Microsoft Word O. Xayyam Rubailzr doc
Yüklə 334,63 Kb. Pdf görüntüsü
|
51 Sənin istədiyin namaz təsbehdir, Mənim sevdiyimdir canan, bir də cam.
Könlüm dedi: məndə elmə var həvəs, Əlindən gəlirsə təlim eylə dərs. Ona dedim: əlif. Söylədi: yetər! Evdə adam varsa bir söz edər bəs.
Şüşənin cismində ruhi – rəvandır. Ağır adamlara mey layiq deyil Qədəhlə dostluğu xeyli zamandır.
O kimdir dünyada etməsin günah; Günahsız bir insan yaşamaz əsla. Mənim pisliyimə pislik edirsən. Bəs bizim fərqimiz nədir, ay allah!
İncə bir gözələ bağla məhəbbət. Gül üzlü cananla yaşıl çəməndə Mey iç, bir neçə gün etginən işrət.
Yazıq o qəlbə ki, odu yox əsla, Bir gözəl eşqinə deyil mübtəla. Sevgisiz, sövdasız keçirdiyin gün, İnan ki, ən yaman gündür dünyada.
Üç günlük ömründə iç yaqut şərab, Ömür dönməz geri, çəkmə iztirab. Görürsən ki, dünya hey xarablaşır. Sən də gecə – gündüz mey iç, ol xərab.
Verir qızıl gülə bulut yaraşıq,
52 Könlüm bu gül rəngli şəraba aşıq. Sevgilim, badə ver, yuxuya dalma! Hələ çəkilməyib göylərdən işıq.
Bu aləm möhnətdir, zəmanə qəmdir, Fələk bir afətdir, cahan sitəmdir. Baxınca dünyaya görürəm: dərdsiz Az adam tapılar, dünya ələmdir.
Ağzı qızıl dolu bir yaqutam mən. Dedim: - Yusifliyə nə nişanən var? Dedi: - Tanı məni al köynəyimdən.
O gün ki, vuruldum o gül camala, Eşqim gündən – günə çatdı kamala. Lal kimi oluram səni görəndə, Mən susuz gəzirəm, axır şəlalə.
Dərk etsən, bəsirət cövhəriyik biz, Cahan dairəsi qızıl bir üzük, Onun ən dəyərli gövhəriyik biz.
Ağıllı adamla dost ol, söhbət aç, Namərddən uzaq ol gündə min ağac Ağıllı zəhər də versə sənə, iç! Namərdin balından, şərbətindən qaç!
Gördüm ki, bir qoca yatmışdır sərxoş, Şüuru olmuşdur şək – şübhədən boş. Mey içmiş, məst olmuş, yatmış sərsəm tək Bu hal gəlmiş ona ibadətdən xoş.
53 Əcəlin əlindən qaçırtdığın an Quru yarpaq kimi düşür budaqdan. Torpağım xəlbirdən keçmədən əvvəl Həyatım sevinclə keçsin bir zaman.
Gözəl bir səhərdir, qalx, oyan, saqi! Gül rəngli şərab ver, mehriban saqi! Vücudum eyvançün kərpic olmamış Fürsətkən şərab ver, mənə, can saqi!
Neysiz, təranəsiz keçən an heçdir. Baxdıqca dünyaya deyirəm sənə Bir işrət qalacaq, bu cahan heçdir.
O yaqut dodaqlı gözəl can hanı? Ruhu rahət edən o reyhan hanı? Mey haram olsa da müsəlmanlıqda Sən mey iç, qəm yemə, müsəlman hanı.
Doğruluq tapılmır sanki bəşərdə. Hər kəs yapışmışdır çürük budaqdan, Zərrəcə fərq yoxdur bütün günlərdə.
A dostlar, yığışıb eylərkən ülfət, Məni salarsız siz yada, əlbət. Çevirin qədəhi şərab içərkən, Mənim sağlığıma çatınca növbət.
Düşsən hər məclisə, düşsən hər elə, İki batman şərab keçirsən ələ, İç ki, bu dünyanı yaradan tanrı Düşünmür nə saqqal, nə də bığ belə.
