46
olunan səhmlər daxildir. nvestorlar və analitiklər ümumi bazarın xüsusiyyəti haqda
daha ətraflı məlumat almaq istədikdə Wilshire-5000 indeksinə istinad edirlər.
Qiymətli kağızlar bazarında fəaliyyət göstərən digər məşhur indeks NASDAQ-dır.
1971-ci ildə NASDAQ rəsmi səhm bazarına çevrilən bu indeks "Milli Birja Dilerləri
Assosiasiyasının Avtomatik Qiymət Təyinetmə" sistemi, indi isə sadəcə ''Nasdaq"
adlanır. Nasdaq indeksləri struktur baxımından digər indekslərə bənzəyir. Yeganə fərq
onun səhmləri Nasdaqda birjaya çıxarılan şirkətləri əhatə etməsidir Nasdaq indeksi
özündə iki indeksi əks etdirir:
Nasdaq toplu indeksi: bu indeks Nasdaqda səhmləri satışa çıxanlan 3,000 şirkəti
ə
hatə edir. Adı çəkilən şirkətlər müxtəlif sənaye sahələrində fəaliyyət göstərir, lakin
indekslər əsasən texnologiya, telekommunikasiya və əlaqədar sahələr üzrə
cəmləşmişdir.
Nasdaq 100 indeksi: Nasdaq 100 indeksi Nasdaqda yer alan bazar kapitallaşması
şə
rtlərində ölçüyə əsaslanan ən böyük yüz şirkəti əhatə edir. Bu indeks texnologiya
sahəsində xüsusi əhəmiyyət daşıyan böyük şirkətlərlə maraqlanan investorlar üçün
ə
lverişli hesab olunur. Nəzərdə tutulan indeks Microsoft, Adobe və Symantec kimi
texnologiya sahəsində fəaliyyət göstərən şirkətlər haqqında məlumatı təmin edir.
Qrafik 2.5.Nasdaq indeksi
8
Qiymətli kağızlar bazarında mövcud olan digər məşhur indeks Russell 3000
indeksi (Frenk Rasselin (Takoma, Vaşinqton) şirkəti tərəfindən nəşr edilan bazar
kapitallaşmasmın qiymətləndirilmiş indeksləridir; eyni zamanda səhmlərin müxtəlif
variantlı 3000, 2000, 2500, 1000, 200 və s. indeksləri mövcuddur) ABŞ şirkətlərinin
daxil edilməsinə çalışan indeksə misal ola bilər. Russell 3000 ən böyük açıq tipli
səhmdar (ASC) şirkətlərin (demək olar ki, alqı-satqıya çıxarılan səhmlərin 98 faizi)
8
www.finance.google.com
47
daxil edildiyi indeksdir. Russell 3000 indeksinə bir sıra orta və kiçik kapitallaşma
səhmləri də daxil edildiyindən böyük əhəmiyyət kəsb edir. Russell 3000 indeksində
ə
hatə olunan şirkətlərin çox hissəsi milyard dollar və ya daha az orta bazar dəyərinə
malikdir.
Russell 3000 indeksi, eləcə də, Russell 1000 və Russell 2000 indeksləri Russell
Investment Group tərəfindən yaradılmış və xidmət göstərməkdədir. Russell 1000 on
böyük 1000 şirkətdən ibarət olduğu halda, Russell 2000 Russell 3000 indeksinin ən
kiçik 2000 şirkətindən təşkil olunmuşdur. Russell indeksləri mikro kapitallaşma
səhmlərini əhatə etmir (250 milyon dollar dəyərindən aşağı bazar kapitallaşması olan
ş
irkətlər).
Ümumilikdə beynəlxalq bazarlar haqqında müəyyən məlumatın əldə edilməsinin
ə
n asan yolu indekslərdir. Aşağıda ən çox izlənilən beynəlxalq indekslərin bir neçəsi
göstərilmişdir:
BSE SENSEX (Hindistan): (BSE - Bombey Fond Birjası) Hindistan birjalarının ən
çox izlənilən indeksi, eyni zamanda "BSE 30 indeksi" adlandırılır və Bombey Fond
Birjası tərəfindən dəstəklənən qiymət üzrə ölçülmüş bazar indeksidir.
CAC 40 (Cotation Assistee en Continu) Euronext Paris birjasının aparıcı
göstəricisi hesab edilir. Bu indeksin tərkibinə daxil edilmiş qırx şirkətin səhmləri
Euronext Paris birjasında qeydiyyatda olan ən likvid və iri müəssisənin arasından
seçilir. CAC 40 özündə L'oreal, Peugeot, Total, Renault, Danone, Societe Generale,
BNP Paribas, Michelin kimi brendləri cəmləşdirir.
