Microsoft Word seyid c?F?R pis?V?RI. doc



Yüklə 1,72 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə9/111
tarix06.10.2018
ölçüsü1,72 Mb.
#72542
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   111

 
18 
qurduğu  zəif  ictimai  firqəsi  belə  Azərbaycanda  Rza  xan 
məmurlarının  Şədid  təqibi  və  Ələsgər  Sərtibzadənin 
xudpəsəndliyi  (eqoistliyi)  nəticəsində  parlayıb,  cəmiyyətdə 
mühüm yer tuta bilməmişdir. Həmin tarixdə bəzi zəhmətkeş və 
rovşan  fikirlər  vasitəsilə  təşkil  tapan  ran  Kommunist 
Firqəsinin Azərbaycanda təşkilatı daha  çox məhdut dairədə və 
fövqəladə  gizli  fəaliyyət  göstərməsinə  baxmayaraq,  Təbriz 
şə
hrbani  ədliyyə  rəisi  Sərhəng  Asif  ümum  ran  şəhrbani  rəisi 
Sərtib  Armin  əlilə  pozulmuş  və  onun  fəal  üzvləri  isə  başqa 
azadixahlarla  birlikdə  Gəsri-Qacar  həbsxanasında  zendebequr 
(diri-diri basdırmaq) edilmişdilər. Bir sözlə demək olar ki, Rza 
xanın  süqutu  və  müttəfiq  dövlətlərin  hərbi  qüvvələrinin  rana 
varid olduğu vaxt (1320-ci il 3 şəhrivərdə) 1941-ci il 25 avqust 
Azərbaycanda  siyasət  və  təşkilat  naminə  heç  bir  şey  yox  idi. 
Acı  təcrübələr  nəticəsində  Tehrana  bədbinlik  gözü  ilə  baxan 
Azərbaycan xalqı hətta orada Rza xan taxtdan düşəndən sonra 
təşkil  tapan  Tudə  Firqəsini  qəbul  etməyə  belə  hazır  olmaq 
istəmirdi.  Çünki  xalq  üçün  Rza  xanın  süqutu  elə  nagihanı  bir 
surətdə qabağa gəlmişdir ki, mat və mütəhəyyir (heyran) qalıb 
hansı yol ilə gedəcəyini təyin edə bilmirdi. O günə dək özlərini 
xalqa rəhbər kimi göstərməyə çalışanlara isə xalq çox pis gözlə 
baxırdı.  Neçə  gün  qabaq  Rza  xanın  məddahlığında  ifrat  edən 
yalançı  pəhləvanların  maskalarını  dəyişib,  azadxah  olmaları 
camaatı iğfal (aldatmaq) edə bilmirdi. 
Rzaxanın  təcavüzkarlığını  Azərbaycan  xalqı  naminə  təbrik 
edən  və  bütün  Azərbaycanda  siyasi  hərəkatları  satıb  kef 
həyatının təmininə çalışan Sərtibzadə - 20 il tamam istibdad və 
diktatorluq rejiminin məddahlığı ilə yaşayan Ağazadə həmçinin 
azadixahlıq  namından  sərvət  və  saman  qazanan  –  bütün 
macəracular  mövqedən  istifadə  edərək  xalqa  rəhnəma  olmaq 
üçün  təzahürə  başladıqları  cəmaatın  xoşuna  gələn  işlərdən 
deyildi  və  xalq  bu  kimi  yalançı  azadixahlara  bel  bağlayıb, 
onların  dalınca  gedə  bilmirdi.  Bu  bədbəxtliyə  bir  də  Alman 
cəsuslarının  isə  təbliğatını  səbəb  göstərmək  olar.  Hitlerin 
 
355 
millətimizin  gələcəyi  və  səadətini  təmin  etmək  üçün  qəbul 
etdiyimiz  vəzifəni  sədaqət  və  inamla  yerinə  yetirin.  Dövlət 
bütün vətəndaşlardan bunu tələb edir.  
 
