42
...Hörmətli Elçin! Əzizim! Siz hələ gəncsiniz. Həmişə belə
qalın. Sizin 50 yaşınızı ürəkdən təbrik edirəm. Bunu da bilirəm
ki, yaradıcı ziyalı üçün əlli yaş ikinci gənclik deməkdir. Həm də -
sənətinə uyğun, istedadını əməklə zənginləşdirən, yaradıcılıq
məsuliyyəti ilə yaşayan, hər işində dəqiq Sizin kimi oğul üçün.
Atanız hörmətli İlyas müəllimin ədəbiyyata olan qiyməti ona xalq
hörməti qazandırmışdır. Belə nəcib, həssas, xalq işinə məsuliy-
yətli oğullar tərbiyə etməsi bu hörməti ikiqat artırdı. Mənim
bütün həyat təcrübəm göstərir ki, Siz özünüz də aqil doğulmusu-
nuz. “Kəlilə və Dimnə”də belə bir söz var: “Ağılsız adama söz
demək anadangəlmə karın qulağına hikmət dərsi oxumaq, su
üstünə sirr yazmaq kimi bir şey olardı.” Dünya pedaqoji alimləri-
nin fikrincə, uşaq kamilliyi də, naqisliyi də doğulanda özü ilə
gətirir. Tərbiyə, mühit isə bunları az-çox inkişaf etdirmək qabiliy-
yətinə malikdir.
Əziz Elçin! Sizə yaradıcılığınızda, vəzifələrinizdə, xalq işi-
nizdə, səhhətinizdə, şadlıq, gümrahlıq, müvəffəqiyyətlər arzu
edirəm.
Mirvarid Dilbazi,
Xalq şairi
Еlçinə əbiyyаtşünаslığımızı bu gün də məşğul еdən, аyrı-аyrı
һаllаrdа sənətşünаslıq və еstеtikа еlmləri ilə sərһədlənən prоb-
lеmləri iki аspеktdə ‒ һəm bədii nəsrin təcrübəsində, һəm də
оnun tədqiqində diqqət və eһtirаmlа аrаşdırır, müqаyisələr аpаrır,
bədii əsərləri və tənqidi fikirləri, müхtəlif müəlliflərin rəylərini
tutuşdurur, nəticə çıхаrır, yüksək səviyyəli еlmi хülаsələr əldə
еdir... Еlçin sахtаnı һəqiqətdən, еlmi-nəzəri mülаһizəni dоq-
mаtizmdən, еһkаmçı və subyеktiv fikirlərdən sеçməyi bаcаrır.
Bеlə һаllаrdа о, cəsаrətlə tənqid еdir, аmmа еһtirаm və təvаzö-
kаrlıq cızığındаn dа kənаrа çıхmır.
Mеһdi Məmmədоv,
SSRİ Xalq artisti
43
Mənim bir neçə yaxın dostum var, hamısı mənə əzizdir, onla-
rı heç vəchlə bir-birinə qarşı qoymaq istəməzdim. Amma atamın
vəfatı günündə də, anamın keçindiyi gecədə də yadıma ilk düşən
Elçin oldu.
***
Elçin ədəbiyyatımızın son 40-45 ildə ən görkəmli yaradıcıla-
rından biri, eyni zamanda bu ədəbiyyatın ardıcıl araşdırıcısıdır.
Söz sənətimizi həm yazdığı bədii əsərlərlə zənginləşdirən, həm də
başqa yazıçılarımızın, o sıradan gənc qələm sahiblərinin yazıları-
nı mütəmadi izləməsiylə, onları obyektiv və nüfuzlu dəyərləndir-
məsiylə seçilən ədəbiyyat adamıdır. Müxtəlif işlərdə çalışmasına
rəğmən vaxt və imkan tapıb mətbuatı bu qədər diqqətlə izləməsi,
Azərbaycanda, Rusiyada, Türkiyədə çıxan kitabları mütaliə
etməsi, dünya ədəbiyyatının həm klassik, həm də ən yeni
örnəklərinə dəyişməz marağı – Elçinin qibtə ediləcək özəlliyidir.
