Microsoft Word Chamenzemli hekayalar 1-cild+. doc
Yüklə 4,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
330 nümayiş edir. IX Şəhərin bir çox yerlərində qoyulmuş iri ekranlar səyyahların nəzərini cəlb etdi. Bunların üzərində iri hərflərlə «keçmişin güzgüsü» sözləri yazılmışdı. Bir də bu ekranların birində «Üç əsr əvvəl» sözləri yazıldı, sonra yazı yox oldu. Əvəzində «Ərdəbil» kəlməsi düzüldü və bundan sonra bir şəkil göstərildi. Sinələri ağ kəfənli xalq başlarını xəncərlə yarırdılar; bir tərəfdə zəncir vururdular; qara geyimli camaat başlarına döyərək ağlayırdı... Tamaşaçılar nifrət bəyan edən üzlərini qırışdıraraq: – Nə vəhşi zamanlar var imiş,–deyə içlərini çəkirdilər. Bir də ekranda «Köhnə Azərbaycan» sözü görünərək yox oldu, sonra «Kəndlinin yaşayışı» yazıldı... Motal papaqlı kəndlilər qara damdan çıxdılar, ağacdan qayrılmış cütləri götürüb, tənbəl addımlarla yürüdülər. Təzəyə bələşmiş öküzləri qoşmağa başladılar... Həsən: – Bu kinodurmu?–deyə gəncdən soruşdu. – Yox. Bu, keçmişin mənzərəsidir. – Bilirəm. Oynanmış və ya vaxtilə çəkilmiş şəkildir. Gənc etiraz etdi və səyyahlara izahat verdi: – Vaxtilə çəkilməmiş,–dedi,–bu saat çəkilir. Bilirsiniz ki, dünyada heç bir şey yox olmur. Səslər dalğa ilə havaya yayılan kimi, şəkillər də havaya keçərək olduğu yerdən uzaqlaşır. Bu şəkillər və səslər müəyyən makina vasitəsilə uzaqlardan alınır. Makina qüvvətli olarsa, insaniyyətin ibtidai həyatından başlayaraq yaxın əsrlərə qədər göstərə bilir. Sandro heyrətlə: – O səslər dalğası necə şeydir? – Bu günkü səslər havada dalğalanan kimi, ibtidai səslər də dalğalanmış. Yalnız fərq buradadır ki, qədim zamanlar vücuda gələn səslərin havadakı dalğa dairəsi əsrlərdən bəri 331 genişlənərək bizdən uzaqlaşmışdır. İndiki makinalar ən uzaq dalğaların səslərini alaraq kağız üzərinə qeyd edir. – Bununla harada məşğul olurlar? –deyə Sandro soruşdu: – Ayrıca elmi bir müəssisə var. İstəsəniz, görə bilərsiniz. X Səyyahlar yüzlərcə otaqları gəzib başa çıxa bilmirdilər. Bir çox otaqlarda adam yox idi. Bütün işləri makinalar görürdü. Bir makina yazır, o biri yazılan kağızları toplayır, üçüncü tikir, dördüncü cildləyir, beşinci qəfəsələrə düzürdü. Səyyahlar şüşə qübbəli böyük bir salona girdilər. Burada yüzlərcə alim adamlar işə məşğul idi. Səyyahları təşyi edən gənc yavaş səslə anlatdı: – Yazan makinaları gördünüz. Onlar əsrlərin söz və söhbətlərini havadan alıb, gecə-gündüz yazır. Bu yazılar dil etibarilə ayrılıb, bu müəssisənin cürbəcür şöbələrinə göndərilir. Hər şöbənin bir neçə mərkəzi salonu var. Bu salon daş əsrinin indiyə qədər bəlli olmayan dilləri ilə məşğuldur. Yalnız bu şöbədə çalışan adamların sayı minləri keçir. Səyyahlar başqa bir şöbəyə keçdilər. Buradakılar şəkillə məşğul idi. – Bu şəkillər hansı dövrə aiddir?