Azərbaycan şairi Haşim Tərlan 
21 Azər – Pişəvəri 
“poema” 
Tutub qəddar ətəyindən mən zamanın 
Çox yanmışam bir arzunun həsrətinə 
Xalqım deyəşam tək yanan bir insanın 
Rəssam kimi cilvə verən surətinə 
***** 
Hər cəbhənin bayraqdarı o rəhbərin, 
Yeri boşdur çox şairin dəftərində 
Dar ayaqda Ilhamçısı, hər səngərin 
Nəqş olunsun ədiblərin əsərində
Cavan vaxtı qucağında meşələrin 
Gəldim dedi Talışlara, Giləklərə
Kəsmək üçün nahaqların rişələrin 
ə
l uzatdı kömək uman diləklərə
Həcər kimi igid ana doğdu onu, 
Dedi: “Dərdin qoy qarışsın el dərdinə 
Bilməsən də şadlığının nə olduğunu, 
Rəhm eyləmə hər dövranın namərdinə”. 
Buludlardan çaxan zaman ildırımlar 


 
354 
asayiş  və  təhlükəsizliyini  qorumaq  yolunda  Milli  Dövlət 
ə
lindən  gələni  əsirgəməyəcəkdir.  Bu  gündən  etibarən  dövlətə 
məxsus olan daşınar, daşınmaz əmlakın; həmçinin nağd və cins 
və  etibar  milli,  dövlət  ixtiyarına  keçdiyindən,  onların 
saxlamağına  vəzifəli  olan  dövlət  məmurları,  keçmişdə 
verdikləri  öhdəlik  və  qəbul  etdikləri  məsuliyyət  üzrə,  onları 
saxlamaq  və  qorumağa  məcburdurlar.  Bu  əmlakı  dağıdanlara 
ağır  cəza tətbiq ediləcəkdir. Artıq Azərbaycan Milli Hökuməti 
yaranmış, xalqın iradəsi ilə daxili və Milli Dövlətimiz qurulub, 
rəsmi  surətdə  xalqımızın  arzu  və  amalını  icra  etməyə 
başlamışdır.  Xalq  isə  var  gücü  ilə  öz  milli  hökumətinə  kömək 
göstərib  onun  fəaliyyəti  üçün  münasib  şərait  yaratmalıdır. 
Yuxarıda  qeyd  edildiyi  kimi  dövlət  var  gücü  ilə  əmniyyəti 
qorumağa çalışır. Ona görə də xalqın nigaran olmağına heç bir 
səbəb yoxdur. Hər kəs öz işinə məşğul olmalı, öz istədiyi kimi 
yaşamalıdır. Bazarı bağlamaq, məktəbləri buraxdırıb, qorxu və 
təşviş  yaratmaq  mənasızdır.  Hökumət  öz  proqramını  xalqın 
ehtiyacı  üzərində  qurmuşdur.  Ona  görə  də  xalqı  rahatsız  edən 
hadisələrə  yol  verməyəcəkdir.  Təsadüfi  hadisələrə  isə  çox  tez 
bir  zamanda  son  qoyulacaqdır.  Avantüristlər,  asayişə  xələl 
gətirənlər  səlahiyyətli  məhkəmə  tərəfindən  mühakimə  və 
kəskin  surətdə  cəzalandırılacaqlar.  Heç  bir  pis  hadisə  baş 
verməyəcəkdir. Heç kimin hüququna toxunulmayacaqdır. Milli 
Hökumət  hüquq  mühafizə  idarəsini  təzə  qüvvələr,  geniş 
səlahiyyətlə  gücləndirmişdir.  Anarxiya  və  qeyri  sabitliyə  artıq 
meydan  verilməyəcəkdir.  Xüsusilə  məktəblərimiz  həmin 
keçmiş proqramlarını dəvam etməli şagirdlərimiz var gücləri ilə 
imtahanlara hazırlaşmalıdırlar.  
Kəndlər  və  rayonlarda  isə  ciddi  surətdə  işə  başlanıb  addi 
vəziyyət yaranacaq və dövlət işçiləri, fədailərin və ya cavabdeh 
şə
xslərin müdaxiləsi olmadan öz vəzifələrinə əmə etməyə qadir 
olacaqlar.  Fədai  dəstələri  intizama  salınıb  müəyyən 
mərkəzətabe  olacaq  və  bu  vasitə  ilə  hər  bir  hadisə  ehtimalının 
qarşısı  alınacaqdır.  Gedin  çalışın,  fikriniz  rahat  olsun  ki, 
 
