54
açılması ilə bir gözünü itirmişdi. Girovluqda olarkən anası
Həlimə xala onun ermənilərin əlinə düşməmək üçün üz
tutduqları meşədə aclıqdan və soyuqdan öldüyünü, yaşamaq
eşqinin üstün olduğu üçün onu meşədə qoyub qaçdığını
demişdi. Sonradan isə özü girov düşmüşdü. Həmişə elə
oradaca intihar etmədiyi üçün özünü dünyanın ən rəzil bəndəsi
hesab edərək ağlayırdı.
Elşən ermənini girov götürən kimi bizi dövrəyə alan
ermənilər silahlarını bir az da möhkəm tutaraq onu
buraxmalarını tələb etdilər. Elşən: “Əgər camaatı buraxsanız,
mən də bunu buraxaram”,-dedi uşaq düşüncəsiylə,
səriştəsizcə.
Erməni zabitlərindən biri Elşənin bu uşaqca hərəkətinə
güldü. Gülüşündə alçaldıcı bir ironiya vardı. Sonralar bu
gülüşləri çox eşidəcəkdim. Azərbaycan qızlarına qarşı zorakı
cinsi əlaqələrdən sonra, hər tökülən Azərbaycanlı qanından
partladılmış bir şampanın verdiyi zövqdən həzz aldıqları kimi
əyləndikdən sonra, ard-arda Azərbaycan torpaqlarının
alınmasından sonra bütün ermənilərə xas olan tükürpədici
gülüş idi bu gülüş. Azərbaycan dilini yaxşı bilən bu zabit:
“Əgər camaatı azad etməsək, nə edəcəksən?”,-sualını verdi.
Heç nədən qorxmurdu. Heç nədən çəkinmirdi o cani. Hətta
Elşənin nəinki girovunu, hətta onu vura bilməsindən belə
qorxmurdu. Heç silahı yerə qoyması üçün Elşənə inandıracaq
bircə dənə söz belə demədi. Yanında olan qoca bir kişini
üzünə baxmadan güllələməsi, “hə nə deyirsən, öldürürsən
əsgəri?” sözünü bitirən kimi qucağında uşaq tutmuş anadan
körpəni alaraq soyuqqanlıqla göyə ataraq dəlik deşik etməsi
Elşənin əllərini boşaltdı.
55
Yeniyetmə qorxudan tir-tir əsən əlini silahdan çəkdi. Sanki
“ay camaat, məni bağışlayın, bacarmadım”,- dedi. “Ya da
düşmənləri bu qədər amansız düşünə bilməzdim,” dedi. Silahı
yerə qoyarkən kiçik bir zaman kəsiyində o ermənilərə yox,
anasına tərəf baxdı. Bu, son baxış idi. Elşən bunu hiss etmişdi.
Sanki anasından kömək istəyirdi. Yardım istəyirdi. O
anasından ki, indi onun yardıma ehtiyacı daha çox idi. Həm
də daha çox. Oğlunu xilas etmək, onu yaşatmaq, taleyini
dəyişdirmək üçün hər kəsdən kömək istəməyə hazır idi. Hətta
ermənidən belə.
Silahı yerə qoyması ilə ermənilərin onu tutması bir oldu.
Elşəni vəşhicəsinə döydülər. Silahın qundağı ilə vuran kim,
botinkanın dabanı ilə başını əzən kim. Sonra da zabitin əmri
ilə Elşəni soyundurub cinsiyyət orqanını kəsdilər. Yenə həmin
gülüşünü təkrarlayan dığa “bir müsəlmanı da mən sünnət
etdim”,- dedi. Onu saxlayan əsgərlərə isə “siz də kirvə
oldunuz”,-deyib əlini çiyinlərinə vurdu. Bu vuruş sanki
“erməni dediyin belə olar, düşmənlə bu cür davranarlar”
mənasını verirdi.
Elşən o qədər döyülmüşdü ki, ağrını hiss etmədi. Elə bil
yüksək dozalı narkoz verilmişdi ona. Ermənilər onu
buraxdıqları zaman başı kəsiləndən sonra son qanını axıdan
xoruz kimi can verirdi...
Bizi Xocalıdan ələ keçirilmiş bir maşına mindirdilər. Bu
UAZ markalı maşın idi. Hamımızın ora sığışmadığını görən
həmin zabit əsgərlərinə yerdə qalanları güllələməyi əmr etdi.
Bu sözlər çox soyuqqanlılıqla deyildi. Əsgərlər də haya bənd
imişlər kimi, üstəgəl onların da payına türk öldürmək
düşdüyünün sevincindən bu işi sevə-sevə elədilər. O anda mənə
uzun illər yad olacaq sevinc hissini keçirmişdim.
