165
Mayami Universitetinin (ABŞ) tibb fakültəsindən
D.Pek:
“Zeytun
yağının
siçovullardakı
immunitet
sistemini gücləndirdiyi sübut olunmuşdur…”.
Milan Universiteti əczaçılıq fakültəsindən Bruno
Berra:
“Təbii yolla süzülmüş zeytun yağının tərkibində
olan LDL oksidasiona olan müqavimətini aydın
şə
kildə artırır”.
II Federiko Universitetinin daxili və metabolizma
xəstəlikləri kafedrasından A.A.Rivelles, G.Rikardi,
M.Mançini:
“Zeytun yağı insulin müqavimətinin qarşısını alır
və qandakı qlükozanın daha yaxşı nəzarətini təmin
edir”.
Neapolitan Universiteti tibb və kimya fakültə-
sindən Patrisia Qaletti:
“Zeytun yağı polifenollarının qida kimi qəbul
edilməsi reaktiv oksigen metabolitlərlə bağlı xəstəlik
riskini azalda bilər – mədə-bağırsaqla bağlı bəzi
xəstəliklər və damarların tıxanması kimi. Zeytun yağı
insan eritrositlərini oksidativ təhlükədən qoruyur”.
Harvard Universitetinin xalq səhiyyəsi kafedrasın-
dan Frank Saks:
“Zeytun yağından ibarət olan zəngin qida rasionlu
pəhriz ifrat kökəlməyi nəzarətdə saxlamaqda və
müalicə etməkdə az yağlı qida rasionundan ibarət
pəhrizdən daha təsirlidir. O uzunmüddətli artıq çəki
itkisinə də səbəb olur, bu halda çəkini qorumaq daha
asandır…”.
Göründüyü kimi, bu gün bir çox alimlər zeytun
yağını əsas qəbul edən qidalanma modelinin ən ideal
166
forma olduğunu düşünür. Bu xüsusiyyətlərinə görə
gündəlik qida rasionunda olması zəruri olan ən əsas
qidaların zeytun və zeytun yağı olduğu bildirilir.
Allahın bir çox ayədə diqqətimizə çatdırdığı zeytun
bitkisinin faydası tibbi bilgilərin artması ilə paralel
olaraq kəşf edilmişdir.
“Göydə
n sizin üçün yağ
mur endirə
n Odur.
Ondan (o sudan) siz də
, içində
(heyvanlarınızı) otar-
dığ
ınız ağ
aclar (və
otlar) da içə
r (ağ
aclar və
otlar da
onun vasitə
silə
bitə
r)
». (Allah) onunla (o su ilə
) sizin
üçün ə
kin (taxıl, bitki), zeytun, xurma, üzüm və
bütün (baş
qa) meyvə
lə
rdə
n yetiş
dirir. Düş
ünüb-
daş
ınanlar üçün bunda (Allahın və
hdaniyyə
tini sübut
edə
n)
də
lillə
r vardır!” (Ən-Nəhl,
16/10-11).
Zeytun yağ
ı haqqında
Gündəlik qida rasionunda yağların xüsusi çəkisi
ümumi enerji dəyərinin 30%-ə qədərini təşkil
etməlidir. Qida institutları tərəfindən elmi cəhətdən
işlənib tövsiyə olunmuş normaya əsasən orta yaşlı
insan gündə 80-100 qr yağ istehlak etməlidir. O
cümlədən kərə yağı 20 qr, bitki yağı 25 qr, heyvanat
yağı 20 qr, marqarin və mətbəx yağları 30 qr təşkil
etməlidir. Istehlak olunan yağın tərkibində 2-6 qr
polidoymamış yağ turşuları, 5 qr fosfolipidlər və 0,3-
0,6 qr xolesterin olmalıdır. Yaşlıların daha çox bitki
yağlarından istifadə etmələri məsləhətdir.
nsanlar qədimdən ən çox heyvanat mənşəli
yağlardan (qoyunun quyruq yağı) daha çox istifadə
etmişlər. Lakin tarixdə zeytun yağından istifadə
olunmasına dair çoxlu sayda məlumatlar vardır. Zeytun
yağından qida məqsədləri üçün istifadə olunması
167
haqda “Qurani-Kərim”də buyurulan bir neçə ayələrdə
və Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) hədislərində oxuyuruq.
“(Sizin üçün hə
mçinin mə
nşə
etibarilə
) Sina
dağ
ından çıxan bir ağ
ac da (yaratdıq ki),
o, yeyə
nlə
r
üçün zeytun və
(çörə
yin üstünə
yaxılan, xörə
yə
qatılan)
yağ
bitirə
r.” (əl-Muminun,
23/20).
Zeytun yağının insan orqanizmi üçün əhəmiyyətini
vurğulayan Peyğəmbərimiz (s.ə.v.) də bu xüsusda
“Zeytun yağı yeyin və sağlam həyat sürün” kəlamını
buyurmuşdur.
Heyvani yağlardan fərqli olaraq zeytun yağı nəinki
qan-damar xəstəliklərinə səbəb olmur, hətta heyvani
yağlarla qəbul olunmuş xolesterinin orqanizmdən xaric
olmasına fizioloji cəhətdən səbəb olur.
Zeytun yağının tərkibində faizlə doymuş yağ
turşularından palmitin-12,9; stearin-2,5 və araxin-0,35;
monodoymamış yağ turşularından olein-64,9 və
palmitolein-1,5; polidoymamış yağ turşularından linol-
12,0; linolen-0,1 vardır. Zeytun yağında E, A, D
vitaminləri və insan orqanizmi üçün faydalı olan digər
bioloji fəal maddələr də vardır. Məhz buna görə zeytun
yağı həyatın bütün dövrlərində sağlamlığa müsbət təsir
göstərir.
Zeytun yağı ürək və qan-damar xəstəliklərinə
səbəb olan xolesterini azaldaraq damarlarda tıxanma-
ların qarşısını alır. Zeytun yağının üstün cəhəti ondan
ibarətdir ki, digər bitki yağlarından fərqli olaraq yalnız
orqanizm üçün zərərli olan aşağı sıxlıqlı xolesterinin
miqdarını azaldır, lakin insan orqanizmi üçün lazım
olan yüksək sıxlıqlı xolesterinə toxunmur. Mədə tur-
ş
uluğunu azaldaraq qastritə və mədə yarasına qarşı qo-
ruyucu rol oynayır, öd kisəsi daşının əriməsinə xömək