19 
bərqasa (ildırım surətli) fütuhatı (qələbəsi) ilə xalqı qoruxudub, 
ona  elə  qandırmışdılar  ki,  Faşistlərin  Şuralar  ttifaqını  yıxıb-
dağıdıb  rana  və  oradan  Hindistana  qoşun  yeritmələri  günün 
məsələsidir.  20  il  gözübağlı  halda  saxlanılmış  xalq  bu  Hizbi-
Tudənin  təbliğatın  mənasını  təbiidir  ki,  anlaya  bilmirdi. 
Xüsusilə  Almanın  mühum  amilləri  olan  böyük  bazar  dəllalları 
vasitəsilə  Berlin  radiosunun  yalan  xəbərlərini  yaymaqla 
milyonlar  qazanmaq  istədikləri  üçün  xalqı  öz  halına 
buraxmırdılar.  Bunların  intişar  verdiyi  şaiyələr  xalqa  göz 
açmağa imkan vermirdi. Bu səbəblərə görə Rza xan süqutunun 
birinci,  ikinci  hətta  üçüncü  aylarında  Azərbaycanda  firqə 
namına  heç  bir  ciddi  iş  görülməyib,  Hizbi-Tudənin  oraya 
göndərdiyi  nümayəndələr  də  heç  bir  müvəffəqiyyət  qazana 
bilməmişlər.  Misal  üçün  Hizbi-Tudə  komitəsi  tərəfindən 
azadixah  şəhidlərin  qəbri  üzərinə  gül  sancmaq  üçün  təşkil 
olunan nümayişi göstərə bilərik. Qabaqda abü-tabi (hər tərəfli) 
ilə  elan  edilmiş  bu  nümayişdə  Qəsri-Gəcr  həbsxanasında  təzə 
azad  olan  beş-üç  nəfərdən  artıq  iştirak  edən  olmamışdı.  Hətta 
nümayişi  təşkil  etməyi  qərara  alan  əyalət  komitəsi  üzvləri 
Sərtibzadə, 
Ağazadə 
Astarəyi 
də 
özlərini 
xalqa 
göstərməmişdilər. 
1321-ci  il  mehr  ayının  axırlarında  ittifaq  düşən  bu  hadisə 
Azərbaycan  xalqının  ümumiyyətlə  siyasisi,  xüsusən  onun 
başında durmaq istəyən yalançı adamlar pis gözü ilə baxdığını 
açıb  aşkara  çıxaran  bir  həqiqətdir.  20  il  davam  edən  irticai 
siyasətin nəticəsi isə başqa cür ola bilməzdi.  Lakin günahların 
hamısını  da  Pəhləvi  rejiminə  yapışdırmaq  olmaz.  Çünki  xarici 
imperialistlərin  azadxahları  cürbəcür  hiylələrlə  tora  salıb 
oynatdıqları  və  onların  vasitəsilə  xalqı  azadlıqdan  məhrum 
edib,  öz  yeritdikləri  sinsetlərini  xalq  dəfələrlə  görüb  imtahan 
etmiş  olduğdan  onun  siyasətlərini  daha  sınamaq  istəmirdi.  O 
gün  hizb  və  təşkilat  namına  təzahür  edənlərin  xalqdan  uzaq 
olmaları da onların şüarının köhnəlməsi də kiçik maneə deyildi. 
20 il ərzində təhəmmül edib, ictimadə geniş yer tutan yeni nəsl 


Yüklə 1,72 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   111




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə