B i b l i o q r a f i y a
107
çeşmi- nərgis; Be təriqi-həzl;
Eyzən: Bir belə cavanın əqli kəm
olsa;
Duruban eşqilə güzar eylədim; Dad əlindən sənin yaman
həmsayə
; Qəzəliyyat: Vidadidən gələn kağız məni fərxəndəhal
etdi; Salmaq nəzərindən məni cananə düşərmi?; Aydın olsun
gözlərin kim, gəldi yarın kağızı; Mehribanlıq görməyib bir
məhliqan küsmüşəm; Hər gedən gəlmiş, mənim ol qəmküsarım
gəlməmiş; Be Vidadi dər vəqti-Gəstən ağa Məhəmməd xan;
Yarım nə gözəl geyinib, əlvan bəzənibdir.- S.24-76.
1986
25. Azərbaycanda məşhur olan şüəranın əşarına məcmu-
ədir: 4 cilddə /tərt. ed. H.Ə.Qayıbov; red. Ş.A.Cəmşidov; AzSSR
EA, Əlyazmalar İn-tu.- Bakı: Elm, 1986.- C.I.- 358, [2] s.-
(Əlyazmalar xəzinəsindən).
Kitabın içindəkilərdən:
Molla Pənah Vaqif. Müəşşərat.
Müəşşəri-xalis: Mədhi-dilbər və badəvuşluqla rəğbətin səbəbi
babında.
Müəşşəri-mütəradifi-sənəti-tərci bənd: Arzuli baisali-
canan babında;
Müəşşəri-müstəzadi-tamm nimtənə istəmək ba-
bında və ona layiq olan dilbəranın ovsafı;
Müsəbbi sənətin Qara-
bağlı İbrahim xanın oğlu Cavad xanın mərsiyəsi.
Müxəmməsaqi-
xaliseyi-Vaqif: Mədihi-Dilbər babında; Cananın küsməkindən
izhari-nədamət və peşimani; Mədihi-dilbər babında; Tiflisi vəsf
və valini mədh; Doxtəri-tərsanı kəlisadan çıxan vaxt mədh etmək;
Məhəmməd Həsən ağa bağışladığı çuxanı tərif etmək; Xan qızı-
nın Tehrana getməginə əfsus eyləmək babında; Valinin oğlu (İqli-
on) xanı mədh babındadır; Mədihi-dilbər babında; Şalvar xahiş
etməyin və şalvarın ovsafı babındadır; Kürkü mədh və tərif
etmək; Hüseyn xan Şəkidən tüfəng istəmək babında; Adam nə
kunə dilbər sevmək gərək; Saqqallı zəmm etmək babında;
Mədihi-canan babında; Əbhayi zəmanənin bivəfalıqları və çərxin
bir əskikliyi babında; Vəsfi-dilbər babında; Vaqifin əhvalını badi-
səba cananə bildirməgini təmənna babında; Dilbərdən çəkdiki
ələm və təbülər babında; Pəriyi-dilrubanın fələbeyi eşqi babında.
Müxəmməsi-mütəradif_sənəti-tərci-bənd'>Müxəmməsi-mütəradif sənəti-tərci-bənd: Dərdü ələm və
fələbeyi-eşqi-cananın şiddətindən həlakə yetmək və bunlardan
M o l l a P ə n a h V a q i f
108
xilas bulmaq içün arzuli-visal etmək babında.
Müxəmməsi-
müstəzadi-tammi-Vaqif: Mədihi-Dilbər babında.
Müxəmməsi-
müstəzadi-naqis sənəti tərci-bənd: Cananı yaşınmaqdan mən
etmək babında.
Qəzəliyyati-xaliseyi-Vaqif Vidadiyə ağa
Məhəmməd xanın qətl olunmağını əşar etməkdir: Vidadiyə
özinin eşqə dəvamına əşar edib və Bidadiyə “qocalıbsan daha
eşqə dəvamın yoxdur”-deyü təərrüzdür; Fəraqi-canan həsrətindən
qanlı yaş tökməkdir; Vidadidən gələn kağızdan izhari-fərəh və
cürur babındadır; Yarın məktubunun
vəslindən izhari-fərəh və
çeşmi-rövşənidir; Canan Vaqifi nəzərdən saldığı cəhətdən izhari-
gileydir.
