Microsoft Word Dede-Qorqud-2015-3

Dədə Qorqud ● 2015/I I I                                                                                                                                                                                     17 
 
 
şəkarlıqla yanaşmış, onların orijinalda oynadığı rolu dəyərincə dərk etmiş və hər bir 
məlum bədii fiquru mümkün olduğu qədər orijinala yaxın tərcümə etmişdir. 
İşin  elmi nəticəsi: Məqalədə P.Mirabilin  mükəmməl tərcüməsi metafora örnək-
lərinin  nümunəsində  əhatəli  şəkildə tədqiqata  cəlb  edilmiş,  Azərbaycan  dilinin  poetik 
mənzərəsi ilə müqayisə olunmuşdur.  
İşin elmi yeniliyi: Məqalədə qədim oğuz-Azərbaycan qəhrəmanlıq eposunun in-
gilis dilinə P.Mirabil tərcüməsinin leksik sistemi və poetik-linqvistik özəllikləri ortaya 
qoyulmuşdur. 
İşin tətbiqi və əhəmiyyəti: Araşdırmada irəli sürülən müddəalar tərcümə və mü-
qayisəli poetika nəzəriyyəsinin problemlərinin tətqiqi və onların linqvopoetik xüsusiy-
yətlərinin sistemləşdirilməsi araşdırmanın nəzəri əhəmiyyətini göstərir. 
 
 
ƏDƏBİYYAT 
 
1. Azərbaycan dilinin orfoepiya sözləri. Bakı, Elm, 1983, 44s. 
2. Əfəndiyeva T. Azərbaycan dilinin leksik üslubiyyatı. Bakı, Elm 1980, 251s. 
3. Gökyay O.Ş Dedem Korkut Kitabene İngilisce Çevireleri.Destersuz Bağa Girenler. 
Derganan yayinları. İstanbul,1982, s.210-217 
4. Hacıyev T. Dədə Qorqud: Dilimiz düşüncəmiz. Bakı, Elm, 1999, 213 s. 
5. Kitabi-Dədə Qorqud ensiklopediyası. II cilddə, I cild. Bakı, Yeni Nəşrlər Evi, 2000, 
564 s. 
6. Lewis G. The book of Dede-Korkut. London, 1974, 230 p. 
7.  Mirabile  P.  The  book  of  the  Oghus  Peoplesor  Legends  toldandsung  by  Dede 
Korkut.  Istanbul, 1990, 321 p. 
8. Rəfili M. “Ədəbiyyat nəzəriyyəsinə giriş”, Bakı, 1958 
9.  Стеблин-Каменский  М.И.  Мирсаги.  Становление  литературы/  Отв.  Ред. 
Д.С.Лихачев. Л.:Наука , Ленингр. отд-ние, 1984 246 ст. 
 
 
 
Çapa tövsiyə edən: fil.ü.e.d., prof. Paşa Əfəndiyev  
 
 

---

Dədə Qorqud ● 2015/I I I                                                                                                                                                                                     18 
 
 
Folklorşünaslıq: problemlər, tədqiqlər 
 
Ramil ƏLİYEV 
Filologiya üzrə elmlər doktoru, professor  
e-mail: [e-mail] 
 
 
UŞAQ NAĞILLARINDA BƏDİİ-MİFOLOJİ SEMANTİKA 
 
Xülasə 
Uşaq nağılları bədii cəhətdən dolğun və mifoloji baxımdan arxaik sayılır. Uşaq nağıllarındakı 
arxaik  semantika  bədii  mətnin  alt  qatında  gizlənir.  Onu aşkarlamaq üçün nağılın mifoloji  strukturla-
rına nəzər yetirmək lazımdır. Bunları xüsusilə Div və Cırtdan obrazlarının mifoloji semantikası barədə 
demək olar. Arxaik semantikada Cırtdan mənfi, Div isə müsbət məzmunda olmuşdur. Uşaq nağılında 
isə  Cırtdan  və  Div  obrazları  bədii  mətndən  asılı  olaraq,  alleqorik  və  əyləndirmə  funksiyasını  yerinə 
yetirir. Bu xüsusiyyətlərə görə onlar mifoloji obraz olmaqdan çıxıb nağılın bədii obrazına çevrilirlər. 
Sehrli nağıllardakı obrazın mifoloji səciyyəsi dəyişərək uşaq nağılında personaj xüsusiyyəti qazanır. 
Açar sözlər: semantika, süjet, Cırtdan, Div, mifoloji obraz, nağıl 
 
ARTISTIC-MYTHOLOGICAL SEMANTICS IN CHILD TALES 
 
Summary 
Child tales are considered rich with artistic and archaic in terms of mythological perspectives. 
Archaic semantics in child tales are hidden in the bottom layer of the literary text. To identify it, the 
structure of the mythological tales should be taken into account. It can be argued especially about the 
semantics  of  mythological  images  of  Div  and  Djirtdan.  In  archaic  semantics  Dzhyrtdan  is  negative 
and Div is positive characters. In child tales the images of  Div and Djirtdan, in accordance with the 
artistic text, perform allegorical and entertainment functions. Because of these qualities, these images 
are moving from the mythological tales to the literary context. Thus, the mythological specification of 
the image in fairy tales attains the quality of a character in child tales. 
Keywords: semantics, plot, Jirtdan, Div, mythological image, tale 
 
ХУДОЖЕСТВЕННО-МИФОЛОГИЧЕСКАЯ СЕМАНТИКА В ДЕТСКИХ СКАЗКАХ 
 
Резюме 
Детские сказки считаются богатыми с художественной и архаичными с мифологической 
точек зрения. Архаическая семантика в детских сказках спрятана в нижнем слое художествен-
ного  текста.  Чтобы  выявить  ее,  следует  учитывать  мифологическую  структуру  сказки.  Это 
можно утверждать особенно про мифологическую семантику образов Дива и Джыртдана. В ар-
хаичной семантике Джыртдан является отрицательным, а Див положительным персонажами. В 
детской  же  сказке  образы Дива  и Джыртдана,  в  соответствии  с  художественным  текстом,  вы-
полняют  аллегоричную  и  развлекательную  функцию.  Благодаря  этим  качествам,  эти  образы 
переходят от мифологического к художественному контексту сказки. Таким образом, мифоло-
гическая  характеристика  образа  в  волшебных  сказках  изменяясь  приобретает  качество  персо-
нажа в детской сказке.  
Ключевые слова: семантика, сюжет, Джыртдан, Див, мифологический образ, сказка 
 
Məsələnin  qoyuluşu.  Bu  vaxta  qədər  Azərbaycan  folklorşünaslığında  uşaq  na-
ğıllarının mifoloji semantikasından çox az bəhs edilmişdir. Məsələnin mahiyyəti uşaq 
nağıllarının məzmununun xarakterik mifoloji xüsusiyyətləri ilə bağlıdır. Belə nağılların 

---