B i b l i o q r a f i y a
87
baxışlı, sona sığallı;
Günəş üzlü, xoş qılıqlı canansan; Yenə qəhri
keçib xublar şahinin; Həqdir, gözəl çoxdur cahan içində; Mən
sənə olmuşam didar aşiqi; Əgər yarsan, gəl sarmaşaq qol-boyun;
Xublarda kı, zövqü səfa deyirlər; Ey Kəbəm, Kərbəlam, Məkkəm,
Mədinəm; Sevdiyim, ləblərin yaquta bənzər; Ay ağalar, sizə bir
ərz eyləyim; Ey siması tərlan, sinəsi topğun; Yasəmən tellərin,
nərgiz gözlərin; Qasid, tezcə yardan gətir bir xəbər; Al geyinib
çıxsan gülşən seyrinə; Bayram oldu, heç bilmirəm neyləyim; Kür
qırağının əcəb seyrəngahı var; Ey canım cəlladı, ömrüm yağısı;
Hər yetən gözələ gözəl demənəm; Bənəfşə qoxulu yardan ayrılan;
Qaynar gözlərindən, şux baxışından; Bir ala gözlünün, sərvi-
rəvanın; Bir ayna qabaqlı,
tər sinəli yar; Neyləmişəm məndən üz
döndəribsən; Ala gözlü, sərv boylu dilbərim; İki danə əcəb
xosrovi-şahi; Nə gözəldir bu cavanın camalı; Ey yanağı lalə kimi
al gözəl; Yenə səni gördüm, bağrım oxlandı; Ey camalı günəş,
zülfləri dilkeş; Şahmar kimi gördüm saçın ucunu.
Təcnislər:
Səhər-səhər əsən qiblə yelləri; Gözlərin cəlladdır, baxışın yağı;
Gözəl boylu, gözəl xoylu, gözəl yar; Ey dəhanı şəkər, ləbləri
qəndab; Ey günəş camallım, sən nə gözəlsən; Gözdə cadugərlik,
xalda fitnəlik.
Qəzəllər: Simi-zəğənin zülfi-pərişan arasında; Hər
kimin cananı kim, bir əhli-irfan olmaya; Riyayü kibrü kizbü büxl
olur nayab igitlərdə; Vidadidən gələn kağız məni fəxrəndəhal
etdi; Saçına uymuş xəyalım çünki ənbərbu kimi; Aydın olsun
gözlərim kim, gəldi yarın kağızı; Əzəldən biz də bir şəkər ləbi
sevdik, sevənlər tək; Ey güli-xəndan, fəraqından sənin qan ağla-
ram; Mehribanlıq görməyib bir məhliqadan küsmüşəm; Çıxıb
başmaq seyrinə, edib seyri-çəmən gəldim; Yazıb bir namə göz
yaşilə ol
dildarə göndərdim; Həbibim, bu nəzakətdə güli-rənadan
artıqsan; Şəhabəddin bəyin iqbalü bəxti müstədam olsun; Kim ki,
sevdayi-səri-zülfi-pərişanə düşər; Qarabağ içrə bir şair kəlimüllah
Musadır; Ey Vidadi, gərdişi-dövrani-kəcrəftarə bax!; Hər gedən
gəlmiş, mənim ol qəmgüsarım gəlməmiş.