54
Şərab iç, şərabdır əbədi həyat, Gəncliyə zövq verir, nəşəyə qanad. Od kimi yaxsa da dirlik suyu tək Yüyüb kədərləri, qurur min busat.
Dəhrin bu torpağı, dünyanın tozu Olub gözəllərin bir zaman üzü. Yavaş sil tozunu nazəninlərin, Bir gözəl olmuşdur bu tozun özü.
Olub başqa yerdə qəmə giriftar. Dərdimə mən necə əlac eylərəm, Bir halda ki, olub təbibim bimar.
Şadlıq köynəyimi daim yırtaraq, Mənə qəm verirsən, ey fələk, ancaq. Sərin küləyimi döndərib oda, İçdiyim saf suyu edirsən torpaq.
Əhlin ayağına baş qoyar insan. Düzü, cəhənnəmi bilmək istəsən, Naəhl söhbətidir cəhənnəm, inan.
Ey Xəyyam, bədənin çadıra bənzər, Ruh isə sultandır, bəqadə gəzər. Sultan duran kimi əcəl fərraşı Başqa bir mənzildə çadırı bəzər.
Meyxanəyə sərxoş getmişdim dünən. Çiynində kuzə bir qoca gördüm mən. Soruşdur ki, haqdan heç utanmırsan? Dedi: - Sus, şərab iç, əfv etmək həqdən.
55
Meyə, kababadır meylim daima, Saza, rübabadır meylim daima, Mənim torpağımdan qədəh düzəlsə Deyər: şərabadır meylim daima.
Ayıq ol, fitnədir işi zamanın, Qılıncı itidir azğın dövranın. Ağzına zəmanə paxlava qoysa Yemə, zəhərlidir, məhv olar canın.
Sevmə seviləni, çəkərsən bəla. Dərvişlərlə dostluq eylə, bəlkə də Ağıllı bir dostun, aşinan ola.
Şərab deyil, ruhun səfasıdır o, Kədərli qəlbimin dəvasıdır o. Dolu ver xeyrabdır, şərab deyildir, Çünki dərdli könlün şəfasıdır o.
Qəlbiniz qüssədən olunca azad, Əlinə odlu mey alınca saqi, Məni də xeyr ilə edərsiniz yad.
Çalış inciməsin səndən heç bir kəs, Qəzəblə kimsəni yandırmaq əbəs! Rahatlıq istəsən özünü incit, Adam incidənlər rahat gün görməz.
Mey haramdır, ancaq kimə haramdır, Qədəh yoldaşların necə adamdır? Nə qədər içirsən, bu üç şərtlə, iç,
56
A dostum, şadlıqla ömrü vur başa. Bu başsız fələkdən qorxusuz yaşa. Otur qənaətin bir bucağında, Çarxın oyununa eylə tamaşa.
Bir bulaq başında mey içib, zövq al. Olmasın qəlbində küdurət, məlal. Dəyərli ömrümüz on gündür bizim, Üzün gülər olsun, dodaqların al.
Gərək rəcəbdə də içməsin insan. Bu aylar tanrının olsun, indi mən İçirəm, mənimdir çünki rəməzan.
Aləm keçicidir, daim keyfə bax, Ruhun bədəninçin çox bağıracaq. Bu baş çanaqları kuzəgərlərin Təpiyi altında olacaq torpaq.
Göydə ulduzlarda baş verər qərran. Sənin bədənindən olan kərpicdən Tikilir sarayçün, evlərçün eyvan.
Bir şüşə mey olsa, bir çay qırağı, Bir də sevgilimin zərif dodağı. Cənnət, cəhənnəmə uymaram əsla Deyərəm: - Şərab ver, durma, ey saqi!
Könül ayırmayır tələdən dəni, Gah sevir məscidi, gah da badəni. 57 Məsciddə xam deyil, yarla, şərabla Meyxanada puxtə axtarın məni.
Bilməsəm də əsla nədir ibadət, Günahkar olmağı etsəm də adət, Ümid kəsməmişəm kəramətindən; Çünki doğruluğu etmişəm sənət.
