___________________________________________________
155
762.
Qızıl Arslan, Osman Müzəffərəddin (?-1191) -
Eldəgəzlər sülaləsinin hökmdarı (1186-1191), atabəy, Şəmsəd-
din Eldəgəzin oğlu. Qızıl Arslan zamanında Eldəgəzlər dövləti
daha da gücləndi. Hətta Şirvanşahlar da Eldəgəzlərin vassallı-
ğını qəbul etdi. Şimali və Cənubi Azərbaycan ərazisinin vahid
bir dövlət daxilində birləşməsi iqtisadiyyatın, elm və mədəniy-
yətin inkişafına şərait yaratdı. C.14- 5; C.25- 311.
763.
Qızıl məbəd - 1394-cü ildə Yaponiyanın III impe-
ratoru Sequn Yoşimitsu taxt-tacdan əl çəkdikdən sonra ömrünü
sakit bir guşədə başa vurmağı qərara almış və Qızıl məbədin
tikintisinə başlamışdır. Yoşimitsunun vəfatından sonra impera-
tor Kinkaki bu məbədin tikintisini başa çatdırmışdır. Məbədin
hər mərtəbəsinin öz adı vardır və özünəməxsus bəzədilmişdir.
Binanın ikinci və üçüncü mərtəbələri, üzərinə yapon lakı çəkil-
miş nazik qızıl təbəqə ilə örtülmüşdür. Qızıl məbəd Yaponiya-
nın nadir incilərindən biridir. C.14- 463.
764.
“Qobustan” - rüblük incəsənət toplusu. 1969-cu
ildən Bakıda nəşr edilir. Jurnalda Azərbaycan və dünya
incəsənətinin korifeyləri haqqında məqalələr, bədii yazılar,
müsahibələr verilir. “Qobustan”da bədii yaradıcılığın müxtəlif
sahələri ilə yanaşı, estetika, incəsənət tarixi və nəzəriyyəsi
problemləri də əks olunur. C.13- 8, 73, 75, 90, 126, 226; C.15-
53; C.19- 23, 128, 129; C.23- 69; C.28- 194.
765.
Qoqol Nikolay Vasilyeviç (1809-1852) - məşhur
rus yazıçısı, dramaturq. Qoqol rus ədəbiyyatında tənqidi realiz-
min möhkəmlənməsi və inkişafında müstəsna rol oynamışdır.
C.13- 73.
766.
Qonçəbəyim (1827-?) - Azərbaycan şairəsi, sonun-
cu Naxçıvan xanı Ehsan xan Kəngərlinin qızı. “Qonçeyi-ülfət”
ədəbi məclisinin iştirakçılarından olmuşdur. Qoncəbəyim
nakam məhəbbət mövzusunda lirik şeirlər müəllifidir. C.25-
312.
767.
Qorbaçov Mixail Sergeyeviç (d.1931) - SSRİ-nin
partiya və dövlət xadimi. 1985-1991-ci illərdə Sov.İKP MK-nın
Baş katibi, 1990-1991-ci illərdə SSRİ-nin ilk və son Prezidenti.
___________________________________________________
156
Qorbaçov fəaliyyəti dövründə “yenidənqurma”adı ilə “aşkarlıq
və demokratiya” siyasi xəttini, “humanist, demokratik sosia-
lizm” şüarını meydana atdı. Sovet totalitar rejimi ilə uyuşma-
yan “yenidənqurma” ölkəni dərin siyasi və iqtisadi böhrana
saldı. Qorbaçovun milli münaqişələrə səbəb olan siyasəti,
xüsusən türk respublikalarına Azərbaycana qarşı qərəzli, düş-
mənçilik mövqeyi ilə səciyyələnirdi. Ermənilərin Azərbaycana
olan torpaq iddialarını dəstəkləyən Qorbaçov 1990-cı ilin
yanvarında Bakıda baş verən “Qanlı Yanvar” faciəsinin, həm-
çinin Tbilisi və Vilnüsdakı qanlı hadisələrin təşkilatçısı və
günahkarıdır. C.10- 76, 103, 104, 112, 114, 115, 207, 324;
C.11- 127, 153, 353, 402; C.12- 78, 89, 223, 224, 225; C.13-
119, 120, 121; C.14- 165, 262, 400, 405, 430, 485, 491, 497;
C.15- 61, 387, 399;
С.16- 201, 226, 227, 287, 419;
C.17- 44,
45, 46, 47,49, 62, 104, 108, 109, 110, 111, 162, 353; C.18-
243; C.19- 65, 66, 67, 236, 237, 238, 469; C.20- 37, 344; C.21-
82, 332; C.22- 66, 67, 202; C.23- 99, 100, 125; C.24- 50, 92,
93, 221, 406; C.25- 255; C.27- 290; C.28- 90, 223, 224, 260,
313; C.20- 37, 344; C.21- 82, 332; C.22- 66, 67, 202; C.23-
99, 100, 125; C.24- 53, 224; C.25- 255; C.27- 290; C.28- 90,
223, 224, 260, 313.