DАХ (Almaniya): DАХ - Deutche Borse Group adli Alman birjası tərəfindən
dəstəklənən bu indeks 1988-ci ildə yaradılmışdır və Frankfurt Fond Birjasında ən çox
kotirovka olunan otuz "blue chips" şirkətin səhmlərindən ibarətdir. Tam adı Deutscher
Aktienindex olan DAX indeksində Adidas, BASF, BMW, Deutsche Telekom,
Deutsche Bank, Lufthansa, Man AG, Merck Kgaa, Siemens kimi tanınmış şirkətlər
təmsil olunur. Bu indeks 30 ən yaxşı şirkətin səhmlərini izlədiyindən DJIA indeksinə
bənzəyir və Frankrurt Birjasında ən böyük və ən fəal indeks hesab olunur.
FTSE 100 indeksinin əsası 1984-cü il 3 yanvar tarixində qoyulmuş-dur. Tam adi
Financial Times Stock Exchange Index olan FTSE 100 London Fond Birjasinda
kotirovka olunan yüz ən nəhəng şirkətin səhmlərini özündə birləşdirir. Indeksin
48
adından da göründüyü kimi, onun hesablanması ilə Financial Times media
korporasiyası məşğul olur. Çox zaman "futsi" adlandırılan, bazar qiyməti üzrə ölçülən
bu indeksə Birləşmiş Krallıqda on yüksək 100 açıq tipli səhmdar cəmiyyət daxildir.
Halter USX Çin ndeksi (Çin): Bu, gəlirlərinin çox hissəsini Çindən əldə edən 50
ABŞ şirkətinin səhm səbətini izləyən, bazar qiyməti üzrə ölçülən indeksdir.
Qısaldılmış adı HSI olan bu indeksin hesablanması 1969-cu il 24 noyabr tarixində
başlamışdır. Bəzən bu indeksi Honkonq "blue chips" indeksi də (Hong Kong Blue
Chip Index) adlandırırlar. Onun tərkibinə Honkonq birjasinda qeydiyyatda olan ən iri
və fəal şirkətlərin səhmləri daxil edilmişdir. Hal-hazırda indeks sıralarında HSBC
Holding, Bank of China, PetroChina, Esprit kimi tanınmış şirkətlər olmaqla, qırx iki
ş
irkətin səhmlərindən ibarətdir.
Nikkei (Yaponiya): Bu indeks Dow Jones indeksinin yapon versiyası hesab edilir.
Bu indeks öz başlanğıcını 1950-ci il sentyabrın 7-dən götürür. lkin olaraq Tokio Fond
Birjası tərəfindən hesablanan indeks TSE Adjusted Stock Price Average
adlandınlmışdır. 1970-ci il 1 iyul tarixindən etibarən sonradan Nikkei 225 kimi
məşhurlaşan indeksin hesablanmasi ilə Nikkei Inc. şirkəti məşğul olmağa başlamışdır.
Bu indeksin tərkibinə Fujifilm, Sumitomo, Mitsubishi, Nissan, Honda, Sony, Sharp və
digər tanınmış şirkətlərin səhmləri daxildir.
SE 30 indeksi. Bu indeks investorların ixtiyarına 1996-ci il 26 dekabr tarixində
verilmişdir. ndeksin tərkibinə Istanbul Fond Birjasında qeydiyyatda olan otuz ən
likvid və tanınmış şirkətin səhmləri daxildir. Bu şirkətlər "blue chips" şirkətlərin ən
yaxşıları və demək olar ki, Türkiyənin milli sərvəti hesab edilir. ndeksə daxil olan
belə şirkətlərdən Türkcell, Türk Hava Yolları, Koç Holding, Arçelik, Petkim, Tofaş,
YapıKredi Bank və digərlərini misal göstərmək olar.
MBVB indeksi. MBVB indeksi 2002-ci il 28 noyabr tarixində təsis edilmişdir.
ndeks Moskva Banklararası Valyuta Birjasında (MICEX) ticarət olunan otuz ən
likvid səhmin əsasında hesablanır. ndeksdə iqtisadiyyatın neft-qaz, bank və maliyyə
te
lekommunikasiya, metallurgiya və kommunal xidmətlər sferalarının müəssisələri
təmsil olunmuşdur. Bunların arasında xüsusilə Qazprom, LUKoyl, Sberbank, Norilsk
Nikel və Rosneft kimi tanınmış şirkətləri qeyd etmək olar.
Dostları ilə paylaş: |