Microsoft Word qurani-kerim-de-qida-kinci-n-r-2015. doc
Yüklə 2,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Balıq suda öls ə, onu yem ək haramdır
- Qeyd
- Balıq haqqında h ədisl ər
153
onun zəhər ayırması bir həqiqətdir. Bütün yuxarıda deyilənləri nəzərə alaraq bəzi təri- qətlərdə pulcuqsuz balığı yemək haram buyrulmuşdur. Çünki pulcuqsuz balığın (əsasən ilanbalığının və naqqa balığın) bədəni suda müxtəlif zədələrə, sıyrıntı, qarmaq zədəsinə məruz qalır. Bu növ zədələnmiş yerlərdən balığın ətinə mikroorqanizmlər asanlıqla daxil olur və onu mikrobioloji cəhətdən təhlükəli edir. 1991-ci ildə Bakıda naqqa balığından kütləvi zəhərlənmə hadisəsi olmuşdu. 1999-cu ilin dekabr ayında Bakıda qaxac edilmiş nərə balığından (qəlyanaltı kimi restoranlarda verilən “balık”-dan) kütləvi zəhərlənmə olmuş və bir neçə nəfərin ölümü ilə nəticələnmişdi. Ona görə də bu balıqların insan səhhətinə zərərli olması nəzərə alına- raq, Islamda onlardan qida kimi istifadə olunması mək- ruhdur. Eyni zamanda nərəkimilərin onurğa sümüyü ə vəzinə olan qığırdağının saxlanılma zamanı xüsusi zə- hərli maddə ayırması elmi cəhətdən sübuta yetiril- mişdir. Nərəkimilər də pulcuqsuz olduğundan haram- dır. Lakin müasir elm bunları nəzərə almaqla həmin balıqların ovlanmasında, emalında və hazır məhsulun saxlanılmasında sanitariya-gigiyenik və texnoloji qaydalara ciddi əməl olunmasını tələb edir.
Balıq suda bir neçə halda ölür: 1. Balıq ov alətində müxtəlif səbəbdən uzun müddət qalır. Külək və başqa təbii səbəblərdən balıq ov alətindən vaxtında çıxardılmır. Balıq ov alətindən qaçmağa cəhd göstərir və güclü hərəkətlər edir. Digər tərəfdən, külək və fırtına balığı həddən artıq yırğalayır və ona mexaniki zərbələr vurur. Bunun nəticəsində 154
orqanizmdə maddələr mübadiləsi kəskin dərəcədə pozulur. Orqanizmdə normadan artıq oksidləşməmiş maddələr yığılır və balıq ölür. 2. Ov alətində balıq çox toplanılır. Məsələn, Xudat Siyənək Ovlama vətəgələrində bir nevoda (tordan dü- zəldilmiş üzən böyük ov aləti) bəzən 50 tona qədər siyənək düşür. Siyənəklər nevodun matnasında (torun kisə şəklində orta hissəsi) yığılır. Nevod sahilə çə- kildikdə balıqlar matnada yığılır və nəhayət bir-bir- lərini möhkəm sıxırlar. Orta qatlarda qalan balıqların tənəffüs alması çətinləşir və balıq suda ikən ölür. Bəzən küləyin güclənməsindən ov alətində ölmüş siyənəklər 5-6 saat və daha çox qalır. 3. Suda oksigenin çatışmaması üzündən balıq ölür. Məlum olduğu kimi, balıq oksigensiz yaşaya bilməz. Balıqlar növlərindən asılı olaraq oksigenə müxtəlif tələbat hiss edirlər. Orta hesabla suda oksigenin miqdarı 4,5 mq/l-lən az olmamalıdır ki, balıqlar məhv olmasın. Su hövzələrində oksigenin az olması balıqlar üçün fəlakətdir. Ümumiyyətlə, oksigen normadan az olanda balıq nə hərəkət edir və nə də qidalanır (yuxuya dalır). Suda oksigenin miqdarı azaldıqca balıq «boğulur» və tələf olur. Su hövzələrində oksigen bir çox səbəblərə görə azalır. Oksigenin azalması suyun olduqca isti olması və yaxud qış zamanı donması, suda çürük bitkilərin və ölü heyvanların olması, suyun dibinin lilləşməsi, su hövzələrinə məişət, zavod və fabriklərin çirkli sularının tökülməsi, neft və başqa yanacaqların qarışması ilə ə laqədardır. Ilk növbədə, suda ölmüş balıqda botulizm törədi- ciləri kəskin dərəcədə inkişaf edir və çoxalırlar. Müəy- 155
yən olunmuşdur ki, 12-16 0 C temperaturda bir neçə saatdan sonra botulizm törədiciləri balığın mədəsindən ə tinə və qanına keçir. Botulizm zəhəri 24 saatdan sonra balığın qanında və 48 saatdan sonra ətində müşahidə olunur.