Müxəmməslər: Nə
xoşdur baş qoymaq bir güləndamın qucağında; Gədə, mən qurban
M o l l a P ə n a h V a q i f
88
olum qaşları kaman bacına; Bilmənəm məndən neçin ol sevgili
canan küsüb; Neylərəm, belə munun mən... iqbal içinə; Ey gül,
sənə yoxdur bu nəzakətdə qərinə; Ey zəhi türfə gözəl şiveyi-
əhsən Mədinə; Sevdayi-saçın, keçsə yüz il, sərdən üzülməz;
Dilbər, nə deyim sən kimi canan ələ düşməz; Bu hal ilə, həbibim,
həsrətindən can keçsinmi; Ah... bir sərxoş nigarın dağı öldürdü
məni; Ah kim, bir yarın istignası öldürdü məni; Aldı canım naz
ilə ol gözləri şəhla pəri; Ey səba, yarə de kim, avarə gördüm
Vaqifi; Kim ki, zövq istər büti-şirindəhan sevmək gərək; Çün
bizim şalvarımız əlavü
həm əfzəl gərək; Dəhridə oldu mənə
dildarü dilbər bir tüfəng; Qış günü çünki dönər şol cənnətül-
məvayə kürk; Ey məni eyləyən aləmdə pərişan saqqal; Tuba
boylum, qamətindi sərvü ərərdən gözəl; Ey pərisima, sənin
didarının müştaqiyəm; Bir gözəl qamətli yari-lalərəngi sevmişəm;
Mən cahan mülkündə, mütləq doğru halət görmədim; Sənin ey
şux məlaikzadə, qurbanın olum; Ey mahi-şərəf, ehrü vəfalar
gətiribsən; Əla ey təxtigahi-mədalət sultanı, xoş gəldin!; Mərhə-
ba, sən bizə, ey türfə cavan, xoş gəldin!; Bəh, bu bağın nə əcəb
sərvi dilaraları var; Naz ilə ta ol büti-ziba kəlisadan çıxar; Verdi
ağa mənə bir çuxa ki, min donə dəyər; Ol mahi-münəvvər ki,
səhərdən gedəcəkdir;
Dərdin öldürdü məni, ey növcəvanım, gələ
gör; Ey qaşı kaman, kirpiyi peykan, qaraçarqat; Bərq vurub gün
tək çıxar ol hüri peykər hər sabah; Valinin çeşmi çırağı, vəh nə
türfə can imiş; Üzündən ol günəş rüxsar ta məcər çəkib durmuş.
Müstəzadlar: Sən qönçə kimi hər bir edən dəmdə yaşınmaq;
Yarım nə gözəl geyinib, əlvan bəzənibdir; Ey zülfü siyəh, sinəsi
əbyəz, güzü alə; Ya rəbbi, bu şəhrə, o üzü mah gələydi; Bir
nimtənə kim, ta ola zərbəftü nikutər.
Müəşşərlər və müsəbbe:
Ey rəngi-rüxi-alına heyran gülü lalə; Ey büti-tutizəban, gəl ki,
məqalın istərəm; Nagahan bir dərdə düşdün olmadı dərman,
Cavad; Vidadi ilə müşairə (deyişmələr). Qısa izahlar. Tarixi,
əfsanəvi və coğrafi adlar. Lüğət.
B i b l i o q r a f i y a
89
1994
14. Qurban olduğum: Lirika /Molla Pənah Vaqif; tərtib
edəni Musa Ələkbərli.- Bakı: Gənclik, 1994.- 117, [3] s.
Kitabın içindəkilər: Qoşmalar: Bir zaman havada qanad
saxlayın; Olmayaydı belə səfərə çıxmaq; Xeyli vaxtdır ayrılmışıq
yar ilən; Bənəfşə tək ənbər zülfün buy verir; Can verib yüz min-
nət ilə almışam; O şux qəmzələrin, xəncər kirpiyin;
Bir sənəmin
sinəsinə müştağam; Bir cavan tazədən gəlib ərsəyə; Duruban
eşqilə güzar eylədim; Siyahtel görmədim Kür qırağında; Bu gün
bir əcayib gözəl sevmişəm; Bir üzü gül, rəngi lalə, zülfü tər; Bir
gözəl ki, şirin ola binadan; Ey süsən sünbülüm, al zənəxdanlım;
Sərv boylum, bir çıx, görüm boyunu; Sənsən, ey nazənin,
gözəllər şahı; Doldu dimağıma zülfün ənbəri; Saçın zəncirinə
könül bağladım; Bir xəlvət yer ola, əğyar olmaya; Ağla gözüm,
ayrılırsan canandan; Sərasər bir yerə yığılsa xublar; Dəhanın
sədəfdir, dişlərin inci; Bəri yarın fərağindəyəm; Bədənini gül
yaradan ilahi; Siyah telli bir sənəmin ucundan; Badi-səba, bir