768.
Qorelovski İvan İvanoviç (d.1940) - general-leyte-
nant. 1988-1989-cu illərdə Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti yanın-
da Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsinin sədri olmuşdur. C.10- 342,
346.
769.
Qori seminariyası, Zaqafqaziya (Qori)
müəllimlər
seminariyası - Zaqafqaziyanın, əsasən, yerli əhalisindən ibtidai
məktəb müəllimi hazırlayan orta pedaqoji təhsil müəssisəsi.
1876-cı ildə Qoridə açılmışdı.
Seminariyanın Azərbaycan şöbəsi 1879-cu ildə fəaliyyətə
başlamışdı. Azərbaycan şöbəsinin yaradılmasında M. F. Axun-
dovun böyük rolu olmuşdur. Qori seminariyasında təhsil rus
dilində idi. Azərbaycan dili isə yalnız Azərbaycan şöbəsində
fənn kimi tədris edilirdi. Qori seminariyası Zaqafqaziya xalq-
larının, о cümlədən Azərbaycan xalqının mədəni inkişafında
___________________________________________________
157
mühüm rol oynamışdır. Qori seminariyası 1918-ci
ilədək
fəaliyyət göstərmişdir. Seminariyanın Azərbaycan şöbəsi 1918-
ci ildə F.B.Köçərlinin rəhbərliyi ilə Qazax şəhərinə köçürül-
müşdü. C.22- 297; C.28- 266.
770.
Qorqud baba - bax:Kitabi-Dədə Qorqud.
771.
Qreq Laflin (d.1942) - Amerikanın görkəmli
ictimai-siyasi xadimi. 1988-1996-cı illərdə ABŞ Konqresi
Nümayəndələr Palatasının üzvü omuşdur ABŞ Konqresində
Azərbaycanın ən fəal tərəfdarlarından biridir. C.11- 313.
772.
Qriboyedov Aleksandr Sergeyeviç (1795-1829) -
rus yazıçısı, diplomat. İranda, Tiflisdə diplomatik işlərdə çalış-
mışdır. Türkiyə və İranda bir sıra danışıqlar aparmış, müdhiş
Türkmənçay müqaviləsinin bağlanmasında iştirak etmişdir.
1829-cu ildə Tehranda öldürülmüş, Tbilisidə dəfn edilmişdir.
C.28- 211.
773.
Qriqori Qorin (1940-2000) - rus yazıçısı, drama-
turq. Rusiya Federasiyasının Əməkdar incəsənət xadimi. С.16-
74-76.
774.
Qromıko Andrey Andreyeviç (1909-1989) - Rusi-
yanın dövlət və siyasi xadimi, diplomat. Müxtəlif illərdə SSRİ-
nin ABŞ-da səfiri, SSRİ Xarici İşlər nazirinin müavini və eyni
zamanda SSRİ-nin BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasında daxili
nümayəndəsi, Böyük Britaniyada səfir, SSRİ Xarici İşlər nazi-
ri, SSRİ Ali Sovetinin Sədri vəzifələrində çalışmışdır. С.16-
226.
775.
Qubadlı - Azərbaycan Respublikasında inzibati
rayon. 1933-cü ildə təşkil edilmişdir. Sahəsi 802 km
2
, əhalisi
27,2 min nəfər idi. 1993-cü ildə erməni işğalçıları tərəfindən iş-
ğal olunmuşdur. C.21- 18, 19, 123, 175, 179; C.28- 269.
776.
Qubkin İvan Mixayloviç (1871-1939) - geoloq.
1929-cu ildən SSRİ EA akademiki, 1936-cı ildən SSRİ EA-nın
vitse-prezidenti, SSRİ EA Azərbaycan filialının sədri olmuşdur.
Azərbaycan neft sənayesinin bərpa və inkişafında fəal iştirak et-
mişdir. C.10- 263.