B i b l i o q r a f i y a
99
bax!;
Hər gedən gəlmiş, mənim ol qəmgüsarım gəlməmiş; Aydın
olsun gözlərim kim, gəldi yarın kağızı; Şəhabəddin bəyin iqbalü
bəxti müstədam olsun; Yazıb bir namə göz yaşilə ol dildarə
göndərdim; Çıxıb başmaq seyrinə, edib seyri-çəmən gəldim;
Simi-zəgənin zülfi-pərişan arasında; Əzəldən biz də bir şəkər ləbi
sevdik, sevənlər tək.
Müxəmməslər: Nə xoşdur baş qoymaq bir
güləndamın qucağında; Gədə, mən qurban olum qaşları kaman
bacına; Bilmənəm məndən neçin ol sevgili canan küsüb; Bərq
vurub gün tək çıxar ol hüri peykər hər sabah; Neylərəm, belə
munun mən... iqbal içinə; Ey gül, sənə yoxdur bu nəzakətdə
qərinə; Sevdayi-saçın, keçsə yüz il, sərdən üzülməz; Dilbər, nə
deyim sən kimi canan ələ düşməz; Ah... bir sərxoş nigarın dağı
öldürdü məni; Ah kim, bir yarın istignası öldürdü məni; Aldı
canım naz ilə ol gözləri şəhla pəri; Ey səba, yarə de kim, avarə
gördüm Vaqifi; Kim ki, zövq istər büti-şirindəhan sevmək gərək;
Çün bizim şalvarımız əlavü hək əfzəl gərək; Qış günü çünki
dönər şol cənnətül-məvayə kürk;
Dəhridə oldu mənə dildarü
dilbər bir tüfəng; Ey məni eyləyən aləmdə pərişan saqqal; Tuba
boylum, qamətindi sərvü ərərdən gözəl; Ey pərisima, sənin dida-
rının müştaqiyəm; Bir gözəl qamətli yari-lalərəngi sevmişəm;
Mən cahan mülkündə, mütləq doğru halət görmədim; Eyləyən vi-
ranə Cəmşidi-Cəmin eyvanını; Sənin ey şux məlaikzadə, qurba-
nın olum; Ey mahi-şərəf,ehrü vəfalar gətiribsən; Əla ey təxtigahi-
mədalət sultanı, xoş gəldin!; Mərhəba, sən bizə, ey türfə cavan,
xoş gəldin!; Ol mahi-münəvvər ki, səhərdən gedəcəkdir; Dərdin
öldürdü məni, ey növcəvanım, gələ gör; Ey qaşı kaman, kirpiyi
peykan, qaraçarqat; Valinin çeşmi çırağı, vəh nə türfə can imiş;
Vəh, bu bağın nə əcəb sərvi dilaraları var;
Bagi-rizvanda əgər
hüriyi qılman çoxdur; Mənbəyi-cudü kərəmdən açılıb dürri-
xoşab; Naz ilə ta ol büti-ziba kəlisadan çıxar; Verdi ağa mənə bir
çuxa ki, min donə dəyər; Nə əcayib çuxadır bu, nə gözəl sovbi-
şərif, Üzündən ol günəş rüxsar ta məcər çəkib durmuş; Bu hal ilə,
həbibim, həsrətindən can keçsinmi?.
Müstəzadlar: Yarım nə
gözəl geyinib, əlvan bəzənibdir; Ya rəbbi, bu şəhrə, o üzü mah
M o l l a P ə n a h V a q i f
100
gələydi; Ey zülfü siyəh, sinəsi əbyəz, güzü alə; Sən qönçə kimi
hər bir edən dəmdə yaşınmaq; Bir nimtənə kim, ta ola zərbəftü
nikutər.
Müəşşərlər: Ey büti-tutizəban, gəl ki, məqalın istərəm;
Ey rəngi-rüxi-alına heyran gülü lalə; Nagahan bir dərdə düşdün
olmadı dərman, Cavad; Vidadi ilə müşairə (deyişmələr). İzahlar.
Tarixi, əfsanəvi və coğrafi adlar. Lüğət [S.75-321].
2007
18. Seçilmiş əsərləri: izahlar və şərhlərlə /M.V.Vidadi,
M.P.
Vaqif; tərt., ön sözün müəl. X.H.Yusifli; Azərbaycan
Mədəniyyətinin Dostları Fondu.- Bakı: OKA Ofset, 2007.- 368 s.
