242
Hikmət.
Yalan da xəncər yarası kimi bir şeydir, özü sağalsa da,
izi qalar. Odur ki, Yusifin qardaşlar
ı yalanç
ıl
ıqda şöhrət tapd
ıqdan
sonra doqrular
ına da inanan olmad
ı...
243
Şer
Hər bir kəsi tan
ısalar daim doğru dan
ışan,
Bir xətayə yol versə də keçərlər günah
ından.
Əgər ad
ı şöhrət tapsa onun yalanç
ıl
ıqda,
İnanmazlar şübhəsiz ki, doğru söz deyən zaman.
Hikmət. Bütün kainat
ın ən əzizi, zahirən insan, mövcudat
ın ən
rəzili itdir. Lakin ağ
ıll
ı adamlar
ın ham
ıs
ı bu fikirdədir ki, vəfal
ı it
vəfas
ız
insandan yaxşıd
ır.
Şer
Bir itə bir tikə çörək verəndə,
Unutmaz yüz kərə bassan da daşa.
Alcağa bir ömür çörək yedirsən,
Bir dəfə tünd olsan başlar savaşa.
Nəsihət. Öz hay
ına qalanda hünər olmaz, hünəri olmayandan
rəhbər ç
ıxmaz.
Şer
Yekə bir öküzə rəhm eyləmə sən,
Ki çox yatan olar, həm də çox yeyən.
Kökəlmək istəsən gər ögüz kimi
Ulağtək insana xidməti öyrən.
Hikmət. İncildə yaz
ıl
ıbd
ır: «Ey insan övlad
ı, dövlət verirəm
baş
ın eyş-işrətə qar
ış
ır, məni unudursan,
yoxsul edirəm mısm
ır
ığ
ın
ı
sal
ıb oturursan».
Şer
Gah nemət içində məğrursan ğafil,
Gah da yoxsulluqla əlbəyaxasan.
Yoxsulluq, bolluqda işin belədir,
Vaxt han
ı haqqa da bir az baxasan.
244
Hikmət. Qəza birini şahl
ıq taxt
ından yerə sal
ır, birini bal
ıq
qarn
ında diri saxlay
ır.
Şer
Sənin zikrin munis olar hər yerdə, hər məkanda
Lap Yunistək mümkün olsa bir bal
ığ
ın qarn
ında.
Hikmət. Qəza qəzəb q
ıl
ınc
ına əl atsa imamlar,
peyğəmbərlər
başlar
ın içəri çəkər, mərhəmət qaş
ın
ı oynatsa, pislər vurub yaxş
ılar
ı
geçər.
Şer
Olarsa məhşərdə qəhrilə xitab,
Üzrə dil açarm
ı heç bir peyğəmbər?
Qoy lütfün üzündə pərdə olmas
ın,
Ax
ı əfv istəyir günahkar bəşər.
Nəsihət. Kim bu dünyadan ibrət al
ıb doğru yola gəlməsə, o
dünyada əzab–əziyyətə mübtəla olacaqd
ır: «Biz bu dünyada onlar
ı
yüngül imtahana çəkirik, axirətdə isə işgəncələr daha ağ
ır olacaqd
ır».
Beyt
Əvvəlcə kiçiyə nəsihət olar,
O təsir etməsə bəndə vurular.
Nəsihət. Xoşbəxtlər özlərindən əvvəlkilərin baş
ına gələn
əhvalatlardan ibrət alarlar,
bəd əməlləri ilə sonrakılara ibrət olmazlar.
Şer
Quş–quşu görüncə torun içində,
Dənə toxunmağa edərmi cürət,
Özgə əzab
ından sən ibrət götür,
Ta səndən almas
ın özgələr ibrət.
245
Hikmət. Bəxt qulağ
ı kar yarad
ılan necə eşidə bilər, səadət
kəməndi ilə apar
ılan necə getməyə bilər?!
Şer
Qaranl
ıq gecədə allah dostlar
ı,
Gündüztək aləmi iş
ıqland
ırar.
Qol
gücü yaratmaz bu səadəti,
Əgər bəxş etməsə xudavəndkar.
Şer
Ax
ı səndən kimə edim mən şikayət ey xuda,
Səndən daha üstün olan varm
ı bütün dünyada.
