Microsoft Word Chamenzemli hekayalar 1-cild+. doc

 
8 
- Nə üstə olacaq, sənin üstündə. Deyir niyə gecələr gəzir… 
Şaqqulu acıqlanıb nənəsinin sözünü kəsdi: 
- Onluq nə var? Gəzirəm özümə. Vallah, boğazını quş 
boğazı kimi üzərəm! 
Şaqqulu yuxusuz olmağa görə paltarlı yerə uzandı, üstünə 
bir çirkli yorğan çəkib, gözlərini yumdu və bir də başını 
qovzayıb, «vallah, boğazını quş boğazı kimi üzərəm» deyib, 
yatdı. 
*** 
Bir neçə vaxt keçdi. Payız qurtardı. Qış da yavaş – yavaş 
qarı və soyuğu ilə ötüb keçdi. Bahar yavıqlaşdı; dağlar, səhralar 
yuxudan ayılıb göyərməyə başladı, ağaclar çiçək açdı; hava 
qızdı. Nənəxanım  da evdə oturmurdu: cəhrəsini  çıxardıb, hə-
yətdə armud ağacının dibində qurmuşdu; axşamadək vızıl-
dadırdı. Kərbəlayı Qurban işə getməyəndə  həyətdə bir yerdə 
çay da içirdilər və çay içəndə fikirlərindən çox – çox şeylər 
keçirdi. Məsələn, arvad deyirdi: 
- A kişi, heç bir Şaqqulunu evləndirmədin axır. 
Kişi də ona cavab verirdi: 
- Doğrudan, arvad, bir halal süd əmmişini tapsa idin, yaxşı 
olardı. 
Bir gün yenə söhbət vaxtı Nənəxanım dedi:  
- Ay kişi, ömür getdi, gün getdi, bircə toy eləmədin. Allaha 
heç rəva deyil ki, mənim taylarım hamama gedəndə boxçasını 
gəlini götürsün, canını sürtsün, yuyundursun, çıxanda da baş-
mağını cütləsin; amma mənim gəlinim olmasın! Yox, belə ol-
maz, gərək Şaqqulunu evləndirək. 
Bunun cavabında Kərbəlayı Qurban soruşdu: 
- De görüm, sandığında nəyin var? 
- Ay kişi, atayın goru haqqı heç zadım yoxdur. Nəyim var 
ki, ay başı daşlının oğlu?! 
- Mənim, özün bilirsən ki, heç zadım yoxdur. Bəs nə qay-
ıraq? 
Bir neçə  dəqiqə fikrə gedəndən sonra birdən Nənəxanım 
 
9 
əllərini qovzayıb dedi: 
- Tapmışam! Bir artıq palazımız var, onu sataq toy eləyək. 
Kərbəlayı Qurban çubuğu doldurub almışdı  ağzına və 
hərdən bir haxırıb, ağacın dibinə tüpürürdü və arvadın sözünə 
qulaq asmayıb deyirdi: 
- Axı mən də kişiyəm, qoy bir fikir eləyim. 
Və sonra şəhadət barmağını alnına qoyub və gözünün 
altınca arvada baxırdı: 
- Bilirsən nə var, yoxsa yox? 
Nənəxanım soruşdu: 
- Nə var, a kişi? 
- Hələ dur, - dedi və neçə vaxtdan sonra, - arvad da olsan, 
yaxşı fikir eləmisən… ya…xşı…  fik…kir…di. Sataq getsin. 
Mən palazı satım, sən də sabah  məşşatəni tap, götür get qız 
axtarmağa. Bildin? 
- Neyəcə bilmədim, ay kişi!... 
 
*** 
Sabah ertə idi. Gün təzəcə çıxmışdı. Gözləri şeh ilə dolmuş 
çiçəklər yavaş – yavaş açılırdı. Armud ağacının dibində palaz 
salınıb və üstündə çirkdən qaralmış bir samovar qaynayırdı. 
Kərbəlayı Qurban, Nənəxanım və bir ayrı arvad oturmuşdular. 
Bu arvad güdəboy, adətdən kənar yoğun bir adam idi. Başı ağ, 
üzü qırışmış, burnunun qabağı da həmişə burunotu çəkməkdən 
göy olurdu. Bunun sənəti məşşatəlik idi. Yeri düşəndə noxudla 
fala da baxırdı; çöpçülükdə də mahir idi. Belə camaat arasında 
məşhur olmuşdu ki, yanına tez – tez azarlı da gətirirdilər. 
bunlara məşşatə baxıb deyirdi: 
- Bıy, nəyi var ki, ürəyində tikə qalıb, bu saat sığaram, ötər 
gedər işinə… 
Bu arvadın adı Yetər idi. 
Kərbəlayı Qurban çubuğu doldurub damağına aldı  və 
Nənəxanımdan bir od istədi; o da samovardan maşa ilə bir od 
çıxarıb, çubuğun başına basdı  və üzünü döndərib Kərbəlayıya 