Kitabın içindəkilərdən: Yusifli, X. Ön söz;
Qoşmalar: O
şux qəmzələrin, xəncər kirpiyin; Xublar arığından yarımaq
olmaz; Bir sənəmin sinəsinə müştağam;
Can verib yüz minnət ilə
almışam; Bənövşə tək ənbər zülfün buy verir; Gəl, ey qələbəyi
Məhəmmədxan bəy; Xeyli vaxtdır ayrılmışıq yar ilən; Olmayaydı
belə səfərə çıxmaq; Bir cavan tazədən gəlib ərsəyə; Duruban
eşqilə güzar eylədim; Siyah tel görmədim Kür qırağında; Bu gün
bir əcayib gözəl sevmişəm; Bir xəlvət yer ola, əğyar olmaya;
Ağla gözüm, ayrılırsan canandan; Bu süsən sünbülüm, al zənəx-
danlım; Sərv boylum, bir çıx, görüm boyunu; Sənsən, ey nazənin,
gözəllər şahı; Doldu dimağıma zülfün ənbəri; Sığallanıb-sığalla-
nıb siyah zülf; Saçın zəncirinə könül bağladım; Bir üzü gül, rəngi
lalə, zülfü tər; Bir gözəl ki, şirin ola binadan; Sərasər bir yerə
yığılsa xublar; Dəhanın sədəfdir, dişlərin inci; Çoxdan bəri yarın
fərağindəyəm; Bədənini gül yaradan ilahi; Badi-səba,
bir xəbər
ver könlümə; Siyah telli bir sənəmin ucundan; Boyun surahıdır,
bədənin büllur; Camalın gözümdən nihan olalı; Ey hüri liqalım,
mələk simalım; Badi-səba bir xəbər ver könlümə; Bu necə zülm-
dür mənə eylərsən; Nədən küsüb təbi nazik olan yar; Açıqbaşda
əgər olsa bir dilbər; Bulut zülflü, ay qabaqlı gözəlin; Getdim ala
gözlü yarla danışam; Bivəfasan, səndən üz döndərmişəm; Mən
yenə xubların padişahından; Harda görsəm bir şux, kaman
qaşlını; Bir əndamı nəsrin, dodağı qönçə; Bəhanə tutuban bizdən
B i b l i o q r a f i y a
101
gen gəzmə; Yenə məni yanar-yanar odlara; Ey cavan qız, məndən
belə gəzmə gen; Ey üzü gül, qəddi tuba Safiyə; İndən belə ölsəm,
arzu çəkmənəm; Çox zamandır yarın həsrətindəyəm; Sevdiyim
alaydı üzündən niqab; Əldə ayna gözə sürmə çəkəndə; Sənin təki
siyah telli,
gül üzlü; Baxıb camalına qürur eyləmə; Sallana-
sallana dövlətxanadan; Ey mələk huylu, ey tuba boylu yar; Bədə-
nin sərasər gül xərmənidir; Onun üçün uymaz qeyriyə könlüm;
Səfalar gətirib, təşrif buyurdun; Mənim yarım sığallanıb gələndə;
Zülfün başı taxtalanıb qabaqda; Ey zülmü çox, qəlbi qara biiqrar;
Gülgün sərəndazın tazə gül kimi; Namə, gedər olsan yarın
kuyinə; Bir fitnə fellinin, üzü xallının; Ey kirpiyi xəncər, qaşı
zülfüqar; Öyünməsin kimsə, gözələm deyin; Qədəm basdın, sən
səfalar gətirdin; Dərdin məni heyvalara döndərdi; Düyün oldu,
bütün xublar yığıldı; Siyah zülfün qəddin ilən bərabər; Xumar
gözlərini sevəndən bəri; Bir sən kimi gözəl yoxdur dünyada; Nə
gözəl
sürmədən cila gətirdi; Gərdənində, qamətində ayıb yox; Ey
Məkkəni, Mədinəni yaradan; Yenə bayram oldu xublar bəzəndi;
Məni qərq eylədin qəm dəryasına; Başına döndüyüm, toy
adamları; Oğrun baxa-baxa, ey çeşmi nərgis; Bir bəyaz gərdənli,
mərmər sinəli; Ay kənarı qabağında qıy kimi; Bir mina gərdənli,
gül üzlü yarın; Ey şahı xubların, şuxu dilbərin; İntizar
çəkməkdən, yol gözləməkdən; Bir zaman havada qanad saxlayın;