Suda ölmüş balıq, quruda ölmüşə nisbətən fermentlərin və mikrobların təsirinə daha tez düçar olurlar. Bu da suda ölmüş balığın ətinin olduqca tez yumşalması və onun toxumalarının müqavimətinin azalması ilə izah olunur. Suda ölmüş balığın tərkibində dərin biokimyəvi və mikrobioloji proseslər gedir. Nəticədə balıq yeyinti üçün yararsız hala düşür. Ə gər balıq sudan kənara düşsə, ya ləpə onu kənara atsa, ya su çəkilib balıq quruda qalsa, belə ki, ölümün- dən əvvəl onu tutsalar, can verəndən sonra onu yemək halaldır. Bu məsələnin izahı yuxarıda verilmişdir. Tək- rarən qeyd etmək istəyirəm ki, ölümü məlum olmayan balığı yemək təhlükəlidir.
lar Əliheydər Mahmudovun “Quran və şəriətdə ba- lıq” (Bakı, 1994) kitabından istifadə olunmaqla yazılmışdır.
Peyğəmbər (s.ə.v.): 1. (Daim) balıq əti yemək bədəni korlayır. 2. Daim təzə balıq əti yemək insanın ətini korlayır. Imam Əli (ə): 1. (Daim) təzə balıq əti yemək insanın ətini əridir. 2. Daim balıq əti yeməyin, o bədəni korlayır. 156
3. Balıq əti az yeyin ki, o bədəni zəiflədir, bəlğəmi artırır və nəfəs almağı çətinləşdirir. 4. (Daim) balıq əti yeməyin ki, o bədəni vərəmə giriftar edər. 5. Balıq əti az yeyin ki, onun əti bədəni zəiflədir, bəlğəmi artırır və nəfəs almağı çətinləşdirir. Imam Baqir (ə): Bu balıq əti gözün pərdəsi üçün pisdir.
Imam Sadiq (ə): 1. Üç şey kökəldir və üç şey arıqladır. Arıqladan- lar: yumurta, balıq və təzə xurma yeməyə adət etmək. 2. (Daim) balıq əti yemək bədəni əridir. 3. Allahın Rəsulu (s.ə.v.) balıq əti yeyəndə deyər- di: “Allahım! Bunu bizim üçün bərəkətli et, bizə bun- dan da faydalı qidalar nəsib et”. Imam Kazim (ə): 1. Balıq yeyin. Əgər onu çörəksiz yesəniz, doyuzdurar, çörəklə yesəniz, həzm etdirər. 2. (Daim) təzə balıq əti yemək bədəni xarablayır. 3. (Daim) təzə balıq əti yemək gözlərin piyini xarablayır. Diqqət: Daim balıq əti yeməyi qadağan edən hə- dislərin sənədlərinin zəif olmasına baxmayaraq, on- ların sayının çoxluğu tədqiqatçılarda həmin hədislərin sadirliyinə bir növ güman yaradır. Hərçənd ki, qəti fikir bildirmək üçün elmi və təcrübi tədqiqatın apa- rılması zəruridir. Imam Rza (ə): Gərək…eyni vaxtda balıqla yumur- tanı yeməyəsən. Onlar bir yerdə olanda qulunc, babasil yeli və diş ağrısı yaradırlar. “Kafi” - Səid ibn Imam Sadiqin (ə) yaxın adamla- rının birindən: Imam (ə) xurma gətizdirib yedi və dedi: Yüklə 2,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|