İNSAN RESURSLARINA DAİR TƏLİMAT
İCRAÇI KREDİT AGENTLİYİ
Səhifə:
17
.
maddənin dördüncü hissəsi ilə müəyyən edilmiş qaydada əmək müqaviləsinin ləğv
edilməsi barədə ərizəsini geri götürə və ya onu etibarsız hesab etmək barədə
işəgötürənə yazılı müraciət edə bilər. Bu halda işçinin xahişi təmin edilməlidir.
İşəgötürən tərəfindən zor işlədilərək, hədə-qorxu gələrək, yaxud hər hansı başqa
üsulla işçinin iradəsinin əleyhinə əmək müqaviləsini ləğv etməyə onu məcbur etmək
qadağandır.
Əmək Müqaviləsinin işəgötürən tərəfindən ləğv edilməsi əsasları
Əmək müqaviləsi işəgötürən tərəfindən aşağıdakı əsaslarla ləğv edilə bilər:
a) müəssisə ləğv edildikdə;
b) işçilərin sayı və ya ştatları ixtisar edildikdə;
c) peşəkarlıq səviyyəsinin, ixtisasının (peşəsinin) kifayət dərəcədə olmadığına görə işçinin
tutduğu vəzifəyə uyğun gəlmədiyi barədə səlahiyyətli orqan tərəfindən müvafiq qərar
qəbul edildikdə;
d) işçi özünün əmək funksiyasını və ya əmək müqaviləsi üzrə öhdəliklərini yerinə
yetirmədikdə, yaxud bu Məcəllənin 72-ci maddəsində sadalanan hallarda əmək
vəzifələrini kobud şəkildə pozduqda.
Işəgötürən tərəfindən əmək müqaviləsi ləğv edilərkən hökmən nəzərə alınmalı olan zəruri
şərtlər və qaydalar
İstər müəssisə bölünərkən, başqa müəssisəyə birləşərkən və ya digər qaydada yenidən
təşkil olunarkən, yaxud təşkilatı hüquqi forması dəyişərkən, istərsə də müəssisədə belə
dəyişikliklər edilmədən işçilərin sayı azaddıldıqda, ştatları ixtisar olunduqda, o cümlədən
işçinin tutduğu vəzifəyə uyğun gəlmədiyi barədə səlahiyyətli orqan tərəfidən müvafiq
qərar qəbul edildikdə işəgötürən tərəfindən işçinin peşəkarlığı, ixtisası (peşəsi, sənəti)
nəzərə alınmaqla onun müvafiq işə (vəzifəyə) keçirilməsi imkanı araşdırılamlıdır.
Işəgötürənin belə imkanları olmadıqda göstərilən əsaslarla əmək müqaviləsi ləğv edilə
bilər.
Əmək müqaviləsinin ləğv edilməsinə o şərtlə yol verilir ki, işçi qəsdən və ya
səhlənkarlıqla, etikasızlıqla əmək funksiyasını, vəzifə borcunu (öhdəliklərini) yerinə
yetirmədiyinə görə müvafiq iş yerində işin, istehsalın, əmək və icra intizamının normal
ahəngi pozulmuş olsun və ya mülkiyyətçinin, işəgötürənin, habelə əmək kollektivinin
(onun ayri-ayrı üzvlərinin) hüquqlarına və qanunla qorunan mənafelərinə hər hansı
formada ziyan dəymiş olsun.
İşəgötürən Azərbaycan Əmək Məcəlləsinin 70-ci maddəsi ilə müəyyən edilmiş əsasların
hər hansı biri ilə əmək müqaviləsinin ləğv edilməsi zəruriliyini əsaslandırmalıdır.
Əmək müqaviləsinin kobud şəkildə pozulması hesab edilən hallar
Aşağıdakı hallar işçi tərəfindən əmək vəzifələrinin kobud şəkildə pozulması hesab edilir:
Özünün xəstəliyi, yaxud qohumunun xəstələnməsi və ya vəfat etməsi istisna olunmaqla
hec bir üzrlü səbəb olmadan iş günü işə gəlməməsi;
Alkoqollu içkilər, narkotik, toksik və digər zəhərli maddələr qəbul edərək sərxoş
vəziyyətdə işə gəlməsi, habelə işə gəldikdən sonra iş yerində həmin içkiləri və ya
maddələri qəbul edərək sərxoş vəziyyətdə olması;
Təqsirli hərəkətləri (hərəkətsizliyi) nəticəsində mülkiyyətçiyə ziyan vurması;
Təqsirli hərəkətləri (hərəkətsizliyi) nəticəsində əməyin mühafizəsi qaydalarını pozaraq iş
yoldaşlarının səhhətinə xəsarət yetirməsi və ya onların bu səbəbdən həlak olması;
Qəsdən istehsal, kommersiya və ya dövlət sirrini yayması və ya bu sirrin gizli
saxlanılması üzrə öhdəliklərini yerinə yetirməməsi;
əmək fəaliyyəti zamanı yol verdiyi kobud səhvləri, hüquq pozuntuları nəticəsində
İNSAN RESURSLARINA DAİR TƏLİMAT
İCRAÇI KREDİT AGENTLİYİ
Səhifə:
18
.
