Microsoft Word Chamenzemli hekayalar 1-cild+. doc
Yüklə 4,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
308 Zülfüqar tərəddüd içində: – Əlimizdən nə gəlir ki?.. – Çox iş gəlir. – Məsələn? – Yaz əkini gedir, bilirsənmi? – Bilirəm. – Müvəffəqiyyət qazansa, bilirmisən nə olacaq? – Bilirəm, qüvvətlənəcək... – Qüvvətlənəcək deyil, onda dünyada heç kəs buna bata bilməyəcək. Dünyanı titrədəcək. Bizim də anamızı ağladacaq. – Sonra? – Sonrası yoxdur. Yaz əkininə mane olmalı. – Nə təhər? – Təhərini düşünməli. Sən yalnız mən deyənləri elə. – Əlimdən gələrmi? – Gələr, asandır. – Yaxşı. – İş belədir. Mən gedirəm Gəncəyə, sən də yoldaşlarını götür, sabah gəl ora. Amma onlara bir şey söyləmə. Deyərsən ticarət işi var... Sonra bunu bil ki, Gəncəyə gəlməkdən sənə heç bir xətər yetişməyəcək. Bəy Zülfüqara yüz manat yol kirayəsi verdi, ayrıldı. *** Üç gün sonra Gəncədə görüşdülər. Bəy Zülfüqarı şəhərin kənarında bir evə gətirdi. Oturdular. Söhbət başlandı. – Zülfüqar, bu işdən məqsəd iki şeydir. Əvvəla pul qazanacağıq. İkinci, düşmənimizdən intiqam alacağıq. – İş nədən ibarətdir? – Qulaq as deyim... Möcüzə göstərəcəyik. Zülfüqar güldü. Bəy ciddi sifətlə: – Gülmə, ciddi işdir. Mübarizədə bütün vasitələrdən istifadə etməli. Möcüzə də bir vasitədir. Zülfüqar yenə gülümsündü. Bəy sözlərində davam edirdi: – Məsələ təşkilatdadır. Gözəl təşkil edərsən, nəticə verər. 309 Zatən burada böyük bir təşkilat da lazım deyil. Avam kəndlinin içində möcüzə xəbəri yayılsa, əkini buraxaraq qopub gələcək. – Yaxşı, nə cür başlamalıyıq? – Bizlərdən orada olmayan, bizi tanımayan uzaq bir kənd seçməliyik. Möcüzə üçün Bitli kəndi ən əlverişlidir. Mən buralara bələdəm. Bilirəm... Bu əsnada qapı tıqqıldadı. Bəy çıxdı və bir az sonra əlində bir boğça içəri girdi. – Bunu görürsənmi?–dedi.–Bu paltarı sən geyərsən. Başına yaşıl əmmamə sarıyarsan. – Sonra? – Sonrasını deyərəm. – Bəs yoldaşlarım nə qayıracaq? – Onları Qarabağda və Qazaxda tanımırlar. Möcuzə olan kimi onlar kəndlərə düşüb «gözlərimiz kor idi, imam şəfa verdi» deyə xəbərlər yayacaqlar. Vəssalam. – Elə bu? – Bu böyük işdir. Siz kənd xalqını tanımırsınız. Gör onların arasında möcüzə nə işlər görəcək? *** Şayiə ildırım qüvvəsi ilə bütün Azərbaycana yayıldı. Min bir rənc aldı: – İmam zühur edib! – Qəbirdən nur çıxırmış, açmışlar, diri meyit çıxıb! – Kor gedir, gözü açılır! – Şil gedir, şəfa tapır!.. Qarabağda biri qollarını ölçərək: – Əli Əkbərin ala gözləri haqqı, qurban olduğumuzu öz gözümlə gördüm,–deyirdi. Şəkidə bir ayrısı: – Əşhədübillah, hindicə gəlitdi, gözü açılıtdı,–deyə and içirdi... Şayiə get-gedə artdı. Bir bəyin və üç tacirin təşəbbüsü yüzlərcə qolçomağa yol açdı. İtirdikləri mövqeyi qazanmaq 310 üçün qolçomaqlar var qüvvələri ilə möcüzə xəbərlərini yaymağa çalışırdılar. Avam xalq yerindən qopdu... Lakin Bitlidə imamdan bir əsər yox idi. 1930 311 QAYINANANIN OYUNLARI «Gəlin, gedək qayınananın bağına, Qurban olaq bostanına, tağına, Yara çıxsın qayınananın dodağına!» «Ay qayınana, yediyin kərə ilə bal olsun, Başına örtdüyün əbrə ilə şal olsun, Oğlunu öyrətsən dilin lal olsun!» «Qayınana, bozbaş bişir, Noxud sal ondan bişir; Qoyun əti olmasa, Gəlinin ətindən bişir!» «Doğdun oğul, qayınana, Yedin noğul, qayınana; Oğlunu əlindən allam, Çatla, boğul, qayınana!» (El sözləri). Mənim sizə nağıl edəcəyim qayınana olduqca məşhurdur– bunu tanımayan yoxdur; xeyirə-şərə yarar, bazarda növbələrdə dolaşar, tramvaya minmək lazımkəlsə, pilləkəni yarım saat avara qoyar və özünü içəri soxduqdan sonra da bir3 saat deyüşər4. Adı Hurizad olsa da, Huriyə çox bənzəməz–iri, dolğun burnu, sulu