186
zeytun yağı idi”.
Imam Rza (ə) buyurub: “Arpa çörəyinin buğda
çörəyinə nisbət fəziləti, biz Əhli-Beytin başqa kəslərə
nisbətən fəziləti kimidir”.
Bütün peyğəmbərlər arpa çörəyi yeyiblər və onu
bərəkətli hesab ediblər. Odur ki, ona “Qutül-ənbiya”
deyirlər, yəni “Peyğəmbərlər qidası”.
Həqiqətən, insanın əsas qidası çörəkdir və heç bir
ş
ey onu əvəz edə bilmir. Görünür, bu da babamız
Adəmin işi ilə əlaqədardır.
Məlum olur ki, arpada həm qüvvət, həm də şəfa var.
Sə
viq (qovut). Qovrulmuş buğdanı əzib narın un
halına salandan sonra onu doşab və ya bal ilə isladıb
halvaya bənzər bir kütlə əmələ gətirirlər ki, ərəblər ona
səviq deyirlər. Bizlərdə keçmiş vaxtlarda ona qovut
deyirdilər. Indi isə bizim millətə xas olan bir çox şeylər
kimi, bu da dəbdən düşübdür.
Səviq çox qüvvətli bir təamdır. Bir nəfər Imam
Cəfər Sadiqin (ə) hüzuruna gəlib ərz edir ki, uşaq xəstə
və zəif olduğu üçün gəzməyə taqəti yoxdur. O Cənab
(ə) buyurur ki, ona səviq verin. Səviq – sümüyü
bərkidir və ət bitirir.
Həzrəti Əli (ə) buyurub:
1. “Oruc tutan şəxsin obaşdanlığı üçün ən fəzilətli
təam xurma ilə səviqdir”.
2. “Uşaqlarınıza kiçik yaşlarında səviq içirdin ki,
o, bədəndə ət bitirir və sümüyü bərkidir”.
3. “Hər kəs qırx gün səviq içsə, topuğu qüvvətlə
dolar”.
Səviq və ya qovut bəzən quru halda, bal və ya
doşab qatılmadan, bəzən də duru xəşil halında uşaqlara
içirtmək üçün hazırlanır
187
Q URAN ME YVƏ
L Ə
R
Meyvə-tərəvəzlər insan qidası üçün qədimdən isti-
fadə olunan qidalı məhsullardır. Meyvə-tərəvəzlər mi-
nerallı maddələrin və vitaminlərin mənbəyidir. Meyvə-
tərəvəzlər mədə-bağırsaq sistemində qidanın hərəkətini
nizamlayır, qidanın həzminə və mənimsənilməsinə
müsbət təsir edir.
Tərəvəzlərdə 5-15%, meyvələrdə isə 10-20%
(Ərəbistan xurmasında 62%) karbohidrat vardır. Mey-
və-tərəvəzlərdə, demək olar ki, bütün vitaminlər vardır.
“Qurani Kərim”də bir sıra meyvə – tərəvəz və
bitki adlarına rast gəlmək olur. Bəzi ayələrdə onların
ilahi möcüzə olaraq göndərildiyindən, bəzilərində isə
ə
həmiyyətindən söz açılır. Bəzi alimlərin meyvə –
tərəvəz və bitkilər adı çəkilən ayələri nəzərə alaraq
verdikləri açıqlamalarda yanlış olaraq məqsəd
bağbanlıq sənətini insanlara aşılamağın vacib olduğunu
qeyd etmişlər, amma bu da “Qurani Kərim”in ali
hədəflərinə tamamilə yaddır.
“Qurani-Kərim”in 18 surəsinin 37 ayəsində meyvə
və tərəvəz haqqında Allah kəlamları buyrulmuşdur.
slam dini meyvə, tərəvəz, bitki mənşəli yeməklərə
elə bir məhdudiyyət qoymur. Yalnız araq çəkilən və
şə
rab hazırlanan bitkilər müstəsnalıq təşkil edir.
Bunlara üzüm, xurma, arpa və qıcqırmaya məruz qalan
digər bitkilər aiddir.
“Qurani Kərim”in ayələrində ən çox xurma,
zeytun, üzüm, nar, banan, əncir, sarımsaq, soğan,
mərcimək və xiyar haqqında buyuruqlar vardır.
188
“Qurani-Kə
rim”də
meyvə
və
tə
rə
və
z haqqında
ayə
lə
r
Sıra
sayı
Surə
nin
nömrə
si
Surə
nin adı
Ayə
lə
rin nömrə
si
1
2
ə
l- Bəqərə
61
2
6
ə
l-Ənam
95, 99, 141
3
10
Yunus
24, 59
4
12
Yusif
49
5
13
ə
r-Rəd
4
6
16
ə
n- Nəhl
11, 67
7
19
Məryəm
23, 24, 25, 26
8
23
ə
l-Muminun
19
9
24
ə
n-Nur
35
10
36
Yasin
34, 35,57
11
43
ə
z- Zuxruf
72, 73
12
50
Qaf
10
13
55
ə
r-Rəhman
68
14
56
ə
l-Vaqiə
20, 29, 32, 33
15
69
ə
l-Haqqə
23
16
78
ə
n-Nəbə
32
17
80
Ə
bəsə
24, 27-32
18
95
ə
t-Tin
1
“Qurani Kərim”də yağışın enməsi nəticəsində
toxumun torpaqdan cücərməsi və müxtəlif dənli
bitkilərin, meyvə və tərəvəzin yetişməsi haqqında
ayələr vardır.
“Şübhəsiz ki, toxumu da, çərdəyi də cücərib
çatladan, ölüdən diri, diridən də ölü çıxardan (ölü
yumurtadan diri toyuq, diri toyuqdan ölü yumurta
yaradan)
Allahdır. Budur Allah! Axı siz Ondan nə
cür üz döndərirsiniz?” (əl-Ənam, 6/95).
“Göydən su (yağış) endirən odur. Biz onunla