Kimə rəhbər sənsən onu heç kəs yoldan ç
ıxarmaz,
Sən hər kəsi rədd eyləsən bir kəs çatmaz imdada.
Hikmət. Aqibəti pis şah olmaqdansa, nəhayəti yaxş
ı gəda olmaq
yaxş
ıd
ır!
Şadl
ıqdan əzəlki kədər, qəm inan,
Xoşdur qəmdən əvvəl gələn şadl
ıqdan.
Hikmət. Göydən yerə nemət yaq
ır, yerdən göyə torpaq qalx
ır.
hər kəsin qab
ında nə varsa onu büruzə verir.
Beyt
Sənin
nəzərində pis olsam da mən,
Öz yaxş
ıl
ığ
ın
ı vermə əlindən.
O böyük çəlal sahibi həm görür, həm də üstünü örtür, qonşu isə
heç nə görmür, amma ağz
ına gələni deyir.
Beyt
Xalq əgər qeybdən tutsayd
ı xəbər,
246
Dünyada olmazd
ı rahat bir nəfər.
Hikmət. Q
ız
ıl
ı, mədəndən–qazmaqla, xəsisdən isə–can
ın
ı al-
maqla əldə etmək olar.
Şer
Alçaqlar yeməyib belə söyləyər,
«Yaxş
ıd
ır yeməkdən ümid dünyada»
Düşmənin kam
ınca bir gün görərsən.
O ölmüş, dövləti qalm
ışd
ır yada.
Nəsihət. Özündən gücsüzlərə rəhm etməyən, özündən güclülərin
zülmünə rast gələr!
Şer
Qolunda
zor varsa göstərmə barı,
Sən bas
ıb s
ınd
ırma zəif qollar
ı.
Gücsüzə zülm edib ziyan vermə sən,
Ki, daha güclüdən zərər görərsən.
Hikmət. Ağ
ıll
ı adam dava–dalaş gördü qaçar, bar
ış gördü ləngər
salar. Orada salamatl
ıq kənardad
ır, burada rahatl
ıq ortada.
Zər atana se–şeş laz
ımd
ır, lakin se–yek gəlir.
Beyt
Meydandan min dəfə xoşsa çəmənzar,
At
ın ki, əlində deyil ixtiyar.
Bir
dərviş münacat çəkib deyirdi:
–İlahi, pislərə rəhmin gəlsin, yaxş
ılara rəhm edibsən ki, onlar
ı
yaxş
ı yarad
ıbsan.
İlk dəfə paltara nax
ış vuran,
barmağa üzük taxan Cəmşid
116
olmuşdur. Ondan soruşdular:
–Nə üçün zinəti sola veribsiniz, halbuki, fəzilətdə sag ondan
ustündür.
Cəmşid dedi:
247
–Sağa sağl
ığ
ın özü böyük zinətdir.
Şer
Çinli nəqqaşlara dedi Fridun,
Yaz
ıls
ın təxtinə zərlə bu sözlər:
Ey aqil, pisləri yaxş
ı saxla ki,
Yaxş
ılar özləri olar bəxtəvər.
Hikmət. Böyük bir şəxsdən soruşdular:
–Sağ əl çox cəhətdən sol ələ üqtündür, buna baxmayaraq nə
üçün üzüyü sol ələ tax
ırlar?
Dedi:
–Bilmirsən ki, fəzilətli adam həmişə məhrum olar!
Beyt
Ləzzəti, əzab
ı yaradan budur,
Birinə bəxt vermiş, birinə şüur.
Nəsihət. Şahlara yaln
ız o adam öyüd verə bilər ki, baş
ından
qorxmas
ın, ya da bəxşiş ümidində olmas
ın!
Şer
Allaha bir deyənin ayağ
ına pul töksən,
Ya
bir hindu qıl
ınc
ı onun üstünə çəksən
Aldanmaz və qorxmaz o, tohid buna deyirlər,
Dindarl
ığ
ın əsas
ı belə olmuş mötəbər.
Hikmət. Şah, adamlar
ı zülmkarlardan, darğa dələduzlardan
qorumaq üçündür. Qaz
ı isə oğrular
ı doğruya ç
ıxarmaq üçün. Buna
görə də iki müddəm haqq işə raz
ı olsa, qətiyyən qaz
ın
ın yan
ına
getməz.
Şer
Bir həqqi ödəmək laz
ım gələndə,