B i b l i o q r a f i y a
95
zülfləri dilkeş; Şahmar kimi gördüm saçın ucunu; Xubların
yasəmən
qoxulu zülfü;
Ay ağalar, sizə bir ərz eyləyim; Tamam
gözəllərdən səni baş bildim; Bir-birinə həmdəm iki novcavan;
Əyibdir qəddimi, dəlib bağrımı.
Təcnislər: Gözlərin cəlladdır,
baxışın yağı; Gözəl boylu, gözəl xoylu, gözəl yar; Səhər-səhər
əsən qiblə yelləri; Gözdə cadugərlik, xalda fitnəlik; Ey dəhanı
şəkər, ləbləri qəndab; Ey günəş camallım, sən nə gözəlsən.
Qəzəllər: Hər kimin cananı kim, bir əhli-irfan olmaya; Riyayü
kibrü kizbü büxl olur nayab igitlərdə; Vidadidən gələn kağız
məni fəxrəndəhal etdi; Saçına uymuş xəyalım çünki ənbərbu
kimi; Salmaq nəzərindən məni cananə düşərmi?; Kim ki, sevdayi-
səri-zülfi-pərişanə düşər; Qarabağ içrə bir şair kəlimüllah Musa-
dır; Ey güli-xəndan, fəraqından sənin qan ağlaram; Mehribanlıq
görməyib bir məhliqadan küsmüşəm; Həbibim, bu nəzakətdə
güli-rənadan artıqsan;
Ey Vidadi, gərdişi-dövrani-kəcrəftarə bax!;
Hər gedən gəlmiş, mənim ol qəmgüsarım gəlməmiş; Aydın olsun
gözlərim kim, gəldi yarın kağızı; Şəhabəddin bəyin iqbalü bəxti
müstədam olsun; Yazıb bir namə göz yaşilə ol dildarə göndərdim;
Çıxıb başmaq seyrinə, edib seyri-çəmən gəldim; Simi-zəgənin
zülfi-pərişan arasında; Əzəldən biz də bir şəkər ləbi sevdik,
sevənlər tək; Vətən xoşdur deyə, Vaqif, bizi Salahlıya.
Müxəmməslər: Nə xoşdur baş qoymaq bir güləndamın qucağın-
da; Gədə, mən qurban olum qaşları kaman bacına; Bilmənəm
məndən neçin ol sevgili canan küsüb; Bərq vurub gün tək çıxar ol
hüri peykər hər sabah; Neylərəm, belə munun mən... iqbal içinə;
Ey gül, sənə yoxdur bu nəzakətdə qərinə; Sevdayi-saçın, keçsə
yüz il, sərdən üzülməz, Dilbər, nə deyim sən kimi canan ələ
düşməz; Ah...bir sərxoş nigarın dağı öldürdü məni; Ah kim, bir
yarın istignası öldürdü məni; Aldı canım naz ilə ol gözləri şəhla
pəri; Ey səba, yarə de kim, avarə gördüm Vaqifi; Kim ki, zövq
istər büti-şirindəhan sevmək gərək; Çün bizim şalvarımız əlavü
hək əfzəl gərək; Qış günü çünki dönər şol cənnətül-məvayə kürk;
Dəhridə oldu
mənə dildarü dilbər bir tüfəng; Ey məni eyləyən
aləmdə pərişan saqqal; Tuba boylum, qamətindi sərvü ərərdən
M o l l a P ə n a h V a q i f
96
gözəl; Ey pərisima, sənin didarının müştaqiyəm; Bir gözəl
qamətli yari-lalərəngi sevmişəm; Mən cahan mülkündə, mütləq
doğru halət görmədim; Sənin ey şux məlaikzadə, qurbanın olum;
Ey mahi-şərəf, ehrü vəfalar gətiribsən; Əla ey təxtigahi-mədalət
sultanı, xoş gəldin!; Mərhəba, sən bizə, ey türfə cavan, xoş
gəldin!; Ol mahi-münəvvər ki, səhərdən gedəcəkdir; Dərdin
öldürdü məni, ey növcəvanım, gələ gör; Ey qaşı kaman, kirpiyi
peykan, qaraçarqat; Valinin çeşmi çırağı, vəh nə türfə can imiş;
Bəh, bu bağın nə əcəb sərvi dilaraları var;
Verdi ağa mənə bir
çuxa ki, min donə dəyər; Üzündən ol günəş rüxsar ta məcər çəkib
durmuş; Bu hal ilə, həbibim, həsrətindən can keçsinmi.
