B i b l i o q r a f i y a
67
ölsəm, arzu çəkmənəm;
Ey üzü gül, qəddi tuba Safiyə; Çox
zamandır, yarın həsrətindəyəm; Baxıb camalına qürur eyləmə; Ey
mələk xoylu, ey tuba boylu yar; Onun üçün uymaz qeyriyə
könlüm;
Səfalar gətirib, təşrif buyurdun; Mənim yarım sığallanıb
gələndə; Zülfün başı taxtalanıb qabaqda; Güldün sərəndazın tazə
gül kimi; Namə, gedər olsan yarın kuyinə; Bir fitnə fellinin, üzü
xallının; Ey kirpiyi xəncər, qaşı zülfüqar; Öyünməsin kimsə,
gözələm, deyib; Qədəm basdın, sən səfalar gətirdin; Siyah zülfün
qəddin ilən bərabər; Dərdin məni heyvalara döndərdi; Yenə
bayram oldu xublar evində; Məni qərq eylədin qəm dəryasına;
Başına döndüyüm, toy adamları; Oğrun baxa-baxa, ey çeşmi
nərgis;
Bir bəyaz gərdənli, mərmər sinəli; Yay qaş bucağında, al
yanaq üstə; Ay qabağı kənarında qıy kimi; Ey şahı xubların, şuxu
dilbərin; Göz qaldı yollarda, can intizarda; Müşki çarqat
kənarında
xumar göz; Günəş üzlü, xoş qılıqlı canansan; Ey
cananım, sən bəzənib gələndə; Mən sənə olmuşam didar aşiqi;
Əgər yarsan gəl sarmaşaq qol-boyun; Xublarda ki, zövqü səfa
deyirlər; Yasəmən tellərin, nərgis gözlərin; Ey canım cəlladı,
ömrüm yağısı; Hər yetən gözələ gözəl demənəm; Bənəfşə qoxulu
yardan ayrılan; Həqdir, gözəl çoxdur cahan içində; Qasid, tezcə
yardan gətir bir xəbər; Bir belə cavanın əqli kəm olsa; Ey siması
tərlan, sinəsi topğun; Bir ayna qabaqlı, tər sinəli yar; Neyləmişəm
məndən üz döndəribsən?; Ala gözlü, sərv boylu dilbərim; İki
danə əcəb xosrovi-şahi; Ey yanağı lalə kimi al gözəl; Yenə səni
gördüm, bağrım oxlandı; Ey cəmalı günəş, zülfləri dilkəş; Şahmar
kimi gördüm saçın ucunu; Xubların yasəmən qoxulu zülfü;
Tamam
gözəllərdən səni baş bildim; Əyibdir qəddimi, dəlib
bağrımı; Bir-birinə həmdəm iki novcavan.
Təcnislər: Gözlərin
cəlladdır, baxışın yağı; Gözəl boylu, gözəl xoylu, gözəl yar;
Səhər-səhər əsən qiblə yelləri; Ey günəş camallım, sən nə gözəl-
sən; Gözdə cadugərlik, xalda fitnəlik.
Qəzəl, müxəmməs, müstə-
zad və müəşşər: Ey Vidadi, gərdişi-dövrani-kəcrəftarə bax!; Kim
ki, sevdayi-səri-zülfi-pərişanə düşər; Vidadidən gələn kağız məni
fəxrəndəhal etdi; Qarabağ içrə bir şair kəlimüllah Musadır; Hər
M o l l a P ə n a h V a q i f
68
kimin cananı kim, bir əhli-ürfan olmaya; Riyayü kibrü kizbü büxl
olur najah igitlərdə; Saçına uymuş xəyalım çünki ənbərbu kimi;
Salmaq nəzərindən məni cananə düşərmi?; Ey güli-xəndan, fəra-
qından sənin qan ağlaram; Mehribanlıq görməyib bir məhliqadan
küsmüşəm; Həbibim, bu nəzakətdə güli-rənadan artıqsan; Gör-
düm üzünü şəmsi qəmər yadıma düşdü; Aydın olsun gözlərim
kim, gəldi yarın kağızı; Hər gedən gəlmiş, mənim ol qəmgüsarım
gəlməmiş.
