Marketinq strategiyası və
rə
qabə
tli mövqeləş
dirmə
59
Missiyanın hazırlanması və ifadəsi
Bütün təşkilata münasib olan missiyanı qısa və yığcam formada ifadə
etmə ümumi məqsəd hissi yarada və gələcəkdə resursların bölüşdürül-
məsi zamanı prioritetlərinin müəyyənləşdirilməsi və qərarların qəbulunda
ə
ldə əsas kimi tutulacaq prinsipləri təyin edə bilər. Eyni zamanda səhv
formalaşmış müddəa, xüsusən də “ana məhəbbəti və alma piroqundan”
başqa heç nə ifadə etməyən müddəalar təşkilata faydadan çox zərər gə-
tirə və işçilərin, menecerlərin və hətta müştərilərin də rişxənd hədəfinə
çevrilə bilər.
Şə
kil 2.2 Missiyanın komponentləri
Huley və başqaları(Hooley et al., 1992) missiyanın səmərəli ifadə edil-
məsi elementlərini nəzərdən keçirirlər. Onlar şəkil 2.2-də verilib. Səmə-
rəli ifadə olunan missiya aşağıdakıları əhatə etməlidir:
1. Strateji məqsəd(bax. Hamel and Prahald, 1989) və yaxud nəzərə
alına bilinən gələcəkdə təşkilatın nə əldə etmək istədiyinin təyini.
Hamel və Prahald Komatsu kompaniyasının(yerqazan avadanlıq-
lar istehsalçısı) strateji məqsədinin Caterpilları “küncə sıxışdır-
maq” və Apollo amerikan kosmik proqramının strateji məqsədinin
isə “Şuradan qabaq Aya insanın çıxarılması” misallarını çəkir.
Gələcək məqsədin yuxarıdakı misallarda olduğu kimi heç də
həmişə rəqabətli olması zəruri deyil. Universitet kimi təşkilatların
gələcək niyyəti bir sıra layiqli sosial məqsədlərin əldə edilməsi
olmalıdır. Xeyriyyə təşkilatlarında isə, bu, konkret insan və ya
canlı qrupunun yaşayış keyfiyyətinin yüksəldilməsi ola bilər.
Strateji niyyə
t
Necə olmaq
istəyirsiniz
Bazarın təyini
Məqsədli
müştərilər
Kompaniyanın
dəyərləri.
Rəhbər prinsiplər
Rə
qabə
tli
mövqeləş
dirmə
Fərqləndirici
üstünlük
Missiya
məqsəd və
strategiya
Fərqləndirici
bacarıqlar
Ə
sas vərdişlər
Qrem Huley, Con Sonders, Naycel Pirsi
60
2. Aparılan bütün əməliyyatlara mənəvi-etik tərz verən
təş
kilatın
də
yə
rlə
ri göstərməlidir. Qərargahı Yeni Zelandiyada olan çox-
milli korporasiya Fletcher Challenge öz məqsəd müddəasında
dəyərlərini aşağıdakı kimi verir:
“Fletcher Challenge kompaniyası öz işində vicdanlılılıq
mövqeyində duracaq, insana istiqamətlənmiş idarəetmə
stilindən istifadə edəcək, fəaliyyətində şəffaflığa, ünsiy-
yətə, öhdəliliyə, innovasiyaya və hakimiyyətin mərkəzsiz-
ləşdirilməsinə, məsuliyyətliliyə, hesabatlılığa əsaslana-
caq”.
Ə
gər belə bəyanat verilibsə, onda ona mütləq riayət edilməlidir.
Birləşmiş Krallığın “yüksək mənəvi dəyərlərə malik xarici siya-
səti” ayrı-ayrı şərhçilərin əxlaqi cəhətdən şübhəli hesab edə bilə-
cəkləri xarici rejimlərə verdikləri dəstəyə görə çox tənqid edilir.
3.
Təşkilatın fərqli bacarıqları aydın surətdə ifadə olunmalıdır;
onlar dəqiq surətdə müəyyənləşdirməlidirlər ki, təşkilatın eyni tip
təşkilatdan fərqi nədir,- həmin təşkilatın fərqləndirici mahiyyəti
nədir. Bir çox təşkilatlar üçün bunun edilməsi elə də asan olmasa
da, bu, mütləq edilməlidir. Təşkilat öz fərdiliyini və nə üçün ayrı-
ca təsərrüfat subyekti kimi fəaliyyət göstərdiyini izah etməli və
onda hansı xüsusiyyətlərin olduğu suallarına cavab verməlidir.
4. Təşkilatın xidmət göstərmək istədiyi məqsəd müştərilərinə və
xidmət göstərilməsi planlaşdırılan müştərilərin tələbatlarına və ya
funksiyalarına görə
bazarın müə
yyə
nləş
dirilmə
si. Pərakəndə
ticarət mağazası olan Mothercare açıq şəkildə bazarın bir
hissəsinə istiqamətlənib və onun şüarı da bunu göstərir: “hər şey
gələcək ana və uşaqlar üçün”. Riçard Brenson kimi(Virgin) bir
çox uğurlu sahibkarlar öz bizneslərini məqsəd müştəriləri və
onların ehtiyaclarının dəqiq müəyyənləşdirilmək və məhsullarının
aid olduğu bazar sahələrində onlara xidmət etmək əsasında
qurmuşlar.
5. Nəhayət, missiya təşkilatın bazarda tutduğu və ya tutmaq istədiyi
vəziyyəti dəqiq müəyyənləşdirməlidir. Bu təşkilatın xüsusi vərdiş
və bacarıqları ilə bazarın müəyyənləşdirilməsi arasında bağlılığın
nəticəsidir.
Təşkilatın həddən artıq məhdud müəyyənləşdirilməsi təhlükəlidir. O
təkcə məqsəd bazarlarını göstərməməli, həm də xidmət göstərilən fəa-
liyyət növlərini əhatə etməlidir. Öz fəaliyyətini ancaq fotokimyəvi
metodlarla əldə edilmiş təsvirlərin saxlanılması rakursundan müəyyənləş-
dirən fotoaparat istehsalçıları təsvirlərin əldə ediməsinin və saxlanılma-
sının rəqəmsal vasitələri tərəfindən olan risk və təhlükəni inkar edirlər.
Fəaliyyət növünün müəyyən edilməsi zamanı əsas məsələ təkcə kom-
paniyanın təqdim etdikləri deyil, həm də müştərilərin rəylərinin nəzərə
alınması vacibdir.