Microsoft Word meyve terevez

 

 

186

qablaşdırma başqalarına nisbətən 3 dəfə ucuz başa gəlir və meyvə keyfiyyətini 

itirmir. 

Armudları,  əsasən 12-15 kq-lıq yarımyeşiklərə  və 24 kq-lıq üçgözlü 

yeşiklərə, yay və payız sortlarını 7-9 kq-lıq tabaqlara qablaşdırırlar. Payız və  qış 

sortlarını yeşiklərə 2-3 təbəqədə dioqanal və ya şahmat formasında yığırlar. Yay və 

tezyetişən payız sortları mexaniki zədələnməyə  həssas olduqlarından onların 

qablaşdırılması üçün konsentrik dairə şəkilli tabaqlar ayrılır. 

Alma və armudu qablaşdırdıqda,  əsasən onların yetişmə vaxtını  nəzərə 

alırlar. Əgər alma və armud qış sortudursa və yetişmə dövründən əvvəl yığılıbsa, 

saxlanılma vaxtı tam yetkinliyə malik olmalıdır. 

Çəyirdəkli meyvələri qablaşdırarkən yeşiklərdən, tabaqlardan və səbətlərdən 

istifadə olunur. Burada qablaşdırma meyvənin müxtəlifliyindən asılı olaraq səpmə 

və qarışıq cərgə halında aparılır. Çəyirdəkli meyvələrdən  əriyin,  şaftalının, 

gavalının və zoğalın qablaşdırılması üçün 6 kq tutumlu tabaqlardan və yeşiklərdən 

istifadə olunur. Alça üçün 8-12 kq-lıq, gavalı üçün 8 kq-lıq yeşiklərdən istifadə 

olunur. 

Üzümün qablaşdırılması üçün 10 kq tutumlu yeşiklərdən və 7 kq tutumlu 

reşotkalardan istifadə edilir. Uzun müddət saxlanılmalı olan məhsul, içərisinə kağız 

və torf tozu səpilmiş 10 kq tutumlu yeşiklərə doldurulur. 

Giləmeyvəliləri qablaşdırmaq üçün az tutumlu səbətlərdən, reşotkalardan və 

açıq yeşik lotkalardan istifadə edilir. Moruq və bağ çiyələyi üçün səbətin tutumu 3 

kq, böyürtkən üçün isə 8 kq, qara və qırmızı qarağat üçün 6 kq olur. Qablaşdırılmış 

səbətin üstünü kağız ilə örtmək lazımdır. 

Mərsin və quşüzümünün qablaşdırılmasında 200 litr tutumlu çəlləklərdən və 

30-60 kq tutumlu səbətlərdən istifadə olunur. 

Qərzəkli meyvələrin qablaşdırılmasında quru cut, yaxud kətan-kənaf 

kisələrdən istifadə edilir. Bu kisələrin tutumu 75 kq-dan çox olmamalıdır. Qoz 

ləpəsi isə yeşiklərə qablaşdırılır. Iri qoz ləpəsi hər yeşiyə 25 kq-a qədər yığılır. Bu 

yeşiklərə perqament kağızı, yaxud parafinli kağız salınır, yeşiyin dibinə və qapağın 

---

 

 

187

altına (qozun ləpəsi  əzilməsin deyə) 

qöfrələnmiş karton sərilir. Fındıq da 

kisələrə qablaşdırılır. Yabanı fındıq ləpəsi 75 kq-lıq kisələrə tökülür. 

Banan və ananası qablaşdırarkən 20 kq tutumlu üçgözlü 

yeşiklərdən istifadə edilir. Belə yeşiklərin altı, üstü və yanları fanerdən 

düzəldilir. Ananas 16-18 kq-lıq yeşiklərə yığılır. 

Satış üçün buraxılan sitrus meyvələrini ikigözlü və 20 kq-lıq quru, 

təmiz və möhkəm yeşiklərə qablaşdırırlar. Qabaqca yeşiklərin içinə 

kağız salınır və sonra ölçüsünə, pomoloji sortuna və yetkinliyinə görə 

yalnız bir qrupa aid olan meyvə yığılır. Xırda ölçüdə narıngidən başqa 

bütün sitrus meyvələri yeşiyə yığılmazdan bir-bir nazik kağıza bükülür. 

Kağıza bükülmüş meyvələri sortdan və yetişmə dərəcəsindən asılı olaraq 

düz sıra ilə, şahmat və ya diaqonal şəkilli formada qablaşdırırlar. 

Italiya portağalları 17 kq tutumlu üçgözlü yarımyeşiklərə, narıngi 

isə 18-19 kq tutumlu üçgözlü yarımyeşiklərə yığılır. 

Tərəvəzlərin qablaşdırılmasında müxtəlif taralardan istifadə olunur. 

Taralarda daşınma və saxlanma zamanı itki azalır və məhsul yaxşı qalır. 

Bu məqsədlə müxtəlif yeşiklərdən, səbətlərdən, kisələrdən, habelə 

konteynerlərdən istifadə edilir. Qovun, kələm, soğan, göy qabaq, 

tezyetişən kartof, yerkökü üçün 10-15 kq tutumlu bölməli yeşiklərdən 

istifadə olunur. 