Bilirəm zil nədir, bilirəm bəm nə. Əgər sərxoşluqdan yüksək şey bilsəm Qoy cəhl deyilsin Xəyyam, elminə!
Pərgara bənzərik səninlə, ey yar! Başımız ikidir, bir canımız var. Əvvəl dairə tək nöqtələr keçib, Sonra birləşirik, ey gözəl nigar.
Sınıb, indi örtüb üstünü xəzəl. Yolçu, həqarətlə tapdayıb keçmə, İnsan kəlləsiymiş çünki bu əvvəl.
Bir gün üzüm suyu içməsəm əgər, Dəhrin padzəhrini sanaram zəhər. Qəm – qüssə zəhərdir, meydir dərmanı, Qorxmaram zəhərdən içincə padzəhr.
Həyatından ötən hər dəqiqəni Xoş keçir, buraxma zövqü, nəşəni Bu vücud mayası ömrü hər necə Keçirsən, elə də saxlayar səni.
Tikan çatar mənə yetməsə də gül, 58 Nur olmasa, odla dolanar könül. Çatmasa əmmamə, xirqə, şeyxlik, mən Xaçla, kilsə ilə ötüşərəm, bil.
O salmaz yaxşıya, yamana nəzər. Dünya və axirət yansa, dağılsa, Sərxoşa arpaca eyləməz əsər.
Tordan qaçdı ömür balığım həmən, Ömrü sərsəm kimi boş keçirdim mən. Hər anı dünyaya dəyən həyatım Nə yazıq ki, müftə getdi əlimdən.
Bir gün eşitmədim səndən xoş avaz. Nə deyim sənin tək kəcrəftara mən, Verdiyin bir sevinc yüz dərdsiz olmaz.
Ey Xəyyam, günahçün nədir bu matəm? Dərdin azalarmı yesən qüssə – qəm. Günah eyləməsən əfv olunmazsan Əfv günahçün gəlib, çəkmə dərd, ələm.
Gündüz şərabını doldurub cama. Səhər əzançısı deyir şərab iç! Şərab iç sədası düşüb hər yana.
Ağılsız adamla mey içmə, zinhar. Çirkin işlərilə qəlbini qırar. Gecə sərxoşluqda salar gurultu, Səhər üzrü səni incidib yorar.
59 Qalx, qalx yatağından, qalx, oyan, saqi, Şərab ver, şərab ver, mehriban saqi! Başımın kasası kuzə olmamış Mey tök kasalara bardaqdan, saqi!
Özündən dərs alar işdən xəbərdar. Bilər nə gətirmiş, nə də aparar. Deyirsən ölmək var şərab içmirəm, İçsən, içməsən də, şəksiz, ölüm var.
Qədəh də öyləcə ayrılmaz meydən. Xeyr, səhv elədim, badə bir sudur, Xislətdə fərqi yox yanar atəşdən.
Orucluq yetişdi, iş oldu əngəl, Şəraba, gözələ vurmaq olmaz əl. İçilməmiş qaldı aldığım şərab, Dəyilməmiş qaldı sevdiyim gözəl.
O çox çətinliklə olmuş dildarın. Badə ürəyinin qızıl qanilə Öpdü dodağını incə nigarın.
Mənsəb sahibləri – bu sərvətlilər, Gecələr yatmayır, çəkir qəm, kədər, Lakin şöhrətpərəst olmayanlara Onlar həqarətlə salırlar nəzər.
Bayram gəldi, artıq şadlıq, nəşə var. Gül üzlü saqilər al şərab paylar. Bir yığın eşşəkdən bayram, namazla Oruc noxtasını dartıb çıxarar.
60 Eybi yox, bilməsən din ya ibadət, Ancaq xəbis olub, eyləmə qiybət. Heç kəsi incitmə, mənə şərab ver! Günahın boynuma, olsa qiyamət.
Fələkin başına sovur toz – torpaq. Mey iç, bu dünyada gözəl sev ancaq. İndi ki, gedənlər dönməyir geri, Məzhəbə uyanlar deyilmi axmaq.
Eşqimdən çəksəm də min bəla əgər. Deyərəm: - Mərdindir sevgi şərbəti! Namərd bu qədəhdən qalar bixəbər.
