Microsoft Word P. doc titul doc

__________________Milli Kitabxana__________________ 
75 
 
 
Mövzular Fraqmentlər 
 
Mexanikaya giriş Materiyanın hərəkət formaları. 
Materiyanın fiziki hərəkət forması ilə 
başqa        hərəkət    formaları        arasında 
əlaqə. 
Sürət Canlılar  aləmində        sürət.        Qaçmaq, 
sürət, üzmək,  uçmaq,  quşların,  müxtəlif  
heyvanların, həşəratların - hərəkət 
sürətinə aid məsələ həlli. 
Təcil Canlıların təcildə  hərəkətinə aid misal və 
məsələ. 
Nyuton   qanunarı 
 
 
Canlı  təbiətdə  ətalətə        aid        misallar. 
Reaktiv hərəkət prinsipindən istifadə edən 
canlı orqanizmlər. 
Qravptasiya Yerin 
cazibə    sahəsinin   canlı  
orqanizmlərə təsiri. 
Canlıların ölçülərinin və skeletlərinin 
möhkəmliyniin çazibə sahəsindən asılı 
olması. 
Sürtünmə 
Hərəkət orqanizminın        işlək yerlərində 
sürtünmə.Oynaqlarda sürtünməni azaldan 
səbəblər. 
 
Çisimlərin    maye  və qaz içərisində 
hərəkətində əmələ gələn  müqavimət. 
 
Havada və suda yaşayan çanlı 
orqanizmlərin xarici forması, alın 
müqavimətini azaldan səbəblər. Buna aid
 
məsələ və misallar. 
Çəkisizlik və    əlavə yük 
Çəkksizliyin və        əlavə yükün    canlı 
orqanizmlərə təsiri 
Çəkisizlik   şəraitində   qapalı   
biosistemlərin yaradılması  problemi. 
Statika 
İnsan    orqanizmindəki    manivelalar 
sistemi. 
Canlı tabiətdə dayanıqlı tarazlığa aid 
misallar. 
 
İş və güc 
Canlı orqanizmlərin        işi        və gücü, iş 
görən heyvanlar haqqında məlumat, 
texniki tərəqqi ilə  əlaqədar olaraq onların 
sıxışdırılması. 
 
 
 
 
 
 

---

__________________Milli Kitabxana__________________ 
76 
 
 
Enerjinin saxlanma  və         
çevrilmə qanunu 
 
Çanlı  təbiət hadisələrində saxlanma 
və çevrilmə qanununa aid misallar, görən 
heyvanlarda enerji çevrilməsi  
 
Maye   və   ğazların   boru
ilə hərəkəti 
 
Canlı orqanizmlərdə    qan və limfa 
dövranı, qan təzyiqini artıran və azaldan 
səbəblər, hipertoniya və hipotoniya
Temperatur 
Ətraf   mühitin  temperaturunun  calnlılara 
təsiri. 
Qaz qanunları 
 
Boyl-Marnot  qanununun  nəfəs alma və 
vermə prosesində təzahürü. 
 
İstilik hadisələrində   enerjinin saxlanması 
qanunu 
 
Qida maddələrinin bədəndə 
oksidləşməsində ayrılan eperjinin 
orqniazmin gördüyü işlə    onun 
 
 
şüalanma vasitəsi,   itirdiyi   istilik   
miqdarının cəminə barabər    olduğunu 
göstərmək 
İstilik   mühərrikləri
         
 Canlılarda f.i.ə.-nın yüksək olması 
Canlı orqanizmə istilik maşını kimi 
baxmağın mümkun olmamasını 
göstərmək. 
Molekulyap   kinetik  nəzəriyyə   
 
DNK, RNK  və s.- ölçüsu. Canliların   
molekulyar quruluşu haqında anlayış
.
 
Termometr  
 
Tibbdə və bioloəiyada  termometrdən 
istifadə edilməsi. 
 
Buxarlanma  
 
Bitkilər   və  canlilar   aləmində  
buxarlanmanın rolu. 
Kosmik gəmidə buxarlanma. 
Rütubət 
 
Bitki və canlıların həyat-fəaliyyətində   
rütubətin  əhəmiyyəti,  rütubətli mühitə 
uyğukdaşmanı göstərən    misallar. 
Səthi gərilmə  
 
Suyun səthi qatının xassələrindən bəzi 
həşəratların öz hərəkətlərində istifadə 
etməsi. 
Kapillyarlıq 
 
Su və mineral duzların bitki    gövdəsilə 
hərəkəti, bəzi canlıların, məsələn, 
kəpənək, milçək və s. kapillyarlıq 
hadisəsindən  qidalanmada istnfadə 
etməsi. 
 
 

---

__________________Milli Kitabxana__________________ 
77 
 
Elektrostatika Bəzi      balıqların  elektrik  sahəsini hiss 
etməsi və        özlərinin    elektrik  enerji 
istehsal etməsi. 
Elektrik sahəsinin təsirindən tibbdə 
istifadə olunmasına aid misallar. 
Naqillər və dielektriklər        
Orqanizmin  cərəyan    keçirən  toxuma və 
mayeləri, elektriki pis keçirən toxumalar. 
Potensial Sükunət və təsir potensialının orqanizmdə 
yaranması, onun Qiyməti (50-150 mv). 
Elektrik  cərəyanı Bioçərəyaiların    orqanizmdə  əmələ  gəl-
mə mexanizmi, onun qeydə alınması, 
elektroensefaloqramma,    elektroretino-
qramma, elektromioqramma,   elektroka-
stroqramma, slektrokardioqramma,  bun-
ların diaqnostikada rolu 
Om qanunu 
 
Orqanizmin müxtəlif toxumalarının sabit 
cərəyana göstərdiyi müqavimət. 
Məhlullarda     elektrik  cərəyanı 
 
 
Canlı  orqanizmlərin toxumalarının keçi-
riciliyi. 
Dərman maddələrinin dəri vasitəsilə  və 
sabit cərəyanın təsirilə 
bədənə 
yeridilməsi. 
Qazlarda cərəyan Aeroionlar 
haqqında anlayış, 
onlarınalınması. Mənfi ionların orqanizmə 
müsbət təsiri 
Maqnit sahəsi 
 
Canlı orğanizmlərin maqnit sahəsini hiss 
etməsinə   aid misallar, Yerin maqnit 
sahəsinin canlılara təsiri. 
Maqnitotropizm    və    elektrotropizm 
hadisələri. 
Elektromaqnat   induksiyası 
 
Canlı toxumalarda   induksiya   hadisə-
sinin və induksiya   cərəyanın yaranması, 
bunun nəticələri 
 
Səs və rəqslər 
 
Exolokasiyadan  yarasa, delfin  və  
s.istifadə etməsi. Canlılarda səsin rolu, 
infra və ultra səsləri      qəbul edən  və 
göndərən orqanizmlər. 
Dəyişən   cərəyan Dəyişən   cərəyanın   qıcıqlandırıçı  və 
istilik təsiri.Bernar cərəyanının alınması-
və müalicə  tə'siri.  Sabit və  dəyişən 
cərəyanın orqanizmıdə yaratdıqları 
effektlərdəki  əsas fərq - yuksək tezlikli 
cərayanların tibbdə istifadə olunması. 
 

---