Ağbaş kələm dəmir və su yolu nəqliyyatı ilə daşınmaq üçün 50 kq-

lıq yeşiklərə qablaşdırılır. Avtomaşınlarda daşıdıqda kisələrdən istifadə 

edilir. Göyərtinin daşınması üçün 10-12 kq-lıq səbət və yeşiklər daha 

yararlıdır. 

---

 

 

188

Pomidorun qablaşdırılması üçün 8-12 kq-lıq, qalan növ tomat 

tərəvəzləri üçün 20 kq-lıq yeşiklərdən istifadə edilir. Hazırda kartof, 

əsasən ölçüləri 90x90x90 sm, çəkisi 60-65 kq olan konteynerlərdə 

daşınır. Belə konteynerlərə 450 kq-a qədər kartof, 300 kq-a qədər başqa 

növ tərəvəz qablaşdırmaq mümkündür. Tərəvəzin konteynerlərə 

qablaşdırılması onların nəqliyyata yüklənib-boşaldılmasının 

mexanikləşdirilməsinə və beləliklə də itkinin azaldılmasına imkan verir. 

Həmin məhsul anbarda konteynerlərdə saxlanılır. Meyvə  və  tərəvəz 

qablaşdırılmış yeşiklərə etiket yapışdırılır, yəni markalanır. Burada 

meyvəçilik təsərrüfatının və ya tədarük idarəsinin adı, meyvənin 

pomoloji, tərəvəzin təsərrüfat-botaniki sortu, əmtəə sortu, netto və brutto 

çəkiləri, qablaşdırıcının nömrəsi və qablaşdırılma tarixi qeyd olunur. 

 

5.7. Meyvə və tərəvəzin daşınması 

 

Meyvə-tərəvəzin istehlakçıya keyfiyyətli halda çatdırılması  işində 

daşınmanın  əhəmiyyəti böyükdür. Meyvə-tərəvəz respublikanın iri 

sənaye  şəhərlərinə  əsas istehsal bölgələrindən aparılır. Bununla yanaşı, 

daşınma müddəti də  nəzərə alınan göstəricidir. Çünki təzə meyvənin 

çoxu saxlandıqda tez xarab olur. 

Tərəvəzin qablaşdırılmasına xüsusi diqqət yetirmək lazımdır. 

Tərəvəzin daşınmasında tətbiq edilən tara növləri məhsulun 

quruluşundan asılı olaraq müxtəlifdir. Bu məhsul,  əsasən 3 qaydada – 

taralarda, tarasız və konteynerlərdə daşınır. 

---

 

 

189

Meyvə-tərəvəz dəmir yolu, su, avtomobil və habelə hava 

nəqliyyatında daşınır,  ən çoxu isə  dəmir yolundan istifadə edilir. Bu 

məqsəd üçün adi örtüklü vaqonlar, germetik vaqonlar, həm də vaqon-

eşelonlar yararlıdır. Adi örtüklü vaqonlarda içəriyə temperatur verilmir. 

Buranın temperaturu bayır havanın temperaturundan asılıdır. Məhsul 

belə vaqonlarda yaxın məsafəyə daşınır. Bu vaqonlardan, əsasən yay 

aylarında istifadə edilir. Payız aylarında tərəvəz daşınmasında -2

0

C-yə 

qədər şaxta olduqda ventilyasiyadan istifadə edilir. Xarici mühitdə şaxta 

5

0

C-dən az olduqda meyvə-tərəvəzin üstünü örtürlər. Örtük kimi pambıq 

odeyallardan, qalın kağızdan və samandan istifadə edilir. 

Adi vaqonlar iki və dördoxlu olur. Ikioxluların yükgötürmə 

qabiliyyəti 18-20 ton, dördoxlularda isə 40-50 tondur. 

Vaqon-buzxanalar meyvə-tərəvəzin keyfiyyətli daşınmasını  təmin 

edir və vaqonun daxilində müntəzəm olaraq aşağı temperaturu saxlayır. 

Bu vaqonların içərisinə buz-duz qarışığı və ya ayrıca buz qoyulur. 

Germetik vaqonlar meyvə-tərəvəzin keyfiyyətli daşınmasını daha 

yaxşı təmin edir. Şaxta 15

0

C-dən aşağı olduqda vaqon isidilir. Bu zaman 

ventilyator vasitəsilə hava cərəyanı nizamlanır. Bayırda +30-dan -45

0

C-

yə  qədər temperatur olduqda belə vaqonlarda +6

0

C-yə  qədər soyuqluq 

yaratmaq mümkündür. Əgər vaqon meyvə-tərəvəzin yığılmasından 

əvvəl soyudulmuşdursa, tərəvəz daha yaxşı keyfiyyətdə qalır. Meyvə-

tərəvəz növündən asılı olaraq yeşiklərə, yeşik-qəfəsələrə, səbətlərə, 

reşotkalara, konteynerlərə qablaşdırılaraq daşınmaq üçün hazırlanır. 

Belə qablaşdırılmış  məhsul vaqonlarda ştabel qaydasında yığılır və 

vaqonun giriş yerindən içəriyə doğru 60 sm enində  hərəkət üçün yer 

---