirdi.
Həsən bir də aşağı baxdı:
– Şəhər! Şəhər!–deyə çığırdı.
Sandro:
– Həm də nə böyük, nə gözəl şəhər!–dedi.–Ağ evlər bağlar
içində gizlənmiş... Bax, damlarda belə bağçalar salınmışdır.
– Gör küçələr nə gözəldir–avtomobil, avtobus, tramvaylar
bir-birinin arxasınca sel kimi axır. Artıq şəhər göz qarşısında
süfrə kimi sərilib, bütün təfsilatı ilə görünürdü.
Yüzlərcə
təyyarə on-on beş mərtəbəli evlərin damlarına qonub, uçmada
idi; şəhər üzərində qurulmuş onlarca asma körpüdən dəmiryol
qatarları keçirdi, kənardan axan bir çay gəmilər və motorlu
qayıqlarla dolu idi...
Təyyarə onmərtəbəli bir evin damına qondu. Gənc bir adam
irəliləyib, salam verdi və yol göstərdi. Təyyarəçi, mexanik və
miniklər təyyarədən çıxıb liftə oturdular. Lift sürətlə endi. Gənc
adam da burada idi. İki dəqiqə sonra lift durdu. Qapı açıldı,
cürbəcür bitkilərlə bəzənmiş bir terrasa çıxdılar. Gənc bunları
salona dəvət etdi.
Salonun sağ tərəfindəki kiçik
otaqda yuyunub silindilər,
sonra salonda bir masa ətrafında oturdular. Masanın üzərinə
boşqablar düzülmüşdü. Hər boşqabın yanında bir zəng düyməsi
var idi.
Gənc masa üzərindəki kartı götürüb oxudu və:
– Kim nə istəyirsə, desin,–dedi.
Kimi qəhvə, kimi şokolad, təyyarəçi də çaxırla məzə istədi.
Gənc kartı göstərərək dedi:
– Baxın, buradakı şeylərin yanında bəzi işarələr var.
Məsələn bir nöqtə,
iki xətt qəhvə deməkdir; üç xətt, iki nöqtə
şokolad; dörd xətt, beş nöqtə çaxıra işarədir... İndi
boşqablarınızın yanındakı düymələri bu işarələrə görə basın.
324
Hər kəs gəncin təliminə görə düyməni basdı. Bir dəqiqədə
boşqablar aşağı enərək, yerlərində bir boşluq əmələ gəldi. Çox
keçmədən boşqablar qəhvə, şokolad, çaxır, çörək, yağ, pendir
və başqa şeylərlə dolu halda geriyə döndü. İki
gündən bəri
yeməmiş səyyahlar böyük bir iştaha ilə yeməyə başladılar.
III
Yeməkdən sonra Sandro gəncə:
–
Vətəndaş,–dedi,–başım ağrıyır, mədəm də bulanır.
Yaxında bir həkim varmı?
–
Həkim çoxdur. Həkimlər evinə telefon etməli. Gənc
sözlərini qurtarar-qurtarmaz masanın üstündəki telefonu əlinə
götürdü. O saat telefonun aynasında bir şəkil göründü. Bu bir
çocuq idi:
– Kimi istəyirsiniz?–deyə soruşdu.
– Daxili xəstəlik mütəxəssisi lazımdır.
– Bir dəqiqə gözləyin,–deyə çocuq aynadan yox oldu. İki
dəqiqə sonra aynada üzü qırxıq bir qoca göründü:
–
Xəstə kimdir?–deyə sordu.
Sandro
irəli yeridi.
–
Mənəm.
–
Nəyindir?
Sandro anlatdı. Həkim:
– Dilinizi göstərin,–dedi. Sandro dilini çıxardı. Aynadakı
həkimin üzü ciddiləşdi. Gözlərini diqqətlə Sandronun dilinə
zillədi, sonra:
–
Yaxşı,–dedi,–bir
dərman yazaram, aptek hazırlar. Bir
saat sonra alarsınız.
Həkim Sandronun adresini soruşub, yox oldu. Bir saat
sonra evin qapısında bir avtomobil dayandı. Ağ geyimli bir qız
Sandroya dərman gətirdi.
IV
Günorta yeməyindən sonra şəhərə çıxdılar. Avtomobil
325
onları sürətlə apararkən birdən durdu. Hər kəs bir-birinin üzünə
baxdı.
– Nə oldu?–deyə soruşdular.
Gənc anlatdı:
– Avtomobillərin, tramvayların, adam basmasın deyə,
motorlarına bir makina qoyulmuş.
Ön tərəfdə maneə görünən
kimi motor öz-özünə dayanır. Bu maneəni icad edən mühəndisə
şəhər bağlarının birində heykəl qoyulmuşdur, indi görəcəksiniz.
Həsən heyrətlə:
–
Deməli, küçələrdə on minlərcə avtomobil işlədiyi halda
heç bir bədbəxt hadisə əmələ gəlmir.
–
Heç.
Avtomobil bir bağın önündə durdu. Endilər. Bağın
gözəlliyini təsvir etmək çətindir. Hər tərəf gül-çiçək idi.
Xiyabanlar heykəllərlə dolu idi. Addım başına bir hovuz var
idi. Hər on addımda bir makina qoyulmuşdu,
üzərində cürbəcür
şeylər yazılmışdı: qəhvə, şokolad, kitab, karandaş, meyvə...
Yazıların yanındakı düymələrə barmaq basıldıqda, o saat yan
qapıdan bir şey çıxaraq verilirdi. Makinalar şüurlu bir halda
insanları əvəz edirdi. Hər meydançada radio oxuyurdu.
Onların gözləri birdən göyə sataşdı. Havada cürbəcür
rənglərdə yazılar yazılırdı. Teleqraf xəbərləri, şəhər
hadisələri,
elanlar, siyasi, ictimai, tibbi mülahizələr qeyd olunurdu. İşıq
vasitəsilə havada yazılan bu xəbərlər beş-on dədiqədən bir
dəyişilirdi.
Bir də göydə iri hərflərlə «Yağış yağacaq!» sözləri yazıldı.
haman, hər kəs daldalanmağa çalışdı. Səyyahlar bağdakı
köşklərin birinə çəkildilər. Həsən heyrətlə:
–
Yağış yağacağını nədən bilirlər?–deyə sordu.
Gənc:
– Burada buludları da göyə makina vasitəsilə gətirirlər,–
dedi.–Şəhəri təmizləmək üçün gündə iki dəfə yağış yağdırılır.
Bir neçə dəqiqə müddətində göyü buludlar basdı, bərk
yağış yağdı. Minlərcə altılülə fırçalı avtomobillər çıxaraq