Microsoft Word Onkologiya fesil 1-5 +. doc

  
 
BAŞ-BOYUN ŞİŞLƏRİ 
 
194 
T
4a
 – şiş bu strukturlardan hər hansı birinə: göz yuvasının zirvəsinə, ya-
naq dərisinə, qanadabənzər lövhəyə, gicgahaltı çüxura, xəlbirvari sümüyün löv-
həsinə, əsas və ya alın cibinə yayılır. 
T
4b
 – şiş bu strukturlardan hər hansı birinə: göz yuvasının zirvəsinə, bey-
nin sərt qişasına, baş beynə, orta kəllə çüxuruna, kəllə sinirlərinə (üçlü sinirin 
ikinci şaxəsi olan əng siniri istisna olmaqla), burun udlağa yayılır. 
 
Burun boşluğu və xəlbirvari sümük hüceyrələri 
 
T
1 
– şiş bir anatomik sahə ilə məhdudlaşır, sümük destruksiyası var və ya 
yoxdur 
T
2
 – şiş bir sahənin iki anatomik zonasını zədələyir, və ya nazoetmoidal 
kompleks daxilində qonşu sahələrə yayılır. 
T
3
 – şiş göz yuvasının medial divarını və ya dibini, əng cibini, damağı və 
ya xəlbirvari cibi zədələyir. 
T
4a
 – şiş aşağıdakı nahiyələrdən birinə: göz yuvasının ön şöbəsinə, burun 
və ya yanaq dərisinə, ön kəllə çuxuruna, qanadabənzər lövhəyə,  əsas və alın 
ciblərinə yayılır. 
T
4b
 – şiş  aşağıdakı nahiyələrdən birini: göz yuvasının zirvəsini, beynin 
sərt qişasını, baş beyni, orta kəllə çüxurunu, kəllə sinirlərini (üçlü sinirin II 
şaxəsi istisna olmaqla), burun-udlağı zədələyir. 
N – regionar limfa düyünləri 
N
x
 – regionar limfa düyünlərinin vəziyyətini qiymətləndirmək mümkün 
deyildir. 
N
0
 – regionar limfa düyünlərində metastazlar yoxdur. 
N
1
 – bir ipsilateral limfa düyünündə diametri 3 sm-dən böyük olmayan 
metastaz 
N
2
 – bir ipsilateral limfa düyünündə diametri 3,1-6 sm olan metastaz və 
ya bir neçə ipsilateral limfa düyünlərində və ya ikitərəfli və ya kontrlateral lim-
fa düyünlərində diametri 6 sm-dən böyük olmayan metastazlar 
N
2a
 – bir ipsilateral limfa düyünündə diametri 3,1-6 sm olan metastaz 
N
2b
 – bir neçə ipsilateral limfa düyünündə diametri 6 sm-ə  qədər olan 
metastazlar 
N
2c
 – bir neçə bilateral və ya kontrlateral limfa düyünlərində diametri 6 
sm-ə qədər olan metastazlar 
N
3
 – regionar limfa düyünlərində diametri 6 sm-dən böyük olan metas-
tazlar 
M – uzaq metastazlar  
M
x
 – uzaq metastazların olmasını təyin etmək mümkün deyildir. 
M
0
 – uzaq metastazlar yoxdur. 
M
1
 – uzaq metastazlar var. 

---

Fəsil 8. 
BURUN BOŞLUĞU VƏ BURNUN ƏLAVƏ CİBLƏRİNİN ŞİŞLƏRİ
 
195 
Mərhələlərə görə qruplaşdırma 
 
Mərhələ 
T 
N 
M 
0 mərhələ 
T
is
 
N
0
 
M
0
 
I mərhələ 
T
1
 
N
0
 
M
0
 
II mərhələ 
T
2
 
N
0
 
M
0
 
III mərhələ 
T
3
 
N
0
 
M
0
 
 
T
1
 
N
1
 
M
0
 
 
T
2
 
N
1
 
M
0
 
 
T
3
 
N
1
 
M
0
 
IV
a
 mərhələ 
T
4a
 
N
0
 
M
0
 
 
T
4a
 
N
1
 
M
0
 
 
T
1
 
N
2
 
M
0
 
 
T
2
 
N
2
 
M
0
 
 
T
3
 
N
2
 
M
0
 
 
T
4a
 
N
2
 
M
0
 
IV
b
 mərhələ 
T
4b
 istənilən N 
M
0
 
 istənilən T 
N
3
 
M
0
 
IV
c
 mərhələ 
istənilən T 
istənilən N 
M
1
 
 
8.4. Klinika 
 
Burun boşluğu və onun əlavə ciblərinin şişlərinin klinikası ilkin şiş oca-
ğının lokalizasiyasından, yayılma dərəcəsindən və morfoloji quruluşundan ası-
lıdır. Xəstəliyin klinikasında erkən, inkişaf və gecikmiş dövrlər ayırd edilir. 
Xəstəliyin  erkən  dövrü, adətən, simptomsuz keçir və ya bir sıra qeyri-
onkoloji xəstəliklər zamanı müşahidə olunan və az nəzərə çarpan simptomlarla 
(burnun tutulması, burundan seroz ifrazat və s.) müşahidə olunur. 
Xəstəliyin inkişaf dövründə burun boşluğu və xəlbirvari cibin şişləri za-
manı ən çox təsadüf edən simptomlar burun tənəffüsünün birtərəfli pozulması, 
sifətin  şişkinliyi, burundan irinli ifrazat, burun kökü nahiyəsindəki ağrıdır. 
Axırıncı iki əlamət adətən xəlbirvari cibin şişlərində rast gəlinir. Prosesin 
sonraki mərhələsində burun boşluğunun  şişləri xəlbirvari cibə,  əng cibinə  və 
sərt damağa yayılır [şəkil 8.1]. Xəlbivari cibin şişləri açağıya – burun 
boşluğuna, lateral-orbitaya, yuxarıya – kəllə boşluğuna və arxaya – pazvari 
çuxura doğru inkişaf edir [şəkil 8.2]. 
Haymor boşluğu  xərçənginin inkişaf dövrünün klinikası  şiş prosesinin 
əng cibinin hansı naziyyəsini zədələməsindən asılıdır. Şişlə zədələnmə nahiyə-
sinin yerini və  şişin böyümə istiqamətini müəyyən etmək üçün əng cibi 
L.Onqren tərəfindən təklif olunmuş sxem üzrə sektorlara bölünür. L.Onqrenə 
görə orbitanın daxili bucağından alt çənənin bucağına gedən müstəvi əng cibini 
iki şöbəyə ayırır – aşağısı ön və yuxarı arxa. İkinci (sagital) müstəvi isə hər bir 
şöbəni daxili və xarici nahiyələrə bölür [şəkil 8.3]. 

---