76
Şer
Kəbənin önündə bir yolçu gördüm.
Ağlaya–ağlaya deyirdi haman:
«Demirəm
qəbul et itaətimi,
Lütf edib keç mənim günahlar
ımdan»
Beyt
Öldürsən ya bağ
ışlasan mən dönmərəm astanandan,
Üzü yola bir qulunam, əmrin nədir, nədir fərman?
3. Hekayət
(Bir dəfə) gördülər ki, Əbdülqadir Gilani
47
(Allah ona rəhmət
eləsin) üzünü Kəbə mehrab
ın
ın x
ırda daşlar
ına sürtüb belə deyir:
«İlahi, məni bağ
ışla, əzab–əziyyət verəcəksənsə,
qiyamət günü kor
elə ki, bağ
ışlananlar
ı görüb utanmay
ım».
Şer
Hər səhər küləyi əsən zamanda,
Torpağa üz sürtüb yalvar
ıram mən.
«Ey səni heç zaman unutmad
ığ
ım,
Heç məni yad
ına sal
ırsanm
ı sən?..»
4. Hekayət
Bir gün zahidin evinə oğru gəldi. Nə qədər axtard
ısa bir şey tada
bilməyib gədərləndi. Bunu görən zahid, alt
ındak
ı palaz
ı çəkib
oğrunun yolu üstə atd
ı ki, əliboş qay
ıtmas
ın.
Şer
Eşitdim ki, allah adam
ı bir an,
Düşmən
qəlbini də sıxmaz heç zaman.
Belə bir məqamə çata bilməzsən,
Sən ki dostlar
ınla hey vuruşursan.
77
Tərbiyət. Sədaqət əhlinin səmimiyyəti üzdə də, dalda da eyni
olar, naəhl adamlar isə üzdə sənə qurban olar, dalda isə eyib tutar.
Beyt
Zahirdə bir yaz
ıq qoyuna oxşar.
Arxada sanki bir quduz canavar
Beyt
Hər kim sənə özgənin eybini dedi, bişək
Sənin də hər eybini başqas
ına deyəcək.
5. Hekayət
Bir
necə səyyah yoldaş olub, səyahətə ç
ıxm
ışd
ı. Onlar qabaqlar
ı-
na gələn bütün əziyyətlərə birgə qatlaş
ır, mənzillərdə birgə rahatla-
ş
ırd
ılar. Mən də onlarla qonşu olmaq istədim, raz
ı olmad
ılar. Dedim:
–Miskinlərin söhbətindən üz döndərib, onlar
ı öz söhbətinin
ləzzətindən məhrum etmək kərəm sahiblərinə yaraşmaz. Mən isə öz
nəfəsimdə elə bir təsir və qüdrət bilirəm ki, adamlar
ın
xidmətində
ürək s
ıxan daş deyil, könül acan yoldaş ola bilərəm.
Beyt
Gedərəm piyada yan
ın
ızla mən,
Olum yəhər tutan, üzəngi çəkən.
Onlardan biri dedi:
– Sözümüzdən incimə, çünki bu günlərdə bir oğru özünü dərviş
qiyafəsinə sal
ıb yan
ım
ıza gəldi.
Beyt
İnsan
ın qəlbini göstərməz paltar,
Yazan özü bilər kağ
ızda nə var.
78
Dərvişlər saf ürəkli olduqlar
ından heç nədən şübhələnməyib onu
yoldaşl
ığa qəbul etdilər.
Şer
Arifin
geyimi köhnə olsa da,
Ona xəlqiliyi bəsdir dünyada.
Nə geysən özün bil, yaxş
ı ol ancaq,
Ya tac qoy, ya da tut çiynində bayraq,
Zahid atmal
ıd
ır eyşi–işrəti
Nə təkcə paltar
ı, var
ı, dövləti,
Döyüşdə mərdanə olmağ
ı öyrən,
Lakin müxənnəsə qarş
ı durma sən.
Bir gün axşamacan yol gedib, gecəni bir qalan
ın yan
ında qalmal
ı
olduq. Biz yuxuda ikən o uğursuz oğru, yoldaş
ın
ın qumqumas
ın
ı
götürüb, həyətə ç
ıxmaq bəhanəsi ilə oğurluğa getmişdi.
Beyt
Möminə bax, xirqə geyib necə vüqarla gedir.
Kəbəninsə örtüyünü eşşəyinə çul edir.
O, yoldaşlar
ın
ın
gözündən yayın
ıb qalan
ın bürcündən içəri
girmiş, bir sand
ıq cavahir oğurlam
ış, gecə ikən oradan qaç
ıb
uzaqlaşm
ış, biz isə heç şeydən xəbərimiz olmadan, yat
ıb yuxuya qal-
m
ışd
ıq. Səhər aç
ılan kimi qala gözətçiləri gəlib ham
ım
ız
ı qalaya
apard
ılar,
döydülər və həbsa saldılar. O gündən bəri yadlarla dostluğu
tərk edib, başqalar
ından kənar gəzməyi qərara adm
ış
ıq. Məsəl var
deyərlər: tək baş
ım dinc baş
ım. .
Şer
Tayfadan bir qanmaz ç
ıxarsa, əlbət,
Böyük də, kiçik də çəkər xəcalət.
Eşitməmisənmi bir məsəl də var:
«Bir dana nax
ır
ın ad
ın
ı korlar.»
79
Dərvişin bu söhbətini dinlədikdən sonra dedim:
–Allah
ın izzət və calal
ına şükür olsun zahirən dərvişlərdən ayr
ı
düşüb
tək qalsam da, onlar
ın verdiyi bu öyüd mənim kimi adamlar
üçün ömür boyu bəsdir.
Şer
Məclisdə bir nəfər nanəcib olsa,
Bütün məclis əhli incik görünər.
Doldursan gülabla bir hovuzu sən.
Bircə it düşərsə, çirkaba dönər
6. Hekayət
Bir zahid bir padşaha qonaq idi. «Hökmdar
ın yan
ında hörmətim
arts
ın» – deyə o, süfrə baş
ında əyləşərkən adətindən az yedi, ibadətə
başlad
ıqda isə namaz
ı həddən art
ıq uzatd
ı.
Beyt
Kəbəyə çatmazsan ərəb, ay
ıq ol,
Türküstan yoludur bu getdiyin yol.
Elə ki,
evinə qayıd
ıb gəldi, yemək istədi. Onun ağ
ıll
ı bir oğlu var
idi, atas
ından soruşdu:
–Ata, nə üçün hökmdar hüzurunda doyunca yemədin? Zahid
dedi:
–Hökmdar hüzurunda karl
ı bir şey yeyə bilmədim. Oğlu dedi:
–Elə isə namaz
ın
ı da təzələ, çünki karl
ı namaz da q
ıla bilmədin.
Şer
Ey məğrur, ey əli hünər bilməyən.
Eyiblə, nöqsanla öyünürsən hey...
Pis günə düşərsən, işin əyəndə,
Belə qəlp puluna verməzlər bir şey.
7. Hekayət