Microsoft Word seyid c?F?R pis?V?RI. doc

 
14 
avqust  1941)  Sovet  ordusu  hissələri  1921-ci  ildə  bağlanmış 
Sovet- ran müqaviləsinin 6-cı bəndinə əsasən  rana daxil oldu. 
ngilis qoşunları da ölkənin cənub məntəqələrini tutdu. Hitlerin 
ə
l  altısına  çevrilmiş  Rzaxan  ngiltərə  müstəmləkəçilərinin 
yardımı  ilə  ölkədən  qaçdı  və  20  illik  diktatorluğu  sona  çatdı. 
Belə bir şəraitdə bir sıra siyasi məhbuslar kimi S.C.Pişəvəri də 
1320-ci  il  şəhrivər  ayının  23-də  (14  sentyabr  1941)  Kaşan 
zindanından buraxılıb Tehrana gəldi. Lakin iyirmi illik terror və 
təzyiq  artıq  ölkənin  bütün  tərəqqipərvər  təşkilatlarını 
dağıtmışdı.  S.C.Pişəvərinin  dediyi  kimi  onlar  Süleyman  Mirza 
Möhsün  skəndərinin  evində  qəbul  olduqları  vaxt  randa 
təşkilat, mətbuat, cəmiyyət adlanası heç bir vasitə yox idi. Hətta 
bir yerə toplanmaq belə azadixahlar üçün çox təhlükəlidi. Qeyd 
olunan  bütün  çətinliklərə  baxmayaraq  S.C.Pişəvəri  tükənməz 
enerjisi  ilə  yenidən  öz  məsləkdaşları  və  yoldaşları  ilə  birlikdə 
ran  zəhmətkeşlərinin  yeni  qərargahını  yaratmaq  işində  fəal 
iştirak  edir.  Digər  tərəfdən  O,  jurnalistlik  ixtisasın  da 
unutmayıb,  “Ajir”  qazetinin  nəşrə  üçün  müqəddəmə  hazırlayır 
və 1322-ci il xordad ayının əvvəlində (23 may 1943) qazetin ilk 
nömrəsini  ran  ictimaiyyətinə  təqdim  edir.  S.C.Pişəvəri  həmin 
nümrədə  ölkənin  satqın  hakim  dairələrinin  irənc  və  murdar 
təbiətini ifşa edərək tam şücaətlə açıq surətdə yazmışdır ki, Rza 
ş
ahla əməkdaşlıq etmış təhlükəli təbəqələrə qarşı “Ajir” qazeti 
inadcıl  mübarizə  aparmaq  yolunu  zəhmətkeşlərə  örətməyə 
çalışacaqdır. Qeyd etmək lazımdir ki, S.C.Pişəvəri həmin qazet 
vasitəsilə  imperializm  əleyhinə  mübarizə  etmiş,habelə  faşizm 
ideologiyasına sarsıdıcı zərbə endirmişdir. 
Məlum  olduğu  kimi  bu  dövrdə  ran  məclisinin  13-cü 
dövrəsinin sona çatması ilə əlaqədar olaraq S.C.Pişəvərinin 14-
cü  məclisdə  keçiriləcək  seçkilərdə  iştirak  etməyi,  irtica  və 
imperyalizm  əleyhinə  mübarizədə  parlament  tribunasından  da 
bir vasitə kimi istifadə olunmasını qərara alır. 
S.C.Pişəvərinin 
Hizbi-tudeyi- ran 
tərəfindən 
seçkidə 
nümayəndə  göstərilir.  Bu  hadisəni  ictimai  mübarizə 
 
359 
Səhənd baxdı ağbirçəkli Savalana”, 
Gördü gülür, həna yaxıb əllərinə. 
Al günəşdə kənarında yana-yana, 
Sığal verir onun qara tellərinə. 
Nəzər saldı dadlı, duzlu göy Xəzərə, 
“Urmu gölün” gördü gəlib muşduluğa 
Asimandan izn verib, şux qəmərə, 
Salam desin, bu bayrama, bu dostluğa. 
Ş
adlığından xan Araz da baxıb yurda, 
Göz yaşını nisar etdi bu taylara. 
Insaf deyil, solum azad, sağım darda, 
Alqış olsun məhəbbətə yüz ilqara. 
Həyat güldü, çiçəkləndi Azərbaycan, 
Firqə açdı düyünlənmiş bu hikməti. 
Rəhbərimiz Pişəvəri oldu bağban, 
Budur bizə firqəmizin əzəməti. 
Sona yetdi başımızdan qaxıntılar, 
Paslı qıfıl parçalandı dodaqlardan. 
Nəğmə dedi saz əlində “Hüseyn cavan” 
Tüstü çıxdı sönük qalmış ocaqlardan. 
Vəcdə gəldi şairlərin batan səsi. 
Ş
erləri ayna oldu firqəmizə. 
lmə çalan gözəllərin təranəsi, 
Fərah verdi qatarlanmış cərgəmizə. 