Ğəzəli-müstəzadi-tamin-Vaqif: Dilbərin Zivər və
arayişini mədh və tərif etmək babındadır.
Mürəbbat və qəvafiye-
Vaqif: Vəsfi dilbər babında; Mədhi-dilbər babında; Ovsafi-dilbər
babında; Mədhi-Zeynəb; Canan Vaqifə yüz dutub baxmaq
babında; Şədadi-ovsafi dilbəran babında; Canana olan fayət
mübtədalığı və nihayət eşqi babında; Ovsafi-dilbər babında;
Mədhi-dilbər babında; Kür kənarının əcəb seyrəngahı olub sonası
olmamağa əfsus etmək babındadır; İntizari-canan babında;
Mədhi-dilbər babında; Mədhi-tərifi-dilbər babında; Vəsfi dilbər
babında; Fələbeyi-eşq və fəraqi canan babındadır; Mədhü tərifi
canan babında; Betəriqi-həzl bayram vaxtı evində heç bir
tədarükü olmamaq babında; Dilbərin kəmiltifat olmağının baisini
sual etmək babında; Mədhi-dilbəri yetərham babında; Canan
şəfqətini kəsib kəmiltifaq olmaq babında; Tədada-ovsafi dilbəran
babında; Binadan gözəl olan qocalıqda dəxi gözəl olmağı
babında; Canan göndərdigi meyvədən izhari-rzaməndəlikdir;
Məhəbbət və eşqi-canan əlində fayət iczü bacarlıq babında;
Mədhi tərufi dilbər babında; Mədhi dilbər babında; Cananın
həsrətini çəkmək babında; Cananilə görüşüb amma danışmayıb
ayrılmaq babında; Mədh və tərifi dilbər babında; Açıqbaşda
dilbər
olsa sifətləri böylə gərək ola; Mədhi dilbər babında; Canan
Vaqifi dərdü fəmə mübtəla etməsi babında; Xudadan visali-
cananə yetirməgi rica etmək babında; Tədadi-ovsafi dilbəran
babında; Öz dilbərinə paybənd olub sair dilbərlərə tərcih vermək;
Fəraqi-canandan çəkdigi dərdü fussə babında; Arzuyi-visali
B i b l i o q r a f i y a
109
didari-canan babında; Aşiq olduğu yarın ovsafı bəyanındadır;
Canandan busə almaq arzusu babında; Canandan narazılıq izhar
edib yüzünə baxmamağıdır; Cananın küsdügü üçün nədamətdir;
Bayram vaxtı gəlib məhbublar bəzəndiyiçün şövqi bil-məzaif
olub arzuli-visal və onlardan mütələzziz olmaq babında; Mədhi
dilbər babında.
Təcnis: Dilbərin mədhi babında; Vaqif Vidadini
keçən həmdəmlərin fövtinə təəssüf çəkmə, öz axirət günün
tədarikini gör, o dünyada hələ gör başına nə gələcəkdir - deyü
istehza edir; Cavabi Vidadi Vaqifə; Kür kənarında məhbublar
görməyib vətənini və dilbərini arzu etmək babında;
Seyr vəqti bir
pərinin evində qonaq olub görməməgi babında; Yara şamama
göndərmək babında; Dilbərlərin ovsafını tədad babında; Cananın
gəlməməginin baisini badi-səbadan istifsar babında; Pəriyi dilbərin
mədhi və onun mifariqətinə ədəmi-istitaət babında; Cananına
tamam dilbərdən tərcih verib dilbənd olmağı və cananın onun
haqqında kəmmeyl olmağı babında; Cananın eşqi fələbə edib əqli
aparmaq babında; Cananın mehri məhəbbəti və sevdayi-eşqi fələbə
etmək babında; Mürəbbe müstəzadi tamm-Vaqif həzl təriqilə.
26. Mümtaz, S. Azərbaycan ədəbiyyatının qaynaqları
/Salman Mümtaz; tərt. ed. R.Tağıyev; red. Ə.Ağayev.- Bakı:
Yazıçı, 1986.- 444, [3] s.
Kitabın içindəkilərdən: Molla Pənah Vaqif.