Az dost tap, dostlara az gəz, az dolan, Uzaq ol bu dövrün insanlarından. Ağıl nəzərilə baxsan dostuna Görərsən olmuşdur o sənə düşmən.
Onun pis işləri belə səhldir. Hələ mədrəsədən çıxmayıb arif, Çünki bu xaraba darül – cəhldir.
Mən oldum oruca, namaza mail. Dedim ki, muradım olacaq hasil. Əfsus, dəstamazı sındırdı bir yel, Bir yudum mey etdi orucu batil.
Bu dövranda ağıl keçməyir işə Bilməz ağılsızlar kədər, əndişə. Ağlımı aparan, meyi gətir ki, 61 Fələk gülümsəsin mənə həmişə. Ey fələk, çarxına yoxdur hörmətim, Burax, bağlanmağa yox ləyaqətim. Sənin meylin düşüb ağılsızlara, Mənimsə ağıldan yoxdur qismətim.
Ah, yazıq, kədərli virana könlüm, Daim məftun oldun canana könlüm, Oldun eşq şərabı paylayan gündən Sən ciyər qanına peymana könlüm.
Ətrini alırdım güldən, çiçəkdən. Quşlar da dinlədi böyük maraqla Vəsfini güllərə söyləyincə mən.
Ey dördlə yeddinin məhsulu, insan, Bu dördlə yeddidə nə qovrulursan. Mey iç ki, min dəfə demişəm sənə Bir kərə getdinmi, dönməzsən, inan.
Neyin naləsində, sazın səsində Mey içib qəlbimi şad edirəm mən, İçmirsən, özün bil, get daş ye sən də.
Vurub piyaləmi devirdin, allah, Eyşimi matəmə çevirdin, allah. Bu al şərabımı tökdün torpağa; Yoxsa sərxoşluqmu sevirdin, allah.
O gün ki, fələkçün at yəhərləndi, İşıqlı ulduzlar göydə hərləndi.
62 Günahımız nədir bilmirəm, o gün Qəzadən bizimçün bu qismət endi.
Bu əlim ki, tutur cam ilə sağər, Heyf olmazmı tutsun kitab, ya mənbər. Sən quru zahidsən, mən yaş günahkar, Yaş yanmaş, qurunu yaxar atəşlər.
Cahanı bəzəyib gül üzlü bahar, Bulutun gözündən axır bulaqlar. İsanəfəslilər çıxır torpaqdan, Musa tək parlayır şaxlar, budaqlar.
Cübbə geyinərək məğrur olmadı, Uçdu simurğ kimi ərşi – əladə, Bayquş kimi yerdə mənfur olmadı.
Bu cəfakarlığa alışan fələk, Etməmiş dünyada heç kəsə kömək. Görsə bir yanıqlı, yaralı ürək Yaranın üstündən bir dağ çəkəcək.
Hər zaman əlində iqtidar olmaz, Vəfasız dünyaya bel bağlama çox, Gedər bu gözəllik, sənə də qalmaz!
Ariflər yaratmış sözdən dürr, gövhər. Göylərin işindən qalmış bixəbər. Cahanın sirrini aça bilmədən Bir neçə söz deyib çıxıb getmişlər.
Olsa şərab, mütrüb, bir gözəl canan, 63 Bir axar su olsa, bir də gülüstan. Bu əsil cənnətdir, cəhənnəm sözü Boş sözdür, inanma, ona heç zaman.
Pərişan saçına uzatdımsa əl, Ona məhəbbətdən bağladım əməl. Saçlarında gördüm dəli könlümü, Odur, əl uzatdım ona, ey gözəl.
Kövsərdir gördüyüm hər axar bulaq, Gözəl bir cənnətdir hər çiçəkli bağ Cəhənnəm sözünü burax, cənnətdə Bir gözəl dilbərlə otur keyfə bax.
Gözəlin üzündə zərif bir xaldır, Rəməzan ayında badə içmədik İçək, bayram gəlib, indi şavvaldır.
Yüklə 334,63 Kb. Dostları ilə paylaş:
|