---

 
358 
Sən atını çapa-çapa, 
Heç baxmadın bu hap-gopa. 
***** 
Azər ayı gəlib çatdı, 
Fədailər at oynatdı, 
Vətən oldu qəmdən uzaq, 
Dastanımın ardına bax..... 
Azər ayı! Nə gözəldir adın sənin, 
Mən verərəm səni ömrün anlarına. 
380 
Gəlişinlə çiçəkləndi bu vətənim, 
Ş
öhrət oldun bizim odlar diyarına. 
Azər ayı! Sən ox oldun yad gözünə 
Şə
fəqlərin gedib çıxdı Vaşinqtona. 
Duman çökdü ac lordların gündüzünə, 
Çaqqal kimi ulaşdılar yana-yana. 
Rəhbərimiz qələm çəkdi 11 aya 
Dedi: “Azər körpü olsun al səhərə. 
yirmi bir Azər günün saya-saya, 
Qızıl səslə yazdı səni təqvimlərə. 
Çaxdı şişmşək, buludlardan yağdı yağış, 
Çoşdu sellər, şaqqıldadı gen dərələr. 
Baş qovzadı göy çəmənlər qarış-qarış, 
Açdı qoynun bizə bağlı pencərələr. 
 
15 
meydanında daha bir səngər irəli çəkilmək kimi qiymətləndirən 
Pişəvəri həmin dövrdə belə yazmışdır: “ ctimai vəzifələr bizim 
üçün
  məqsəd  deyil,  yalnız  bir  vasitədir...30  il  bundan  əvvəl 
başlayıb, şərəflə davam etdirdiyimiz məram və məqsədlərimizin 
ardıcıllarında  bir  iddəsi  bu  gün  ran  məclisinə  nümayəndə 
seçilmişlər. 
Doktor  Rza  Radməniş  və  sairləri  məclisə  gedəcəklər.  Onlar 
bizim  arzu  və  istəklərimizi  məclis  tribunasından  xalqa 
çatdıracaqlar. Biz də müvəffəq olduğumuz təqdirdə şübhəsiz ki, 
öz  vəzifəmizə  əməl  edəcəyik.  Başqa  adamlar  məclis  və  onun 
nümayəndəliyini ayrı cür başa düşürlər. Bizim nəzərimizdə isə 
ora müəyyən cəbhədən başqa bir şey deyil. Orada da mübarizə, 
döyüş və fədakarlıq bizim intizarımızdadır.” 
S.C.Pişəvərinin  məclisə  namizəd  göstərilməsi  ran  irticasını 
təşvişə  saldı.  Suheylilər,  Tədəyyunlər,  general  Müqəddəmlər, 
bir  sözlə  bütün  irtica  ünsürləri  Təbriz  seçki  dairəsində  onun 
ə
leyhinə fəaliyyətə başladılar. Səsləri parçalamaq məqsədilə iki 
yüz  nəfərdən  artıq  adamın  namizədliyi  irəli  sürüldü.  Lakin 
bütün  bu  fırıldaqlara  baxmayaraq,  mübariz  və  sayiq 
zəhmətkeşləri  15780  səslə  S.C.Pişəvərini  ran  məclisinə  vəkil 
seçdi.  ran  irticası  bu  parlaq  qələbə  qarşısında  yeni  hiyləyə  əl 
ataraq,  Təbriz  vəkillərinin  etibarnamələrini  təsdiq  etmək  işini 
süründürməyə  salıb,  vaxt  qazanmaq  hesabına  parlamentdə 
S.C.Pişəvərinin  əleyhinə  satqın  ünsürlərdən  ibarət  müxalif 
yaratdı.  Beləliklə  parlamanın  22  tir  1323-ci  il  (iyun  1944) 
tarixli  iclasında  Pişəvərinin  vəkillik  etibarnaməsi  47  müvafiq 
rəy qarşısında 50 müxalif rəy ilə rədd olundu. 
S.C.Pişəvəribu hadisəni  ran irticasının şüursuzluğunun  yeni 
təzahürü  kimi  qimətləndirərək  yazırdı:  “irticaçılar  50  qərəzli 
səslə on altı min sadə və pak təbrizlinin rəyini puça çıxarmaqla 
ş
üursuzluğun  üzündən  özlərinin  əleyhinə  və  bizim  xeyrimizə 
böyük bir addım atmışlar.” 

---