Müstəzadlar: Yarım nə gözəl geyinib, əlvan bəzənibdir; Ya
rəbbi, bu şəhrə, o üzü mah gələydi; Ey zülfü siyəh, sinəsi əbyəz,
güzü alə; Sən qönçə kimi hər bir edən dəmdə yaşınmaq; Bir
nimtənə kim, ta ola zərbəftü nikutər.
Müəşşərlər: Ey büti-tutizə-
ban, gəl ki, məqalın istərəm; Ey rəngi-rüxi-alına heyran gülü lalə;
Nagahan bir dərdə düşdün olmadı dərman, Cavad; Vidadi ilə
müşairə (deyişmələr).
Qeydlər: İzahlar. Tarixi, əfsanəvi və coğ-
rafi adlar. Lüğət.
17. Əsərləri /Molla Vəli Vidadi, Molla Pənah Vaqif; tərt.
ed. və ön söz. müəl. N.Cəfərov; red. heyəti: Ə.Quliyev (baş red.)
və b.- Bakı: Çaşıoğlu, 2004.- 328 s.-
(Azərbaycan ədəbiyyatı).
Kitabın içindəkilərdən: Cəfərov N. Ön söz.
Qoşmalar: O,
şux qəmzələrin, xəncər kirpiyin; Xublar arığından yarımaq ol-
maz; Bir sənəmin sinəsinə müştağam; Can verib yüz minnət ilə
almışam; Bənəfşə tək ənbər zülfün buy verir; Gəl, ey qələbəyi
Məhəmmədxan bəy; Xeyli vaxtdır ayrılmışıq yar ilən; Olmayaydı
belə səfərə çıxmaq; Bir
cavan tazədən gəlib ərsəyə; Duruban
eşqilə güzar eylədim; Siyahtel görmədim Kür qırağında; Bu gün
bir əcayib gözəl sevmişəm; Bir xəlvət yer ola, əğyar olmaya;
Ağla gözüm, ayrılırsan canandan; Ey süsən sünbülüm, al zənəx-
danlım; Sərv boylum, bir çıx, görüm boyunu; Sənsən, ey nazənin,
gözəllər şahı; Doldu dimağıma zülfün ənbəri; Sığallanıb-sığalla-
B i b l i o q r a f i y a
97
nıb siyah zülf; Saçın zəncirinə könül bağladım; Bir üzü gül, rəngi
lalə, zülfü tər; Bir gözəl ki, şirin ola binadan; Sərasər bir yerə
yığılsa xublar; Dəhanın sədəfdir, dişlərin inci; Çoxdan bəri yarın
fərağindəyəm; Bədənini gül yaradan ilahi; Badi-səba, bir xəbər
ver könlümə; Siyah telli bir sənəmin ucundan; Boyun surahıdır,
bədənin büllur; Camalın gözümdən nihan olalı; Ey hüri liqalım,
mələk simalım; Badi-səba, bir xəbər ver könlümə; Bu necə
zülmdür
mənə eylərsən; Nədən küsüb təbi nazik olan yar;
Açıqbaşda əgər olsa bir dilbər; Bulut zülflü, ay qabaqlı gözəlin;
Getdim ala gözlü yarla danışam; Bivəfasan, səndən üz döndərmi-
şəm; Mən yenə xubların padişahından; Harda görsəm bir şux,
kaman qaşlını; Bir əndamı nəsrin, dodağı qönçə; Bəhanə tutuban
bizdən gen gəzmə; Yenə məni yanar-yanar odlara; Ey cavan qız,
məndən belə gəzmə gen; Ey üzü gül, qəddi tuba Safiyə; İndən
belə ölsəm, arzu çəkmənəm; Çox zamandır yarın həsrətindəyəm;
Sevdigim alaydı üzündən niqab; Əldə ayna gözə sürmə çəkəndə;
Sənin təki siyah telli, gül üzlü; Baxıb camalına qürur eyləmə;
Sallana-sallana dövlətxanadan; Ey mələk xoylu, ey tuba boylu
yar;
Bədənin sərasər gül xərmənidir; Onun üçün uymaz qeyriyə
könlüm; Səfalar gətirib, təşrif buyurdun; Mənim yarım sığallanıb
gələndə; Zülfün başı taxtalanıb qabaqda; Ey zülmü çox, qəlbi
qara biiqrar; Gülgün sərəndazın tazə gül kimi; Namə, gedər olsan
yarın kuyinə; Bir fitnə fellinin, üzü xallının; Ey kirpiyi xəncər,
