Microsoft Word umidlerin izi ile son 10. 02. 2012
Yüklə 1,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
66 Əsgərləri yanına çağırıb göstəriş verdi ki, uşağı bunu əlindən alın, sonra da onun döşlərini kəsin. İki erməni əsgəri qadını tutdu. Amma Safaryan səbr etməyib, öz cibindən bıçağı çıxarıb qadının sinəsindən aşağıya doğru çəkdi. Bunu onun paltarını soyundurmaq məqsədi güddüyünü sonradan gördüm. Qadının qışqırığına, iniltisinə həzz ala-ala o, qadının döşlərini kəsdi. Qadın çığırırdı. Mən bunu sadəcə eşidirdim. Baxa bilmirdim. Əlimdən yapışmış Gülcahan əsirdi. Qadınlarımız isə qarğış yağdırırdılar. Kişilərin əksəriyyətini, xüsusən də cavanları apardıqları üçün yerdə qalanların hər birini ermənilər tutub saxlamışdı. Qadın yerdə ilan kimi qıvrılırdı. Bundan ürəyi soyumayan Safaryan qadının qucağından alarkən kənara tulladığı iki aylıq körpəni qadının sinəsi üstünə qoyub: “Ye, indi nə qədər istəyirsən ye. Anan sənə süd vermək istəmirdi?”-deyir, uşağın başını ananın döşünə basaraq “ye” deyə bağırırdı. Etdiyi işlə öyünən Safaryan körpənin qana bulaşmış üzünü bizə tərəf tutdu. Onun kürəyindən yapışmışdı. Körpə isə sanki gördüklərindən hər şeyi başa düşürdü. Məsum gözlərindən axan yaşlar belə yanaqlarında donurdu. Günahsız bir varlıq olmasına baxmayaraq, səsindəki yanğını duymaq olurdu. “Görürsünüz bunu, sizin hamınızı bu günə qoyacağam. Təkcə ananızı yox, balalarınızı da ağlar qoyacam. Heç ana tapmayacaqsınız balalarınıza ağlasın”- dedi. 67 Mən onda qorxunun nə olduğunu hiss etdim. Bu, sonralar da belə olacaqdı. Çünki hər dəfə gördüyümüz bir-birindən fərqli idi. Nəyəsə alışmaq mümkün deyildi girovluq həyatında. Hər dəfə az qalırdım özümə sual verim ki, qorxmaq belə olur? Hər dəfə yeni işgəncə, hər dəfə yeni əzab görmək məni sarsıtmışdı. Halbuki mən dəyişikliyə meyilli adam idim. İndi isə bu xasiyyətimə nifrət edirdim. Yüzdən çox adamın olmasına baxmayaraq, heç kimin səsi çıxmırdı. Hamı sadəcə nifrəti ilə baş-başa idi. Nə edəcəyimizi planlaşdıra bilmirdik. Girovlar baş-başa verib ağlaşırdı. Bayaq aparılan Azərbaycan əsgərlərinin qohumları belə sakitləşmişdi. Süst olmuşduq. Üzümüzü tutacaq, səsimizi eşidəcək yalnız Tanrı qalmışdı. O anlarda düşünürdüm ki, deyəsən, Tanrı məsələsi də insanların özlərinə təsəlli verməsi üçün yaradılmışdı. Buna baxmayaraq, mən də qəlbimdə ona dua edirdim. Bizi bu işgəncədən qurtarması üçün yalvarırdım. Hətta əlacsız qalan qocalar Xocalıdakı Seyidcəlal ocağına nəzir-niyaz da tapşırırdılar. Camaatda belə bir inanc var idi ki, Seyidcəlal ocağı müqəddəs bir pirdi, insanların arzusunu heç vaxt gözündə qoymur. Ona pənah gətirənləri naümid etməzdi Seyidcəlal piri. Bizi sonralar da öz vəhşi məharətləri ilə dəhşətə gətirəcək Safaryanın isə ürəyi soyumurdu. O, körpəni ayaqlarından sallayaraq bir ayağını da Vaskanyanın tutmasını tələb etdi. Yırtıcı canavar kimi onu iki yerə şaqqaladılar. Qan itkisindən son anlarını yaşayan ana isə bunu görürdü. Son dəfə “balam” dedi... O qəşş etdi. Gülcahan özünü itirmişdi. Başını köksümə sıxıb ağlayan bacım hıçqırırdı. Məni, bəlkə də, Gülcahana təsəlli vermək, ona dayaq olmaq istəyi saxlamışdı. Bunları yazdığım anda belə ürəyimin niyə o zaman dayanmadığına təəccüblənirəm. Bunu görmək və bununla yaşamaq insana məxsus ola 68 bilməzdi. Bu vəhşiliyi edənlər nə qədər qəlbsiz idilərsə, bunları görənlər də bir o qədər ürək sahibi deyildilər... Sonra Safaryan qışqıraraq dedi: – Kimlər Dəhraz