Müxəmməslər: Mən cahan mülkündə, mütləq döğru
halət görmədim; Dəhridə oldu mənə dildarü dilbər bir tüfəng; Qış
günü çünki dönər şol cənnətül-məvayə kürk; Bəh, bu bağın nə
əcəb sərv dilaraları var; Valinin çeşmi-çırağı, vəh, nə türfə can
imiş; Naz ilə ta ol büti-ziba kəlisadan çıxar; Bilmənəm məndən
neçin
ol sevgili canan küsüb; Bərq vurub gün tək çıxar ol hüri
peykər hər sabah; Ey gül, sənə yoxdur bu nəzakətdə qərinə;
Dilbər, nə deyim sən kimi canan ələ düşməz; Ah... bir sərxoş
nigarın dağı öldürdü məni; Ah kim, bir yarın istignası öldürdü
məni; Aldı canım naz ilə ol gözləri şəhla pəri; Ey səba, yarə de
kim, avarə gördüm Vaqifi; Kim ki, zövq istər büti-şirindəhan
sevmək gərək; Tubi boylum, qamətindi sərvü ər-ərdən gözəl; Ey
pərisima, sənin didarının müştaqiyəm; Üzündən ol günəş rüxsar
ta məcər çəkib durmuş; Ey qaşı kaman, kirpiyi peykan, qaraçar-
qat; Dərdin öldürdü məni, ey növcəvanım, gələ gör; Ol mahi-
münəvvər ki, səhərdən gedəcəkdir; Mərhəba, sən bizə, ey türfə
cavan, xoş gəldin!; Əla ey təxtigahi-mədələt sultanı, xoş gəldin;
Ey
mahi-şərəf, mehrü vəfalar gətiribsən; Bir gözəl qamətli yari-
lalərəngi sevmişəm; Sənin ey şux məlaikzadə, qurbanın olum;
Sən qönçə kimi hər bir edən dəmdə yaşınmaq.
Müstəzadlar: Ey
zülfü siyah, sinəsi əbbəz, gözü alə; Yarım nə gözəl geyinib, əlvan
bəzənibdir.
Müəşşərlər: Ey büti-tutizəban, gəl ki, məqalın istə-
rəm; Ey rəngi-ruxi alına heyran gülü lalə; Nagahan bir dərdə
düşdün olmadı dərman, Cavad!; Vidadi ilə deyişmə; İzahlar;
Tarixi əfsanəvi və coğrafi adlar. Lüğət.
B i b l i o q r a f i y a
69
1957
7. Əsərləri /Molla Pənah Vaqif; müqəddimə Həmid
Araslınındır;
red. Ə.Ziyatay
.- Bakı: Azərnəşr, 1957.- 248 s.
Kitabın içindəkilər: Müqəddimə əvəzinə.
Qoşmalar: O, şux
qəmzələrin, xəncər kirpiyin; Xublar arığından yarımaq olmaz; Bir
sənəmin sinəsinə müştağam; Can verib yüz minnət ilə almışam;
Bənəfşə tək ənbər zülfün buy verir; Gəl ey qələbəyi Məhəmməd-
xan bəy; Xeyli vaxtdır ayrılmışıq yar ilən; Olmayaydı belə səfərə
çıxmaq; Bir cavan tazədən gəlib ərsəyə; Duruban eşqilə güzar
eylədim; Siyah tel görmədim Kür qırağında;
Bu gün bir əcayib
gözəl görmüşəm; Bir xəlvət yer ola, əğyar olmaya; Ağla gözüm,
ayrılırsan canandan; Ey süsən sünbülüm, al zənəxdanlım; Sərv
boylum, bir çıx, görüm boyunu; Sənsən, ey nazənin, gözəllər
şahı; Doldu damağıma zülfün ənbəri; Sığallanıb-sığallanıb siyah
zülf; Saçın zəncirinə könül bağladım; Bir üzü gül, rəngi lalə,
zülfü tər; Bir gözəl ki, şirin ola binadan; Sərasər bir yerə yığılsa
xublar; Dəhanın sədəfdir, dişlərin inci; Çoxdan bəri yarın fərağin-
dəyəm; Bədənini gül yaradan ilahi; Badi-səba, bir xəbər ver
könlümə; Siyah telli bir sənəmin ucundan; Boyun surahıdır,
bədənin büllur; Camalın gözümdən nihan olalı; Ey hüri liqalım,
mələk simalım; Badi-səba, bir xəbər ver könlümə; Bu necə
zülmdür mənə eylərsən; Nədən küsüb təbi nazik olan yar; Açıq
başda əgər