qaşı zülfüqar; Öyünməsin kimsə, gözələm, deyib; Qədəm basdın,
sən səfalar gətirdin; Düyün oldu, bütün xublar yığıldı; Siyah
zülfün qəddin ilən bərabər; Xumar gözlərini sevəndən bəri; Bir
sən kimi gözəl yoxdur dünyada; Nə gözəl sürmədən cila gətirdi;
Gərdənində, qamətində ayıb yox; Ey Məkkəni, Mədinəni
yaradan; Dərdin məni heyvalara döndərdi; Yenə bayram oldu
xublar evində; Məni qərq eylədin qəm dəryasına; Başına
döndüyüm, toy adamları; Oğrun baxa-baxa, ey çeşmi nərgis; Bir
bəyaz gərdənli,
mərmər sinəli; Ay kənarı qabağında qıy kimi; Bir
mina gərdənli, gül üzlü yarın; Ey şahı xubların, şuxu dilbərin;
İntizar çəkməkdən, yol gözləməkdən; Bir zaman havada qanad
M o l l a P ə n a h V a q i f
98
saxlayın; Bir bölük yaşılbaş sonalar kimi; Müşki çarqat kənarında
xumar göz; Göz qaldı yollarda, can intizarda; Ey cananım, sən
bəzənib gələndə; Günəş üzlü, xoş qılıqlı canansan; Yay qaş
bucağında, al yanaq üstə; Ey maral baxışlı, sona sığallı; O tubu
baxışın yıxdı aləmi; Mən sənə olmuşam didar aşiqi; Əgər yarsan,
gəl sarmaşaq qol-boyun; Ey Kəbəm, Kərbəlam, Məkkəm, Mədi-
nəm; Xublarda kı, zövqü səfa deyirlər; Sevdiyim, ləblərin yaquta
bənzər; Yasəmən tellərin, nərgiz gözlərin; Al geyinib çıxsan
gülşən seyrinə; Bayram oldu, heç bilmirəm neyləyim; Kür
qırağının əcəb seyrəngahı var; Çünki
yorğunuyam mən bu yolla-
rın; Səhər-səhər həsrət ilən gəzirdim; Ey canım cəlladı, ömrüm
yağısı; Hər yetən gözələ gözəl demənəm; Bənəfşə qoxulu yardan
ayrılan; Qaynar gözlərindən, şux baxışından; Həqdir, gözəl çox-
dur cahan içində; Qasid, tezcə yardan gətir bir xəbər; Bir belə
cavanın əqli kəm olsa; Ey siması tərlan, sinəsi topğun; Bir ala
gözlünün, sərvi-rəvanın; Bir ayna qabaqlı, tər sinəli yar; Neyləmi-
şəm məndən üz döndəribsən; Ala gözlü, sərv boylu dilbərim; İki
danə əcəb xosrovi-şahi; Nə gözəldir bu cavanın camalı; Ey yana-
ğı lalə kimi al gözəl; Yenə səni gördüm, bağrım oxlandı; Ey
camalı günəş, zülfləri dilkeş; Şahmar kimi gördüm saçın ucunu;
Xubların yasəmən qoxulu zülfü; Ay ağalar, sizə bir ərz eyləyim;
Tamam gözəllərdən səni baş bildim; Bir-birinə həmdəm iki
novcavan; Əyibdir qəddimi, dəlib bağrımı.
Təcnislər: Gözlərin
cəlladdır, baxışın yağı; Gözəl boylu, gözəl xoylu, gözəl yar;
Səhər-səhər əsən qiblə yelləri; Gözdə cadugərlik, xalda fitnəlik;
Ey dəhanı şəkər, ləbləri qəndab; Ey günəş camallım, sən nə
gözəlsən.
Qəzəllər: Hər kimin cananı kim, bir əhli-irfan olmaya;
Riyayü kibrü kizbü büxl olur nayab igitlərdə; Vidadidən gələn
kağız məni fəxrəndəhal etdi; Saçına uymuş xəyalım çünki ənbər-
bu kimi; Salmaq nəzərindən məni cananə düşərmi?; Kim ki,
sevdayi-səri-zülfi-pərişanə düşər; Qarabağ içrə bir şair kəlimüllah
Musadır; Ey güli-xəndan, fəraqından sənin qan ağlaram; Mehri-
banlıq görməyib bir məhliqadan küsmüşəm; Həbibim, bu nəza-
kətdə güli-rənadan artıqsan; Ey Vidadi, gərdişi-dövrani-kəcrəftarə