işəgötürənin, müəssisənin və ya mülkiyyətçinin qanuni mənafeyinə ciddi xələl gətirməsi;
əmək funksiyasını pozduğuna görə əvvəllər işəgötürən tərəfindən verilmiş intizam
tənbehindən nəticə çixarmayaraq altı ay ərzində təkrarən əmək funksiyasını pozması;
iş vaxtı ərzində bilavasitə iş yerində inzibati hüquqpozmaları və ya cinayət tərkibi olan
ictimai-təhlükəli əməllərə yol verməsi.
Tərəflərin iradəsindən asılı olmayan hallarda əmək müqaviləsinə xitam verilməsi əsasları
1. Tərəflərin iradəsindən və ya istəyindən asılı olmayaraq əmək müqaviləsinə aşağıdakı
hallarda xitam verilir:
a) işçi hərbi və ya alternativ xidmətə çağrıldıqda;
b) əvvələr müvafiq işdə (vəzifədə) çalışan işçinin işinə (vəzifəsinə) bərpa edilməsi barədə
məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş qətnaməsi (qərarı) olduqda;
c) qnunvericilikdə daha uzun müddətə müəyyən edilməyibsə, əmək qabiliyyətinin fasiləsiz
olaraq altı aydan çox müddətə tam itirilməsi ilə əlaqədar işçi əməmk funksiyalarını yerinə
yetirə bilmədikdə;
d) işçinin azadlıqdan məhrum edilmə, azadlıqdan məhrum etmədən (islah işlərinin iş
yerində çəkilməsi istisna edilməklə), müəyyən vəzifə tutma və ya müəyyən fəaliyyətlə
məşğul olma hüququndan məhrum etmə və yaxud vəzifədən çıxarma cəzasına məhkum
edildiyi barədə məhkəmənin hökmü qanuni qüvvəyə mindikdə;
e) məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş qərarı ilə işçinin fəaliyyət qabiliyyətsizliyi təsdiq
edildikdə;
f) işçi vəfat etdikdə;
2. Əgər qanunsuz və ya əsassız işdən çıxarılmış işçi işçinə bərpa olunması üçün məhkəməyə
iddia ərizəsi ilə müraciət edərsə və məhkəmə tərəfindən iddiası təmin olunaraq işinə
(vəzifəsinə) bərpa edilməsi haqqında qətnamə (qərar) qəbul edilərsə, onda işəgötürən
tərəfindən məhkəmənin qətnaməsi (qərarı) dərhal icra edilərək o, əvvəlki vəzifəsinə və ya
razılığı ilə başqa vəzifəyə (işə) bərpa olunmalıdır. Bu zaman işə bərpa edilən işçinin yerinə
götürülmüş işçi ilə bağlanmış əmək müqaviləsinə bu Məcəllənin 71-ci maddəsinin birinci
hissəsində nəzərdə tutulmuş müvafiq araşdırmalar aparmaqla xitam verilə bilər.
Qeyd: əmək qabiliyyətinin tamam itirilməsi müvafiq icra hakimiyyəti orqanının rəyi ilə
müəyyən edilir. Əmək qabiliyyətinin tam ititrilməsi dedikdə, müvafiq icra hakimiyyəti
orqanının qərarı ilə işçiyə müvafiq dərəcədən əlillik dərəcəsi müəyyən edilməklə ən azı bir
il müddətinə əmək qabiliyyətsiz hesab edilməsi başa düşülməlidir. Əmək qabiliyyətinin 6
aydan az müddətə müvəqqəti itirilməsi əmək müqaviləsinə xitam verilməsi üçün əsas ola
bilməz. Əmək qabiliyyətini müvəqqəti itirmiş işçinin iş yeri və vəzifəsi saxlanılmaqla
onlara müəyyən olunmuş qaydada məcburi sosial sığorta üzrə müavinət ödənilir. Əmək
qabiliyyətini bir ildən çox olmayan müddətə qismən itirmiş işçilər üçün isə müvafiq icra
hakimiyyəti orqanının rəyi nəzərə alınır.