Vəqtkən dəli
olma, gəl eşit məndən; Kür qırağının əcəb seyrəngahı var; Bəh,
bu bağın nə əcəb sərvi dilaraları var; Bir gözəl qamətli yari-
lalərəngi sevmişəm; Yenə məni yanar-yanar odlara; Ey Kəbəm,
Kərbəlam, Məkkəm, Mədinəm; Ey Məkkəni, Mədinəni yaradan;
Gülsən, sənə yoxdur bu nəzakətdə qərinə;
Bu kövhər sözlərin ey
ali-cənab; Dəhrdə oldu mənə dildaru dilbər bir tüfəng; Gəlmiş ol
ali-cənabın qasidi istər tüfəng; Qış günü çünki dönər çox cənnətül
məvayə kürk; Bir nazik kamallı,bir nazik işli; Dəhanın sədəfdir,
dişlərin inci; Vidadi ilə müşairə; Vaqif ilə Əli ağa Alim ilə
müşairə; Ay ağalar tarixlərdə görən var; Bir cavan tazədən gəlib
ərsəyə; Mən cahan mülkündə, mütləq, doğru halət görmədim:
(şeirlər).- S.31-74.
M o l l a P ə n a h V a q i f
110
1988
27. Bayatı, qoşma, təcnis /tərt. ed. E.Məmmədov; red.
Q.Qasımzadə; rəss. N.Babayev.- Bakı: Yazıçı, 1988.- 597, [3] s.,
[3] v.- (Azərbaycan ədəbiyyatı inciləri: on iki kitabda.-5-ci kitab).
Kitabın içindəkilərdən:
Molla Pənah Vaqif. Neçün ağlayır;
Görünür; Olur; Yoxdur; Şikayətimdir; Tellər bu gün; Durnalar;
Qızlar: [qoşmalar].- S.202-208; Bala qız; Alısan; Canan dağını;
Ayaq ilə sən.- S.457-460.
28. XVII-XVIII əsrlər Azərbaycan ədəbiyyatı.- Bakı:
Elm, 1988.- 520 s. (Azərbaycan klassik ədəbiyyatı kitabxanası:
20 cilddə.- C.6).
Kitabın içindəkilərdən:
Molla Pənah Vaqif. Qoşmalar: O,
şux qəmzələrin, xəncər kirpiyin; Xublar arığından yarımaq
olmaz; Xeyli vaxtdır ayrılmışıq yar ilən; Duruban eşqilə güzar
eylədim; Siyahtel görmədim Kür qırağında; Bu gün bir əcayib
gözəl sevmişəm; Bir üzü gül, rəngi lalə, zülfü tər; Bir gözəl ki,
şirin
ola binadan; Doldu dimağıma zülfün ənbəri; Bir xəlvət yer
ola, əğyar olmaya; Sərasər bir yerə yığılsa xublar; Dəhanın
sədəfdir, dişlərin inci; Badi-səba, bir xəbər ver könlümə; Boyun
surahıdır, bədənin büllur; Bu necə zülmdür mənə eylərsən;
Açıqbaşda əgər olsa bir dilbər; Bulud zülflü, ay qabaqlı gözəlin;
Bivəfasan, səndən üz döndərmişəm; Bir əndamı nəsrin, dodağı
qönçə; Ey cavan qız, məndən belə gəzmə gen; Çox zamandır
yarın həsrətindəyəm; Ey mələk xoylu, ey tuba boylu yar;
Bədənin
sərasər gül xərmənidir; Onun üçün uymaz qeyriyə könlüm;
Səfalar gətirib, təşrif buyurdun; Namə, gedər olsan yarın kuyinə;
Bir fitnə fellinin, üzü xallının; Ey kirpiyi xəncər, qaşı zülfüqar;
Öyünməsin kimsə, gözələm deyib; Məni qərq eylədin qəm
dəryasına; Siyah zülfün qəddin ilən bərabər; Oğrun baxa-baxa, ey
çeşmi nərgis; Bir bəyaz gərdənli, mərmər sinəli; Ay kənarı
qabağında qıy kimi; Ey şahı xubların, şuxu dilbərin; Bir zaman
havada qanad saxlayın; Göz qaldı yollarda, can intizarda;
Yay qaş
bucağında, al yanaq üstə; Ey maral baxışlı, sona sığallı; Mən sənə
olmuşam didar aşiqi; Ey Kəbəm, Kərbəlam, Məkkəm, Mədinəm;
Xublarda kı, zövqü səfa deyirlər; Sevdiyim, ləblərin yaquta bən-