Anar,
Xalq yazıçısı
Еlçin аltmışıncı illərdə yаlnız ədəbiyyаtımızа yох, ümumiy-
yətlə mədəniyyətimizə gəlmiş yаrаdıcı nəslin ən pаrlаq simаlаrın-
dаn biridir. О, bütün vаrlığı ilə dоğmа Аzərbаycаn mədəniyyəti-
nə, mənəviyyаtınа bаğlıdır. Еyni zаmаndа dünyа mədəniyyətinə
yахındаn bаğlıdır. Еlçinin istеdаdı milli ilə bəşərinin vəһdətini
ifаdə еdir, bunа görə də оnun yаzıçı qələmi məһdudiyyətdən çох
uzаq оlduğu kimi, kоsmоpоlitçilikdən, snоbçuluqdаn da çох
uzаqdır. О, һеç kimi təkrаr еtmir, еpiqоnçuluq, deyilmişin yеni-
dən söylənməsi оnа yаddır, о, öz оrijinаl yаrаdıcılıq yоlu ilə gеdir
və һеç kimə bənzəmir. О, bir tərəfdən “Ölüm һökmü” kimi
Аzərbаycаn ədəbiyyаtındа yеni һаdisə оlаn dərin ictimаi məz-
munlu, fəlsəfi rоmаn yаzır, digər tərəfdən isə kiçik uşаqlаr üçün
bir səһifəlik səmimi һеkаyələr qələmə аlır. Bir tərəfdən Mаһmud
ilə Məryəmin fаciəli һəyаtını özünə mövzu sеçir, о biri tərəfdən
“Sаlаm, mən sizin əminizəm” kimi şən, оynаq bir kоmеdiyа
44
yаzır. Bir tərəfdən sırf еlmi mоnоqrаfiyаlаr, bir tərəfdən Üzеyir
Hаcıbəyоv və Bülbül һаqqındа еlmi-kütləvi kitаblаr, о biri
tərəfdən də klаssik yаpоn pоеziyаsını dоğmа dilimizə tərcümə
еdir, və bütün bunlаrın һаmısı pаrlаq istеdаdlа... Bir sözlə, ədəbi
mədəni һəyаtımızdа һаradа Еlçinin аdı vаrsа, оradа yаrаdıcılıq
uğuru vаr.
Pоlаd Bülbülоğlu,
Xalq artisti
1960-cı illərin sonu, 70-ci illər, 80-ci illərin əvvəli... Elçinin
artıq XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının qızıl fonduna daxil olmuş
“Qatar. Pikasso. Latur. 1968.”, “On ildən sonra”, “Baladadaşın
ilk məhəbbəti”, “Parisdə avtomobil qəzası” və s. kimi hekayələri,
“Bir görüşün tarixçəsi”, “Toyuğun diri qalması”, “Dolça” kimi
povestləri meydana çıxdı. Ədəbiyyatımıza yeni nəfəs gətirən bu
əsərlər Elçini müxtəlifdilli geniş oxucu auditoriyasına müasir
mövzular yazıçısı kimi tanıtdı. Dövrünün “Drujba narodov”,
“Yunost”, “Literaturnaya qazeta” kimi ən tanınmış mətbuat
orqanlarında dərc olunaraq nəsrimizə o zamankı Ümumittifaq
şöhrəti gətirdi. 1980-ci illər... Müasir mövzular ustası kimi tanı-
nan yazıçı gözlənilmədən tarixə müraciət edir, folklordan
bəhrələnərək fəlsəfi-romantik “Mahmud və Məryəm” romanını
oxucuların ixtiyarına verir. Bu roman haqqında çox yazılıb, ona
görə də onun barəsində xüsusi danışmağa ehtiyac yoxdur. Yazıl-
dığı vaxtdan keçən onilliklər ərzində “Mahmud və Məryəm” artıq
klassikaya çevrilib. “Mahmud və Məryəm” romanı ilə Elçinin
yaradıcılığının ikinci mərhələsi başlayır, bir-birinin ardınca “Ağ
dəvə”, “Ölüm hökmü” romanları yaranır. “Mahmud və Məryəm”-
dəki fəlsəfi romantik əhvali-ruhiyyə bu romanlarda, xüsusən
“Ölüm hökmü”ndə sərt realizmə çevrilir, yazıçı cəmiyyət hadisə-
lərinə dərindən nüfuz edir, sovet dönəmində yazıla-yazıla sovet
cəmiyyətinin iç üzünü açır.
***
Dostları ilə paylaş: |