_______________
Milli Kitabxana
________________
435
idilər. Burada həmçinin zənci qoşunların çoxluğu və rumlu qoşunların azlığı
da ifadə edilmişdir.
_______________
Milli Kitabxana
________________
436
119
Əqiqlər şəvədən qalamış ocaq,
Zəncilər od tutub, kül qalmış ancaq.
Əqiq - qırmızı rumlular, şəvə isə qara zəncilərdir. Yəni rumlular zənciləri
qalayıb yandırdılar.
120
Qarğalar ağ şahin əlində əsir.
Yəni İskəndər zəncilərə qalib gəldi.
121
İnsanın yükünü çəkən hər hammal,
Ya çıraq daşıyır, yaxud ipək mal.
Həbəşlər gah qalib gəlir, gah məğlub olurdular. Lakin bu halların ikisi də,
hammalın müştərisi kimi təsadüfdən asılı olurdu. Yəni hammalın daşıdığı
mal özününkü olmadığı kimi, həbəşin qələbəsi də onun müvəffəqiyyəti
sayılmazdı.
122
Göy üzü geyərkən lacivərd paltar,
Hər kəsə lacivərd paltar hazırlar.
Lacivərd - tünd göy, həm də matəm rəngi sayılır. Yəni lacivərd
rəngində olan göylər insanlar üçün də o rəngdə matəm paltarı biçər. Deməli,
göylərin, fələyin qəza-qədərindən yaxa qurtara bilməzsən,
123
Çox danə görərsən bu dəyirməndə,
Növbətlə üyüdür unu hər bəndə.
Yəni dünya dəyirmanında dən, sərvət çoxdur. Hər kəs öz dənini növbətlə
o dəyirmanda üyüdüb faydalanır. Demək, rumlular da öz növbələrində bu
dünya dəyirmanından istifadə etdilər.
124
Həndəsi hərflər, cizgili xətlər,
Bildirir sənindir şanlı bir zəfər.
Yəni həndəsi xəttin hərfləri göstərir ki, sən qalibsən. Həndəsi xətt -
Ərəstunun atasının İskəndərə vermiş olduğu qalibiyyət və məğlubiyyət
cədvəlinə işarədir.
125
Şah içdiyi camın hər damcısından,
Mühəndis əkirdi gözəl bir fidan.
Yəni şah şərab içdikcə falçı mühəndis bir ümid ağacı əkirdi, ona gözəl
vədlər verirdi.
126
Qasidə tapşırdı bir top, bir çıvkan,
Bir çuval küncüd də verdi ərməğan.
Qədimdə İnsanlar bir-birilə məktub əvəzinə əşya göndərər və öz
fikirlərini onların vasitəsilə bir-birinə çatdırardılar. Buna əşya yazısı deyilir.
Əlifba icad edilməmişdən qabaq bu, əsas yazı formalarından biri olmuşdur.
127
Küncüddən çox olsa Dara qoşunu,
Mənim də quşlarım dənləyər onu.
_______________
Milli Kitabxana
________________
438
El arasında üzərliyi bədnəzərdən qorunmaq üçün yandırarlar. Lakin son
dərəcə acı olduğu üçün quşlar onu yeməz. Dara İskəndərə küncüd
göndərmişdi; İskəndər dedi ki, onu mənim quşlarım yeyər, yəni sənin
qoşununu mənim əsgərlərim yox edər. İskəndər isə Daraya üzərlik göndərdi
və bununla demək istədi ki, mənim qoşunumu düşmənin quşları yeyə bilməz.
128
Mən onu içərsəm verər səadət,
O məni yeyərsə doğar fəlakət.
Yəni mən şərabı içsəm, o, qəlbimə hərarət və işıq saçar, o məni yesə, yəni
bərk sərxoş edib məni öldürsə, qismətim torpaq olar.
129
Keyxosrov dünyadan edərkən səfər,
Cavahir camından vermişdi xəbər.
İran mifologiyasında Keyxosrovun gövhər bir camı varmış ki, dünyanın
bütün hadisələri, həm keçmiş və həm də gələcək onda əks edilirmiş. Yəni
Keyxosrov ölərkən Daranın əhvalını öz camında görüb, əvvəlcədən xəbər
vermişdi.
130
Elə iş görmə ki,
doğsun sənə kin,
Dəmirə tez təsir etsin sükahin.
Əslində sükahin deyil, segahəndir. Bu, sirkə ilə dəmirdən hazırlanan bir
boyadır. Pas salmiş dəmiri sirkə yeyər.
l3l
Qızıl öz vəznini versə arpaya
Qızıl qiymətiylə çıxar ortaya.
Yəni sən qızılsan, İskəndər arpadır. Əgər sən özünü İskəndərlə bərabər
etsən, dəyərsiz arpaya qızıl dəyərini vermiş olarsan; belə ki, qızılın arpa kimi
çəkilməsi arpanı qızıl qiymətinə qaldırır.
132
Tox ilə ac kabab yesə bir yerdə,
Tox adam kababdan düşəcək dərdə.
Yəni ac adam kabab tikələrinin irilərini, yağlılarını yeyəcək, tox isə bu
iştahdan məhrum olduğu üçün dərd çəkəcəkdir.
133
Harada görünmüş aciz bir yunan,
Belə bir gəmini çıxarsın sudan?
Yəni bir rumluda haradan o qədər güc ola bilər ki, gəmini dənizdən
çıxarıb qovsun? Burada dəniz İran məmləkətinə, gəmi də Daraya işarədir.
134
Dilini bağla ki, əldə qalsın baş,
Dil quru olarsa, boğaz olmaz yaş.
Quru dil - susmaq,
yaş boğaz isə başın kəsilib qana bulaşması deməkdir.
Yəni dilini saxla ki, boğazından qan axıdılmasın.
135
Qan ilə islanmış dilsiz bir başdan,
Şübhə yox, yaxşıdır başsız bir insan.