xəbər ver könlümə; Bu necə zülmdür mənə eylərsən; Nədən
küsüb təbi nazik olan yar; Açıqbaşda əgər
olsa bir dilbər; Bulut
zülflü, ay qabaqlı gözəlin; Bivəfasan, səndən üz döndərmişəm;
Mən yenə xubların padişahından; Harda görsəm bir şux, kaman
qaşlını; Bir əndamı nəsrin, dodağı qönçə; Bəhanə tutuban bizdən
gen gəzmə; Yenə məni yanar-yanar odlara; Ey üzü gül, qəddi
tuba Safiyə; İndən belə ölsəm, arzu çəkmənəm; Çoxdan bəri yarın
fərağindəyəm; Sevdigim alaydı üzündən niqab; Əldə ayna gözə
sürmə çəkəndə; Sənin təki siyah telli, gül üzlü; Baxıb camalına
qürur eyləmə; Sallana-sallana dövlətxanadan; Ey mələk xoylu, ey
tuba boylu yar; Bədənin sərasər gül xərmənidir; Onun üçün
uymaz qeyriyə könlüm; Səfalar gətirib, təşrif buyurdun; Mənim
yarım sığallanıb gələndə; Zülfün başı taxtalanıb qabaqda; Ey
zülmü çox, qəlbi qara biiqrar; Gülgün sərəndazın tazə gül kimi;
Namə, gedər olsan yarın kuyinə;
Bir fitnə fellinin, üzü xallının;
Ey kirpiyi xəncər, qaşı zülfüqar; Öyünməsin kimsə, gözələm,
M o l l a P ə n a h V a q i f
90
deyib; Qədəm basdın, sən səfalar gətirdin; Düyün oldu, bütün
xublar yığıldı; Nə gözəl sürmədən cila gətirdi; Gərdənində, qamə-
tində ayıb yox; Ey Məkkəni, Mədinəni yaradan; Dərdin məni
heyvalara döndərdi; Yenə bayram oldu xublar bəzəndi; Məni qərq
eylədin qəm dəryasına; Başına döndüyüm, toy adamları; Oğrun
baxa-baxa, ey çeşmi nərgis; Bir bəyaz gərdənli, mərmər sinəli;
Ay kənarı qabağında qıy kimi; Bir mina gərdənli, gül üzlü yarın;
İntizar çəkməkdən, yol gözləməkdən; Bir bölük yaşılbaş sonalar
kimi; Müşki çarqat kənarında xumar göz; Göz qaldı yollarda, can
intizarda; Ey cananım, sən
bəzənib gələndə; Günəş üzlü, xoş qı-
lıqlı canansan; Ey maral baxışlı, sona sığallı; O tubu baxışın yıxdı
aləmi; Mən sənə olmuşam didar aşiqi; Əgər yarsan, gəl sarmaşaq
qol-boyun; Ey Kəbəm, Kərbəlam, Məkkəm, Mədinəm; Xublarda
kı, zövqü səfa deyirlər; Sevdiyim, ləblərin yaquta bənzər; Yasə-
mən tellərin, nərgiz gözlərin; Al geyinib çıxsan gülşən seyrinə;
Bayram oldu, heç bilmirəm neyləyim; Kür qırağının əcəb seyrən-
gahı var; Səhər-səhər həsrət ilən gəzirdim; Ey canım cəlladı,
ömrüm yağısı; Bənəfşə qoxulu yardan ayrılan; Qaynar gözlərin-
dən, şux baxışından; Həqdir, gözəl çoxdur cahan içində; Qasid,
tezcə yardan gətir bir xəbər; Bir belə cavanın əqli kəm olsa; Ey
siması tərlan, sinəsi topğun; Bir ala gözlünün, sərvi-rəvanın; Bir
ayna qabaqlı, tər sinəli yar; Neyləmişəm
məndən üz döndəribsən;
Ala gözlü, sərv boylu dilbərim; İki danə əcəb xosrovi-şahi; Nə
gözəldir bu cavanın camalı; Ey yanağı lalə kimi al gözəl; Yenə
səni gördüm, bağrım oxlandı; Ey camalı günəş, zülfləri dilkeş;
Şahmar kimi gördüm saçın ucunu; Xubların yasəmən qoxulu
zülfü; Ay ağalar, sizə bir ərz eyləyim; Tamam gözəllərdən səni
baş bildim; Bir-birinə həmdəm iki novcavan; Əyibdir qəddimi,
dəlib bağrımı; Gəl, ey qələbəyi Məhəmmədxan bəy; Xublar arı-
ğından yarımaq olmaz; Səhər-səhər əsən qiblə yelləri; Gözəl
boylu, gözəl xoylu, gözəl yar; Gözlərin cəlladdır, baxışın yağı; Ey
dəhanı şəkər, ləbləri qəndab; Ey günəş camallım, sən nə gözəl-
sən; Gözdə cadugərlik, xalda fitnəlik.
Qəzəllər: Hər kimin cananı