yolunda girov düşüb, qabağa çıxsın. Heç kimdən səs çıxmırdı. Hamı susmuşdu. Yenə bağırdı: – Orda girov düşənlərin hamısı qabağa çıxsın, yoxsa hamınızı qıracağam. İyirmiyə qədər qocalı-cavanlı girov qabağa çıxdı. Amma ayaqları gəlmirdi. Onları nə gözlədiyini bilmirdilər. Buna baxmayaraq, yeridilər. Cəhənnəmə gedirlərmiş kimi qabağa çıxdılar. Vaskanyan adlı zabit onlardan gözəgəlimli kişiləri güllələdi. Ona görə ki, Safaryanın Dəhraz yolu dediyi həmin yerdə iki erməni meyidi tapmışdılar. Onların qisasını aldı. İki erməni əsgərinə qarşı ona yaxın dinc əhalini öldürdü. Bu girovlardan kimsə onları vurmuşdu. Sonradan mənimlə qismət dostu olan Samirənin dediyinə görə onlar meşədə gedərkən qabaqdan iki erməni gəldiyini görürlər. Onun qardaşının Mehdi adlı oğlu dayısına deyir ki, dayı, bu erməniləri vuracağam. Dayısı deyir ki, yox, bala, vurma cəmi iki gülləmiz qalıb, girov düşüb eləsək, onunla qadınlardan cavan olanları öldürərik ki, ermənilərin əlinə düşməsinlər. Amma Mehdi hirsindən dözə bilmir. “Girov-zad düşməyəcəyik!”, deyib ermənilərin ikisini də sərrast atəşlə öldürür. Arxadakı postda bunu görən ermənilər atəş açıb xeyli adam qırmışdılar. İndi isə erməniləri ən yüksək səviyyədə təmsil edən Vaskanyan əsir düşməmək üçün azərbaycanlılar tərəfindən məcbur qalıb öldürülmüş iki erməni üçün dinc əhalinin nümayəndələrini bir göz qırpımında güllələdi. Türklərin bir adəti var, əliyalın düşmənə silah verib mərdi-mərdanə öldürmək. Bu hiss həmişə qorxaq olan ermənilərə yad idi. Sadəcə fürsət düşəndə çaqqal kimi öldürmək və yenə fürsət gözləmək... 69 Safaryan erməni dilində nəsə dedi. Əsgərləri bunu həyata keçirəndə başa düşdük ki, bir neçə azərbaycanlını Azərbaycan tərəfə əsir düşən ermənilərlə dəyişdirmək və qohum olanları bir-birindən ayıraraq başqa yerdə saxlamağı tapşırmışdı. Onlar qocaları, yaralıları seçdilər. Bu hadisə isə tamamən insan faciəsi idi. Hər kəs bu zülmə uzaq olmaq üçün əsirlikdən qurtulmaq istəyirdi. Heç vaxt yadımdan çıxmaz. Təqribən əlli yaşında olan bir kişi girovlarla dəyişdirilməsi üçün yerdə olan ağacı tələsik götürüb özünü yaralı kimi göstərdi. Ağacı götürəndə biz göz-gözə gəldik. Kişinin utandığını, xəcalətdən qızardığını gördüm. – Qızım, bağışla, mən dözə bilmirəm. Ola bilsin ki, bu bir kişiyə yaraşan iş deyil, amma bacarmıram, qala bilmərəm. İndi ananın balanı atdığı gündür. Ermənilərə bunu demə. Mənə nifrət də etmə. Axı oğlanlarım ölüb, kürəkənlərim şəhid düşüb, nəvələrimə kim baxar?! “Bunu eləmək məcburiyyətindəyəm” - ifadəsini onun gözlərindən oxudum. Sanki kişi yalvarır və ona nifrət etməməyimi istəyirdi. Hətta imkan olsa idi, təsəlli üçün deyərdi ki, sizi də qurtaracaqlar, qorxmayın. Mən Gülcahanın da dəyişdirilməsi üçün onu erməninin qabağına verdim. Gülcahan getmək istəmirdi. Bunu görən zabit Gülcahanı mənə tərəf itələdi. Hırıldayaraq: hələ siz lazımsınız bizə, hara gedirsiniz? Bu cür maralları qaytarmaq olar?! Rədd ol, get kənarda dur!,-dedi və işini davam etdirdi. Ayırdıqları xəstələri, qocaları bir maşına doldurandan sonra, əmrin ikinci hissəsini – qohum olanları bir-birindən ayırmağa başladılar. Dəyişdirilənlər içində ayaqlarını don vurmuş hamilə əmim arvadı da var idi. Onun getməsi bir az məni ümidləndirdi. Ramilə mənim haqqımda nəsə deyəcəyini düşündüm. Kimsə bizim yaşamağımız haqqında eşidəcək, bizi xilas etmək üçün nə isə edəcəkdi. Amma kim?! Ramildən Yüklə 1,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|