Microsoft Word White paper in azeri doc
Yüklə 0,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2. Mədəni müxtəlifliyin əhatə dairəsi 2.1 Pluralizm, dözümlülük və mədəniyyətlərarası dialoq
- 2.2 İnsan ləyaqətinin bərabərliyi
- 2.3 Standartlar və vasitələr: Avropa Şurasının ötən beş onillik ərzində əldə etdiyi nailiyyətlər
(28) Müsbət fəaliyyət tədbirləri – şəxsin irqi və ya etnik mənşəyi, gender və ya digər qorunma altında olan xarakteristikalarından irəli gələn zərərləri ödəyərək, tam və əhəmiyyətli bərabərlik, həmçinin insan hüquqlarının tətbiqi və bərabər istifadəsinin təmin edilməsidir.
(29) Azlıq anlayışının millətlərarası razılaşdırılmış hüquqi bir izahatı yoxdur. Bu termin Ağ Kitabın məğzində əhalinin qalan hissəsinə nisbətən kiçik sayda qruplara məxsus və onların mənsubiyyəti, xüsusən, etnik, mədəni, dini və ya dili tərəfindən xarakterizə olunmuş, miqrantlar da daxil olmaqla müəyyənləşmiş şəxslər kimi başa düşülür.
(30) Mədəni müxtəliflik yeni bir fenomen deyil. Avropa şəbəkəsi qitə-daxili miqrasiyaların nəticələri, sərhədlərin yenidən cızılması, müstəmləkəçilik və çoxmillətli imperiyaların tarixdə buraxdığı izlərlə əlamətdardır. Yaxın əsrlər boyunca siyasi pluralizn və dözümlülük prinsiplərinə əsaslanan cəmiyyətlər müxtəliflik içində sosial həmrəyliyə qəbul edilməz risklər törətmədən mövcudluğumuzu təmin ediblər.
(31) Son onilliklərdə mədəni müxtəliflikdə müəyyən irəliləyişlər nəzərə çarpır. Avropa, dünyanın hər yerindən olan miqrantları yaxşı həyat şəraiti və sığınacaq axtarışı kimi məqamlarla cəlb etmişdir. Qloballaşma – zaman və məkanı görünməmiş ölçüdə sıxışdırıb. Telekommunikasiya və mətbuatda inqilablar – xüsusən, İnternet kimi yeni kommunikasiya xidmətlərinin meydana gəlməsi – milli mədəni sistemləri get-gedə dərmə-deşik edib. Nəqliyyat və turizmin inkişafı mədəniyyətlərarası dialoq üçün get-gedə daha çox şərait yaradaraq həmişəkindən çox sayda insanın qarşılıqlı əlaqəsini təmin edir.
(32) Bu vəziyyətdə pluralizm, dözümlülük və geniş fikirlilik həmişəkindən daha çox önəmlidir. İnsan Hüquqları üzrə Avropa Məhkəməsi pluralizmin “müxtəliflik və mədəni adətlərin dinamikliyi, etnik və mədəni mənsubiyyət, dini inamlar, incəsənət, yazılı və sosio-iqtisadi ideyalar və anlayışların qəbul olunması və hörmət edilməsi” əsasında qurulduğunu və “müxtəlif mənsubiyyətə malik olan fərd və qrupların harmonik qarşılıqlı təsirinin sosial həmrəyliyə nail olmaq üçün mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyini” tanıyıb.
(33) Lakin pluralizm, dözümlülük və geniş fikirlilik yetərli olmaya bilər: mədəni müxtəlifliyin idarə olunmasında təkanverici, formalaşmış, geniş paylaşılmış cəhdə ehtiyac var. Mədəniyyətlərarası dialoq bu məqsədə nail olmaq üçün əsas vasitədir, o olmadan bizim qitədə yaşayan hər kəsin rifahı və azadlığını qorumaq çətin olar.
2.2 İnsan ləyaqətinin bərabərliyi (34) Müxtəliflik yalnız mədəni deyil, həmçinin sosial və iqtisadi fəaliyyəti də əhatə edir. Həqiqətən müxtəliflik, yaradıcılıq və yenilik məqsədyönlü əhatə dairəsi yaradır, lakin, bir tərəfdən də, qeyri-bərabərliklər insan şərəfinə və sosial rifaha qorxulu təhlükələr törədərək qarşılıqlı surətdə möhkəmlənə bilərlər. Belə olacağı halda, qitəni paylaşan insanları birlikdə tuta biləcək “birləşdirici vasitə” nə ola bilər?
ayrıca olaraq Avropaya məxsus deyillər. Hələ də qeyri-humanistliyin 20-ci əsr Avropa təcrübəsi fərdi insan ləyaqətinin fundamental dəyərinə xüsusi inam yaradıb. İkinci Dünya müharibəsindən bəri Avropanın milli dövlətləri yalnız milli vətəndaşlar üçün deyil, hərkəs üçün mümkün olan, həmişəkindən daha mürəkkəb və transmilli insan hüquqlarının müdafiəsini tərtib etdilər. İnsan hüquqlarının bu toplusu müəyyən dövlətin vətəndaşları kimi fərdlərin tərtib etdikləri hüquqi sənədlərdən üstün və yüksək tutularaq hər bir insan varlığının şərəfini tanıyır.
(36) İnsan hüquqlarının bu toplusu ümumi insanlığımız və bənzərsiz şəxsiyyətimizi təsdiq edir. Müxtəliflik olmadan birliyə assimilyasiya olmaq məcburi homogenləşmək və yaşamaq qabiliyyətini itirmək kimi məna kəsb edə bilərdi, digər tərəfdən isə hər şeyi əhatə edən ümumi insanlıq və həmrəylik olmadan müxtəliflik qarşılıqlı tanımanı və sosial tərkibə daxil olmanı qeyri – mümkün edərdi. Hamı tərəfindən tanınan ümumi mənsubiyyətin olması hər bir fərdin bərabər ləyaqətinə göstərilən hörmət əlaməti və geniş dünyaya doğru ürəkaçıqlıq kimi qiymətləndirilir. Belə bir əlamətə uyğun gələn – dialoq və başqaları ilə qarşılıqlı əlaqədir.
etdiyi nailiyyətlər (37) Avropanın dəyərlər üzrə qəti konsensusu Avropa Şurasının müxtəlif sənədlərində - bütün və ya bəzi üzv dövlətlərlə əlaqədar olan konvensiya və razılaşmalar, eləcə də məsləhətlər, qətnamələr və fikirlərdə öz əksini tapır.
(38) İnsan Hüquqları üzrə Avropa Konvensiyası (1950) insan ləyaqətinə dair müharibədən sonrakı öhdəliyi boynuna götürərək, Konvensiyanı müasir günümüzün şərtlərinə uyğun şəkildə şərh edən İnsan Hüquqları üzrə Avropa Məhkəməsini yaratdı. İnsan Hüquqları və Fundamental Azadlıqların Müdafiəsi üzrə Konvensiyaya 12 N-li Protokol (2000) ayrı-seçkiliyin ümumi qadağasını əhatə edir. Avropa Sosial Nizamnaməsi (1961-ci ildə qəbul edilmiş və 1996-ci ildə islah olunmuş) ayrı-seçkiliyə yol vermədən hər kəs üçün nəzərdə tutulan sosial hüquqları aydınlaşdırdı. Nazirlər Komitəsinin Qadın və Kişi bərabərliyi haqqında Qətnaməsi (1988) qeyd edir ki, istənilən sahədə cinsi ayrı-seçkilik insan hüquqları Yüklə 0,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|