–deyə təyyarəçi soruşdu. Gənc anlatdı: – Bu şöbə insanların ovçu dövrü ilə məşğuldur. Bu gözlərimizin qarşısındakı makinalar o dövrün tipləri və mənzərələrini kağıza köçürür. Şəkillə məşğul olan şöbələrin sayı yüzdən artıqdır. Ovçu dövrünün yazıları və şəkilləri başqa bir şöbəyə toplanır. Sonra alimlər bu materiallardan kitablar yazırlar. Sandro dolablara toplanmış şəkillərdən bir yığın götürüb baxdı. Hamısı rəngli idi. Əlləri yaylı və oxlu çılpaq adamlar bir çox vəziyyətlərdə çəkilmişdi. Hippopotam ovunu təsvir edən bir şəkil çox maraqlı idi. Bu dəhşətli heyvan ovçulardan birini pəncəsi altında əzir, o birisini də iti dişləri ilə didirdi. Yan tərəfdəki ağacın budaqlarında meymunlar oynaşırdı. 332 XI Səyyahlar olduqları yerə gəldilər. Yolda gəncə bir çox suallar verdilər. Həsən: – Bir şey məni maraqlandırır,–dedi.–Biz yeyirik, içirik, oteldə yaşayırıq... Nə üçün bizdən pul istəyən yoxdur? – Pul nədir? Pul yüz il bundan əvvəl ləğv olunmuşdur. Bizdə hər kəs çalışır və hər kəs də yeyir, içir və yaşayır. Bu hər kəsin vəzifəsidir. Bir adama nə lazım olsa hər bir yerdən ala bilər. – Müftəmi?–deyə Sandro heyrətlə soruşdu. – Müftə nə deməkdir? Hər kəs cəmiyyət üçün çalışır və cəmiyyət də onu bəsləyir. Burada dərin bir məsələ yoxdur. Səyyahlar bir-birinin üzünə baxaraq gülümsədilər. Gənc bunların heyrətinin mənasını duyaraq dedi: – Keçmiş xalqların fəna yaşadığının səbəblərini tarixdə oxuyuruq. Birinin işləyən, o birinin müftə yeyən olması insanların həyatını pozmuşdur. Biz işləməyənləri aramızdan çoxdan çıxarmışıq. Əl-ayağı iş tuta bilməyən uşaqlardan və qocalardan başqa hamı işləyir. İşləməyən adama yemək yoxdur. Bu gün heç kəs yediyi və geydiyi şeylərdən başqa artıq, lüzumsuz şeyləri toplamır. Bizim ölkəmizdə yemək-geymək bir ehtiyac olan kimi, işləmək də bir ehtiyacdır. İşləmənin məhsulu faydadır. Hər kəs özünün gündəlik faydasını başqasının faydasına dəyişir. Pula ehtiyac varmı? Bu gün pulun yerini iş və fayda tutur. – Bu necə ola bilər? –deyə Həsən soruşdu. – İnsanların bir-birinə hörmət və etibarı var. Yalan, adam aldatma, tənbəllik və bu kimi fəna sifətlərə biz yalnız tarixdə rast gəlirik. XII Gəncin sözləri və şəhərdə gördükləri səyyahları son dərəcə 333 təəccübləndirdi. Olduqları evə qayıtdıqdan sonra belə, gördüklərinin və eşitdiklərinin təsirindən qurtara bilmədilər. Sandro: – Həsən,–dedi,–mən artıq burada qala bilmərəm. Çünki gecə-gündüz çalışan adamların arasında işsiz vaxt keçirmək canımı sıxır. Halbuki biz hələ bunlardan çox geridəyik. Bu yolda onlardan iyirmi qat artıq çalışmalıyıq. Həsən başını tərpətdi: – Bunlara çatmaq olarmı? – dedi. Sandro qəti səslə: – Olar. Biz də bunlar kimi adam deyilikmi? Ancaq qarşımızda duran maneələri qırıb atmalıyıq. – Elə! Elə!–deyə təyyarəçi əlini Sandroya uzatdı. Sandro Həsənin və mexanikin də əllərini əlinə aldı və böyük bir imanla dedi: – Biz də bunlar kimi yeni şəhər, sosializm şəhəri qura bilərik. Çünki hər bir şey bizim əlimizdədir, yalnız çalışmaq lazımdır. *** O gün səyyahlar təyyarəyə minib qalxdılar və bizim dünyaya uçmağa başladılar. 1933 Yüklə 4,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|