56
Bu da Gülcahanın göz qırpımında güllələnənlər arasında
olmaması səbəbindən idi. Həmin anda mən özümü
qınamamışdım ki, elə öldürülənlərin hər biri sənin bacın,
qardaşındır. Amma bu tanrının bizə bəxş etdiyi ürək daima
real olur. Biz nə qədər romantik olmağa, ideal olmağa
çalışsaq da. Bir onu öyrənmişəm ki, bu girovluq həyatında
ürəyin verdiyi hökm gerçək olur. Halbuki bu hökmü səndən
başqa kimsə bilmir. Sən və o bilir. Ola bilsin ki, başqa cür
hərəkət edir, başqa cür danışırıq. Bəli, mən onda Gülcahanın
ölməməsi üçün sevinmişdim. Bu sevinc heç qəlbimin
dərinliyində deyil, lap üzdə idi. Qaranlıqda o dəhşətin içində
mənə diqqətlə baxan olsa idi, bunu rahatlıqla görə bilərdi. Bir
neçə saat əvvəl nifrətdən, kədərdən, qorxudan ürəyi partlamaq
dərəcəsinə gələn bir insan nədənsə birdən sevinc hissini
yaşamışdı.
Doğrudan da, əgər hər bir insanın taleyini tanrı yazırsa,
bütün olanları o planlaşdırırsa, çox gözlənilməz süjet
olduğunu etiraf etməliyik.
Maşında ət-ətin üstündəydi. Nəfəs almaq mübarizəsi
gedirdi. İyirmiyə yaxın, bəlkə də iyirmidən çox adamın bu
kiçik maşına təpiklə, süngü ilə yerləşdirilməsi çox az çəkmişdi.
Ora minməklə sanki camaat erməni zülmündən qurtulacaqdı.
Bu, inanılması mümkünsüz, hər dəfə yox olması düşünülən bir
ümid idi... Amma ümiddən çox bir anlıq qurtuluşun ləzzətini
yaşamağa oxşayırdı. Daima insan bəndəsi belə olub. İnsanlar
bir anlıq qurtuluş, azadlıq, istirahətə çox önəm verirdilər.
Əslində o an qədər çəkəcək ağır işgəncəni ondan yüngülü ilə
dəyişməyi, bəlkə də, bilmədən daha ağırı ilə dəyişməyi insanın
rəngarəng həyata marağı ilə də bağlamaq olar. Tanrının bu
cür süjetləri – yazdığı insan taleləri ən həyacanlı əsəri oxuyan
zaman oxucunun hər sətri səbirsizliklə oxumasına bənzəyirdi.
Biz şərqlilər isə fatalist olaraq “Allah bilən məsləhətdir”,-
57
deyirik. Hələ bir məsləhətinə şükür də edib “məsləhətinə
şükür” ifadəsini çarəsi olmayanlar kimi müticəsinə
səsləndiririk.
Həmişə tanrının haqsızlığa niyə bu qədər səlahiyyət
verdiyi məni düşündürürdü. Buna inanmaq istəmirdim:
“Mənim Tanrım haqsızlığa göz yuma bilməz”, - deyirdim.
Dünyada hansısa bir cinayət, müharibə, haqsızlıq baş
verirdisə, bu, “şeytanın işidir” deyirdilər. Mən də düşünürdüm
ki, bəs bizim Tanrı hara baxır. Hətta bu mövzuda nənəmlə
mübahisəyə də girmişdim. Nənəm isə: “get Quranı oxu və dərk
et, sonra sənə hər şey aydın olacaq”- demişdi. Mən Quranın
bir neçə ayəsini oxuduqdan sonra daha da üsyankar olmuş,
şeytana bu qədər imkan verdiyi üçün Tanrımı açıq-açığına
günahlandırmışdım da. Bu fikrimi nənəmə açanda ilk sualı:
“Sən Quranı oxudun?”,-oldu. Mənsə “hə” cavabını verdim.
Nənəm soyuqqanlılıqla “Qızım, ola bilsin ki, doğrudan da,
oxumusan, amma hələ dərk etməmisən. Bir az mütaliə et, o da
düzələcək”. Düzdür, bu mövzuda biliyimi inkişaf
etdirməmişəm, amma mən indi qərara gəlmişəm ki, deyəsən,
Zərdüşt dediyi kimi, bu dünyanı iki allah – xeyir və şər allahı
idarə edir. Bəlkə də, bu, mənim qəlbimdə yaşatdığım tanrımı
ləkələnməkdən xilas etmək üçün təsəlli yolumdur. Yenə də
olsun. Bu, dünyanı bir Tanrı idarə edə bilməz. Bu cür
ziddiyyətli, bu cür kəşməkəşli dünyanı.
*** *** ***
Bir dəfə məni boğazımdan asıb ayaqlarımın da altına
qızmar dəmir qoymuşdular. Əllərimi isə açıq saxlamışdılar.
Bu bilərəkdən edilmişdi, çünki bu asılma mərasimi öldürmək
üçün deyil, dığaların əyləncəsi üçün edilmişdi. Məni onların
istədiyi kimi intim münasibətə məcbur etmək üçün idi.
Zorlamadan yetərincə zövq aldıqdan sonra girovları onlara
Dostları ilə paylaş: |