Microsoft Word Iqt mikro cavablar imtahan doc
Yüklə 357,24 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 9.3. T əkmil r əqab ət şəraitind ə firmanın davranı şı.
- 9.4. Firmanın davranı şının əsas m əqs ədi.
• айры-айры фирмаларын истещсалынын щяжминин чох олмамасыны; • реаллашдырдыьы мящсулун гиймят сявиййясиня тясир эюстяря билмямясини; • алыжыларын гиймятля баьлы йахшы мялуматландырылмасыны; • сатыжылар гиймятля ялагядар данышыглара вя йа разылашмайа эиришмямясини; • бири-бириндян асылы олмайараг сярбяст фяалиййят эюстярмяси иля, истещсалчы фирмаларын сащяйя сярбяст дахил олуб вя чыхмасыны. Реаллашма шяртляринин эюзлянилмяси иля истещсалчыларла истещлакчылар арасында сярбяст ялагянин мювжудлуьуну тямин едир. Тякмил рягабят бцтювлцкдя гиймятин ямяля эялмясинин базар механизминин формалашмасыны шяртляндирир. Бундан ялавя тякмил рягабят тяляб вя тяклиф механизмини дя сатыжы вя алыжы, истещсалчы вя истещлакчы тимсалында формалашдырыр.
Firma fəaliyyəti haqqında davranış nəzəriyyəsindən göründü ki, onun iştirakçılarının müxtəlif mənafeləri qarşılaşır və toqquşur. Bu firmanın çoxsaylı məqsədlərinin həyata keçirilməsindən asılıdır. O öz fəaliyyətində mənfəətin maksimumlaşdırılması ilə yanaşı, istehsalın və satışın həcminin artırılmasına, həmçinin bütövlükdə artıma nail olmağa çalışır. Firma öz davranışında ilk olaraq istehsal xərclərilə məhsul buraxılışının həcmini müqayisə edir və istehsal xərclərinin minimumlaşdırılmasına cəhd edir. Məlumdur ki, uzunmüddətli dövrdə istehsalın həcminin dəyişilməsinə bir neçə amil təsir göstərir. Ona görə də bu amillərdən elə istifadə edilməsi lazım gəlir ki, mıhsul ən ucuz qiymətə başa gəlsin. qtisadi ədəbiyyatlarda müxtəlif variantların tətbiqi ilə, yəni müxtəlif istehsal xərcləri ilə bərabər məhsulun əldə olunması izokvant adlanır.
Bazarın əsas elementləri olan rəqabət və inhisarın nisbətlərindən asılı olaraq təkmil və qeyri təkmil şəraitlərdə firmanın davranışları da müxtəlif olur. Təkmil rəqabət şəraitində eyni adlı məhsullar istehsal edən sahə bazarında çoxlu sayda firmalar olduğundan onlar öz davranışında sərbəstdirlər və bu sahəyə daxil olub çıxmaq istənilən halda mümkündür. Buna görə də qiymətin səviyyəsinə təsir edə bilmirlər və bazar qiyməti ilə razılaşmalı olurlar. Firma məhsulunun qiymətinə təsir edə bilmədiyindən onun gəliri istehsalın həcmindən asılıdır. O məhsulunun hər vahidini bazar qiymətinə satır və ümumi məhsul satışından əldə olunan pullarla məcmu xərclərin fərqindən ibarət olan ümumi gəlir əldə edir. Bundan başqa hər bir məhsul satışından orta gəlir əldə edir ki, bu da cari bazar qiymətinə bərabərdir.
Orta gəlir ümumi gəlirin məhsul vahidinə olan nisbətidir və satılan məhsulun miqdarı artıqca o da çoxalır. Firma həmçinin hər bir əlavə məhsul vahidinin satılmasından əlavə gəlir ə ldə edir ki, bu da onun son hədd gəlirini təşkil edir. Təkmil rəqabət şəraitində son hədd gəliri orta gəlirə və məhsulun qiymətinə bərabərdir.
firmanın davranışının əsas məqsədi mənfəəti maksimum artırmaqdan ibarətdir. Maksimum mənfəət firmanın daxili və xarici fəaliyyətinin qarşılıqlı ə laqələndirilməsi sayəsində mümkün olur. Hər bir məhsul vahidinin son gəliri həmin məhsulun buraxılışına çəkilən son xərclərdən çox olduqda mənfəət maksimum olur. Firmanın davranışı o vaxt səmərəli olur ki, o istehsalın həcmini son gəlirin son xərclərə bərabər olana qədər davam etdirir. Son gəlirlərlə son xərclər arasındakı müsbət fətq firmanın son gəlirini təşkil edir. Qısamüddətli dövrdə firmanın təklifi istehsal xərcləri ilə müəyyənləşir və istehsalın həcmi artdıqca son xərcləri də çoxalır.
Təkmil rəqabət şəraitində əmtəənin qiyməti onun son xərclərindən çox olmur, deməli firma məhdud resursların səmərəli bölgüsü ilə istehsalın səmərəliliyini yüksəldir. Bu ictimai tələbatın ödənilməsi üçün məhdud resursların optimal yerləşdirilməsidir ki, bu da allokativ səmərəlilik adlanır. Müasir dövrdə təkmil rəqabətli bazarda bir çox əmtəələrin istehsalı iri firmalar tərəfindən həyata keçirilir. Onlar məhsulun qiymətinə təsir göstərə bilirlər və bu qeyri təkmil rəqabətə çevrilir. Beləliklə qiymətlə bağlı qərarlarda firmalar müəyyən həddə qədər məsuliyyət daşıyırlar.
Firmanın davranışına dair nəzəriyyənin müəlliflərindən biri X.Saymon (XX ə srin 60-cı illəri) onun davranışında maraqlı tərəflərin firmadaxili razılaşmasının həyata keçirilməsini təklif etmişdir. Ansof isə firmanın davranışında siyasi-iqtisadi, sosial-ekoloji və s. xarici mühitin rolunun da nəzərə alınmasına diqqət yetirilməsini əsas götürmüşdür. Firmanın davranışına, yəni onun strategiya və taktikasına bazarların quruluşu və vəziyyəti təsir göstərir. Firma bazar münasibətlərinin subyekti kimi sahibkarlıq, kommersiya və biznes fəaliyyətləri ilə məşğul olur. Belə ki, sahibkarlıq fəaliyyəti kimi məhsul və xidmətlərin istehsalı, kommersiya fəaliyyəti
Yüklə 357,24 Kb. Dostları ilə paylaş:
|