Bir bölük yaşılbaş sonalar kimi; Müşki çarqat kənarında xumar
göz; Göz qaldı yollarda, can intizarda; Ey cananım, sən bəzənib
gələndə; Günəş üzlü, xoş qılıqlı canansan; Yay qaş bucağında, al
yanaq üstə; Ey maral baxışlı, sona sığallı; O tubu baxışın yıxdı
aləmi; Yenə qəhri keçib xublar şahinin; Mən sənə olmuşam didar
aşiqi; Əgər yarsan, gəl sarmaşaq qol-boyun; Ey Kəbəm, Kərbə-
lam, Məkkəm, Mədinəm; Xublardakı, zövqü səfa deyirlər;
Sevdiyim, ləblərin yaquta bənzər; Yasəmən tellərin, nərgiz
gözlərin; Al geyinib çıxsan
gülşən seyrinə; Bayram oldu, heç
bilmirəm neyləyim; Kür qırağının əcəb seyrəngahı var; Səhər-
səhər həsrət ilən gəzirdim; Ey canım cəlladı, ömrüm yağısı; Hər
yetən gözələ gözəl demənəm; Bənəfşə qoxulu yardan ayrılan;
M o l l a P ə n a h V a q i f
102
Qaynar gözlərindən, şux baxışından; Həqdir, gözəl çoxdur cahan
içində; Qasid, tezcə yardan gətir bir xəbər; Bir belə cavanın əqli
kəm olsa; Ey siması tərlan, sinəsi topğun; Bir ala gözlünün, sərvi-
rəvanın; Bir ayna qabaqlı, tər sinəli yar; Neyləmişəm məndən üz
döndəribsən; Ala gözlü, sərv boylu dilbərim; İki danə əcəb
xosrovi-şahi; Nə gözəldir bu cavanın camalı; Ey yanağı lalə kimi
al gözəl; Yenə səni gördüm, bağrım oxlandı; Ey camalı günəş,
zülfləri dilkeş; Şahmar kimi gördüm saçın ucunu; Xubların
yasəmən qoxulu zülfü; Ay ağalar, sizə bir ərz eyləyim; Tamam
gözəllərdən səni baş bildim; Bir-birinə həmdəm iki novcavan;
Əyibdir qəddimi, dəlib bağrımı.
Təcnislər: Gözlərin cəlladdır,
baxışın yağı; Gözəl boylu, gözəl xoylu, gözəl yar;
Səhər-səhər
əsən qiblə yelləri; Gözdə cadugərlik, xalda fitnəlik; Ey dəhanı
şəkər, ləbləri qəndab; Ey günəş camallım, sən nə gözəlsən.
Qəzəllər: Hər kimin cananı kim, bir əhli-irfan olmaya; Riyayü
kibrü kizbü büxl olur nayab igitlərdə; Vidadidən gələn kağız
məni fəxrəndəhal etdi; Saçına uymuş xəyalım çünki ənbərbu
kimi; Salmaq nəzərindən məni cananə düşərmi?; Kim ki, sevdayi-
səri-zülfi-pərişanə düşər; Qarabağ içrə bir şair kəlimüllah Musa-
dır; Ey güli-xəndan, fəraqından sənin qan ağlaram; Mehribanlıq
görməyib bir məhliqadan küsmüşəm; Həbibim, bu nəzakətdə
güli-rənadan artıqsan; Ey Vidadi, gərdişi-dövrani-kəcrəftarə bax!;
Hər gedən gəlmiş, mənim ol qəmgüsarım gəlməmiş; Aydın olsun
gözlərim kim, gəldi yarın kağızı; Şəhabəddin bəyin iqbalü bəxti
müstədam olsun; Yazıb bir namə göz yaşilə ol dildarə göndərdim;
Çıxıb başmaq seyrinə, edib seyri-çəmən gəldim;
Simi-zəgənin
zülfi-pərişan arasında; Əzəldən biz də bir şəkər ləbi sevdik,
sevənlər tək.
Müxəmməslər: Nə xoşdur baş qoymaq bir
güləndamın qucağında; Səmən cismə sarılmaq, eyləmək bir qədr
rahətlər; Gədə, mən qurban olum qaşları kaman bacına;
Bilmənəm məndən neçin ol sevgili canan küsüb; Bərq vurub gün
tək çıxar ol hüri peykər hər sabah; Neylərəm, belə munun mən...
iqbal içinə; Ey gül, sənə yoxdur bu nəzakətdə qərinə; Sevdayi-
saçın, keçsə yüz il, sərdən üzülməz, Dilbər, nə deyim sən kimi