gözləri, sallaq tənəli dodaqları var. Xalis xına tapmadığı üçün başını «türkəsayaq» davalarla boyar, tükləri məzəli bir rəng alar–gah qarğıdalı saçağına, gah da kal qarpıza bənzər. Hurizad xalanın tərcümeyi-halı da saçları kimi rəngarəngdir. On altı yaşında onu zəngin bir hacıya ərə vermişdilər. Doqquz ildən sonra əri ölmüş, dul qalmışdı. On bir 312 il üç yetimə baxmışdır, axırda beli xəncərli, yanı tulalı bir bəyə «qismət» olaraq, il yarım aşiqanə bir həyat keçirmişdi. Bəy hacının pul və mülklərinə «turp əkəndən» sonra yox olmuşdu. Hurizad xala indiyə qədər duldur, kişilərdən darğındırsa da, yenə evlənmək niyyəti ilə uzadılan ələ yox deməz. Lakin... «qisməti» gəlib çıxmır. Oğlu və qızları da nisgilli analarının qeydinə qalmır. Biçarə arvad da dərdi içəri salır, yanır, odlanır, dünyanı bir-birinə qısqanır, oğlunun evlənməsinə belə razı ola bilmirdi. Ev işlərini qurtardıqdan sonra otağın yuxarı başındakı məxmər döşəyin üstə əyləşər, oğlu Mərdanla söhbətə başlardı. Zəmanə işlərini tənqid edər, böyüklərin sayılmamasını, indiki qızların «həyasızlığını» qeyd edərək, nifrətlər yağdırardı. Bir il əvvəl Mərdanın tutduğu hərəkət Hurizad xalanın həyatını alt-üst etdi. Mayın birində Mərdan qulluq etdiyi «Azərneft» əməkdaşları ilə bərabər nümayişə getmişdi. Evə dönərkən anası onda başqa halət gördü; həmişə sərt görünən Mərdan indi oynaq bir hal alaraq, nəşə saçırdı, öz-özünə mahnı söyləyir, gülümsəyir, bir yerdə otura bilməyib, otağı dolaşır, ara-bir güzgünün önündə durub, özünə tamaşa edirdi. Hurizad xala arif idi–məsələni duydu, əvvəl xoşlandı, sonra isə ona bir qısqanclıq gəldi; taxtından əmin olmayan padşah kimi hiddətləndi və dəruni iztirabını zorla susduraraq: – Hə, olmaya bir şey var?–deyə oğlundan sordu. Mərdan qəti olaraq, laübalı bir halda: – Ana, evlənirəm!–dedi. Sanki Hurizad xalanın dişini naşı dəllək çəkdi: arvad diksindi, sanki bir əl gəlib ruhunu qarışdırdı... Evlənirmiş!–Bəs ana? Bir dənə oğul ola o da ananı saymaya, məsləhətləşməyə... Hurizadın da özünə görə mövqeyi var, tay-tuşu var, arzusu var... Oğlu, kim bilir, kimə rast gəldi! Hansı həyasız onu yoldan çıxartdı?... – Necə yəni evlənirsən?–deyə fikirdən ayıldı. – Evlənirəm, vəssalam! – Ədə, dəlimi olmusan? Sən bir kişinin oğlusan, səni 313 böyüdüb bir mərtəbəyə mindirən var. Sən kimsəsiz deyilsən ki, özbaşına evlənəsən – bir el qaydası var, adət var!.. – Çox da olsun!–deyə Mərdan qəhqəhə ilə güldü. Hurizad xala bir az da pərt oldu, cavabdan aciz qalaraq güzəştə getməyə başladı: – Vallah, məni ələ salırsan!–dedi. – Ələ salmıram! – Otur, bir nağıl elə görüm kimdir, nə karədir; əsli-nəsli haradandır? – Əsli-nəslini bilmirəm; Nəriman texnikumunda oxuyur; kimya şöbəsindədir. Sonra neft institutuna girəcək... Mən mühəndis, o mühəndis!.. Hurizad xala bir az fikrə getdi, gələcəyi gözdən keçirdi, gəlinlə dolanıb dolanmayacağını düşündü, oğlunun hərəkətindən xoşlanmadısa da, halını ona bəyan etmədi: – Yaxşı, elə oxumuş qızdan ev arvadı olarmı?–deyə ciddi sima ilə sordu.–Mən bu gün varam, sabah yox. Bişmişi- düşmüşü kim eləyəcək, uşağa kim baxacaq?.. O gedib başqa kişilərə qoşulduqda onu sənin namusun necə qəbul edəcək? – Hurizad xala yenə susdu, bir neçə dəqiqədən sonra: – Bəs harada görüşdünüz? Aranızı kim düzəltdi?–deyə əlavə etdi. – Özümüz! – «Şirvanın ağ qızları, Çopur-çopur üzləri; Nə molla var, nə keşiş, Kəbini kəsər özləri»... Ay Mərdan, sizinki buna dönüb. Ana nəyə lazımdır ki, yad qızı yaxşıdır. Hurizad xala köksünü ötürüb, gözlərini pəncərəyə dikərək, dərin fikirlərə daldı. *** Yüklə 4,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|