olsa bir dilbər; Bulut zülflü, ay qabaqlı gözəlin;
Getdim ala gözlü yarla danışam; Bivəfasan, səndən üz döndərmi-
şəm; Mən yenə xubların padişahından; Harda görsəm bir şux,
kaman qaşlını; Bir əndamı nəsrin, dodağı qönçə; Bəhanə tutuban
bizdən gen gəzmə; Yenə məni yanar-yanar odlara; Ey cavan qız,
məndən belə gəzmə gen; Ey üzü gül, qəddi tuba Safiyə; İndən
belə ölsəm, arzu çəkmənəm; Çox zamandır, yarın həsrətindəyəm;
Sevdiyim alaydı üzündən niqab; Əldə ayna, gözə sürmə çəkəndə;
Sənin təki siyah telli, gül üzlü; Baxıb camalına qürur eyləmə;
Sallana-sallana dövlətxanadan; Ey mələk xoylu, ey tuba boylu
yar; Bədənin sərasər gül xərmənidir; Onun üçün uymaz qeyriyə
könlüm; Səfalar gətirib, təşrif buyurdun; Mənim yarım sığallanıb
M o l l a P ə n a h V a q i f
70
gələndə; Zülfün başı taxtalanıb qabaqda; Ey zülmü çox, qəlbi
qara biiqrar; Güldün sərəndazın tazə gül kimi; Namə, gedər olsan
yarın kuyinə; Bir fitnə fellinin, üzü xallının; Ey kirpiyi xəncər,
qaşı zülfüqar; Öyünməsin kimsə, gözələm deyib; Qədəm basdın,
sən səfalar gətirdin; Düyün oldu, bütün xublar yığıldı; Siyah
zülfün qəddin ilən bərabər; Xumar gözlərini sevəndən bəri; Bir
sən kimi gözəl yoxdur dünyada; Nə gözəl sürmədən cila gətirdi;
Gərdənində, qamətində ayıb yox; Ey Məkkəni, Mədinəni yara-
dan; Dərdin məni heyvalara döndərdi; Yenə bayram oldu xublar
evində; Məni qərq eylədin qəm dəryasına; Başına döndüyüm, toy
adamları; Oğrun baxa-baxa, ey çeşmi nərgis; Bir bəyaz gərdənli,
mərmər sinəli; Ay kənarı qabağında qıy kimi; Bir mina gərdənli,
gül üzlü yarın; Ey şahı xubların, şuxu dilbərin; İntizar çəkmək-
dən, yol gözləməkdən; Bir zaman havada qanad saxlayın; Bir
bölük yaşılbaş sonalar kimi; Müşki çarqat kənarında xumar göz;
Göz qaldı yollarda, can intizarda; Ey cananım, sən bəzənib
gələndə; Günəş üzlü, xoş qılıqlı canansan; Yay qaş bucağında, al
yanaq üstə; Ey maral baxışlı, sona sığallı; O tubu baxışın yıxdı
aləmi; Mən sənə olmuşam didar aşiqi; Əgər yarsan gəl sarmaşaq
qol-boyun; Ey Kəbəm, Kərbəlam, Məkkəm, Mədinəm; Xublarda
ki, zövqü səfa deyirlər; Sevdiyim, ləblərin yaquta bənzər; Yasə-
mən tellərin, nərgis gözlərin; Al geyinib çıxsan gülşən seyrinə;
Bayram oldu, heç bilmirəm neyləyim; Kür qırağının əcəb seyrən-
gahı var; Səhər-səhər həsrət ilən gəzirdim; Ey canım cəlladı,
ömrüm yağısı; Hər yetən gözələ gözəl demənəm; Bənəfşə qoxulu
yardan ayrılan;
Qaynar gözlərindən, şux baxışından; Həqdir,
gözəl çoxdur cahan içində; Qasid, tezcə yardan gətir bir xəbər;
Bir belə cavanın əqli kəm olsa; Ey siması tərlan, sinəsi topğun;
Bir ala gözlünün, sərvi-rəvanın; Bir ayna qabaqlı, tər sinəli yar;
Neyləmişəm məndən üz döndəribsən?; Ala gözlü, sərv boylu
dilbərim; İki danə əcəb xosrovi-şahi; Nə gözəldir bu cavanın
camalı; Ey yanağı lalə kimi al gözəl; Yenə səni gördüm, bağrım
oxlandı; Ey cəmalı günəş, zülfləri dilkəş; Şahmar kimi gördüm
saçın ucunu; Xubların yasəmən qoxulu zülfü; Ay ağalar, sizə bir