---

 
10 
dedi: 
- Ay kişi, niyə dinmirsən? Çubuğu sonra da çəkə bilərsən, 
bircə dillən! 
- Sən atayın goru məndən  əl çək. Mən arvad deyiləm ki, 
sizin işinizi biləm. Qaldı Yetərə, yanı o bilmir buraya Şaqqu-
lunun xeyir işindən ötrü gəlib? 
- Kişidi dayna, cavab verdi! 
Bu sözləri Nənəxanım deyəndə Yetər ağzını yaşmayıb, 
qoca qoyun bağıran kimi güldü. Kərbəlayı Qurban çubuğu 
ağzından çıxarıb başladı: 
- Ay balam, axır bir söz yoxdur deyim. Çayınızı için, gedin, 
bəlkə  Şaqquluya bir halal süd əmmişini tapasınız. Baxın 
göyçəyini alın, üzüyola, fəqir və  işlək olsun. Daha bir sözüm 
yoxdur; allah bu işdən bizə çox xeyir versin! 
Yetər yaşmanıb dedi: 
- Amin! Amin! Gün o gün olsun gəlinin sənə qulluq eləsin, 
başına dönüm, yazıqsan! 
Nənəxanım çay töküb bunlara verdi, bu halda Şaqqulu 
əlində bir aftafa çıxıb, həyətə getdi və sonra üzünü ətəyinə silə 
– silə gəldi oturdu. Yetər yaşmanıb, yavaşca bunu pıçıldadı. 
- Qadan alım, gör sənə nə qız tapacağam. 
Şaqqulu bunun üzünə dik baxıb və sonra qızarmış üzünü 
aşağı saldı. 
Çaydan sonra Nənəxanım Yetər ilə çarşaba bürünüb, qız 
axtarmağa getdilər. Bir evə girib, iki evə girib, axırda elçilər 
getdilər birinə.  İçəri gircək gördülər günün qabağında palaz 
salınıb, bir qız yun daramağa məşğuldur. Gendən baxan kimi 
qız bunlara xoş  gəldi və irəli yeriyib, su istəmək bəhanəsi ilə 
qızı danışdırdılar. Qız cəld üstünü çırpıb, qızara – qızara otağa 
qaçdı. 
- Kimsiniz? Niyə  gəlmirsiniz? – deyə – deyə  qızın anası 
qonaqların qabağına çıxdı. Nənəxanım Yetərlə bir balaca otağa 
girdi. Otaq keçə  və palazlarla döşənmişdi. Suvaqsız divarda 
qədim tüfənglər və qılınclar asılmışdı; rəflərdə pas basmış mis 
 
11 
qablar üst – üstə yığılmışdı. Otağın küncündə bir dəyirmi masa 
görünürdü. Bunun üstünün qalın tozu masanın burada heç bir 
işə yaramadığını  xəbər verirdi; çirkli pəncərədən az işıq 
düşməyə görə otaq qaranlıq idi… 
Qonaqlar döşəklərin üstə oturdular. Qız bir azdan sonra 
əlində bir qab su qapıdan girdi. Elçilər qızı  təzə paltarda 
görəndə heyran – heyran bir – birlərinin üzünə baxırdılar. Qır-
mızı paltar və üzünə tökülən qara zülflər qızın bədəninə daha 
da gözəllik verirdi… Qızın adı  Pəri idi. bunun güləş sifəti və 
hər nə deyiləndə «bəli» deməyi elçilərə çox xoş  gəldi. Yetər 
əlindən burunotu qabını cəld döşəyin altına qoyub, üzünü qıza 
döndərdi… 
- Bıy, atam – anam boyuna qurban! 
Pəri qızarmış üzünü aşağı saldı və suyu verib, o biri otağa 
girdi. burada iyirmi altı yaşında, iri burunlu qız oturub corab 
toxuyurdu və  hərdən bir əli ilə ocaqdan kömür götürüb qa-
bağındakı samovara salırdı. Bu qız Pərinin böyük bacısı Sənəm 
idi. 
O biri otaqda Yetər macal tapıb istədi söhbət açsın. 
Nənəxanımla bir – iki dəqiqə  pıçıldaşandan sonra ev sahibinə 
dedi: 
- Başına dönüm, doğrusu, yoldan keçirdik. İstədik burada 
bir az su içək, amma… qız bizə xoş  gəldiyindən oturub 
qalmışıq. 
Bir dəqiqə sakitlik keçdi. Qonaqların üzündən cavab 
gözləmək məlum olurdusa da, ev sahibi həmişə dinməz baxırdı. 
Yetər yenə badrundan burunotunu ovcunun içinə tökdü və iki 
barmağı ilə burnuna çəkib, əlini döşəyəsildi və bir – iki asqırıb, 
öskürüb, yenə dedi: 
- Başına dönüm, bircə de görüm adın nədir? Sən yaxşı 
adama oxşayırsan. 
- Məşədi Fatmadır. 
- Bu su gətirən  qızındırmı? 
Məşədi Fatma yavaş  səslə «bəli» deyib, başını aşağı saldı. 

---