Microsoft Word White paper in azeri doc
Yüklə 0,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3.4 Mədəniyyətlərarası dialoqun şərtləri 3.4.1 İnsan hüquqları, demokratiya və hüquq qaydası
- 3.4.2 Bərabər ləyaqət və qarşılıqlı hörmət
sahibi” olan çoxluqla bir səviyyədə qəbul olunmasının siyasi tanınmasını müdafiə etmişdir. Bu hadisə kənardan müxtəlif mədəni və etnik qrupların assimilyasiya doktrinasından radikal şəkildə ayrılması kimi görünsə də, həqiqətdə çoxmədəniyyətlilik – çoxluq və azlıq qarşısında formalaşan cəmiyyətin bərabər və sxematik konsepsiyasını özündə birləşdirir. Bu azlığın çoxluğa uyğunlaşması deyil, əksinə onların bir – birindən ayrılması faktını təsdiq etməklə fərqlənir.
(54)
Opatiya bəyannaməsi (2003) bu paradiqmanı rədd edir. Mədəni müxtəlifliyi müəyyənləşdirərkən, bəyannamədə belə mübahisəli bir məsələyə toxunulur ki, bu prinsip “azlıq” və “çoxluq”a istinadən tətbiq oluna bilməz, məhz buna görə də, o mədəniyyət və cəmiyyətləri seçərək (ayıraraq), onları qrupların hörmətəlayiq statuslarına əsasən qiymətləndirilən ictimai rəftar və mədəni stereotiplərin sabit mövqeyinə endirir və kateqoriyalara bölür.
Qismən uyğun gələn mənsubluqlar bir- birilə ziddiyyət təşkil etmir: onlar güc mənbəyidir və ümumi marağın mümkünlüyünə işarədir.
(55) Mədəniyyətlərarası dialoq bir çoxları tərəfindən ictimai təcridolunma və qarşılıqlı anlaşılmazlığı artıran, eyni zamanda yeganə kollektiv aktorlar kimi qəbul olunan azlıq birliklərinə aid Fərdlər, xüsusilə də qadınların hüquqlarının pozulmasına səbəb olan bir faktor kimi qəbul olunur. Çağdaş cəmiyyətlərin mədəni müxtəliflikləri empirik bir fakt kimi qəbul edilməlidir. Lakin məsləhətləşmələrin mütəmadi olaraq təkrarlanan mövzusu o idi ki, çoxmədəniyyətlilik (multikulturalizm) respondentlərin özlərini rahat hiss etmədikləri bir siyasətdir. (56) Bu modellərdən heç biri – assimilyasiya və ya çoxmədəniyyətlilik heç bir halda tam və ya ayrı – ayrılıqda tətbiq olunmur. Assimilyasiya və ya çoxmədəniyyətliliyin elementləri, onların ən yaxşı keyfiyyətlərini özündə əks etdirən yeni yaranmaqda olan mədəniyyətlərarası paradiqmanın aspektlərini əhatə edir. O, assimilyasiyadan – bütün diqqətin şəxsiyyətə yönəldilməsi; çoxmədəniyyətlilikdən isə mədəni müxtəlifliyin tanınması kimi, ən yaxşı keyfiyyətləri götürərək, özündə cəmləşdirir. Bununla yanaşı, mədəniyyətlərarası paradiqma, bərabər ləyaqət və bölünmüş dəyərlərə əsasən dialoqun, intreqrasiya və sosial birliyə tənqidi münasibətdə olan yeni elementini də əhatə edir.
3.4 Mədəniyyətlərarası dialoqun şərtləri 3.4.1 İnsan hüquqları, demokratiya və hüquq qaydası
(57) Avropa Şurasının müdafiə etdiyi universal dəyərlər mədəniyyətlərarası dialoq üçün şərtdir. İnsanların ləyaqət bərabərliyinə, insan hüquqlarına, hüquq qaydasına və demokratik prinsiplərə hörmət olunmadığı təqdirdə heç bir dialoq baş tuta bilməz. Bu dəyərlər, xüsusilə də özünü ifadə etmə azadlığı və digər fundamental azadlıqlara hörmət, hökmran olmamaq və bu yolla da dialoqun güc arqumentindən çox arqumentin gücü ilə idarə olunmasını təmin etmək üçün vacibdir.
(58) Rəqabətli insan hüquqlarının inkişafı mədəniyyətlərarası dialoq məsələləri ilə üzləşəndə ədalətli tarazlıq yaradır. Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin presedent hüququ və ECRİ və ya Milli Azlıqların Müdafiəsinə dair Çərçivə Konvensiyasının Məşvərətçi Komitəsi kimi monitorinq orqanlarının təcrübəsi bu cür tarazlığın təcrübədə necə əldə olunmasını göstərir.
qarşısını almaqdan ötrü etnik, mədəni, dini və linqvistik birliklərə və ənənələrə istinad edilə bilməz.
Bu prinsip xüsusən gender və digər ayrı-seçkilik formalarından əziyyət çəkməmək hüququ, uşaqlar və gənclərin hüquq və maraqları, müəyyən din və etiqadlarla məşğul olmaq və ya olmamaq azadlıqlarına aiddir. Məcburi evlilik, “şərəf cinayətləri” və ya genetic müxtəliflik 10 kimi insan hüquqlarından sui-istifadə hallarına hər hansı mədəniyyət məzmununda bəraət qazandırmaq olmaz.
Bərabər şəkildə, “üstün mədəniyyət”in real və ya qeyri-real qaydaları din, irq, etnik mənşə və ya digər mənsubluqlara əsaslanaraq ayrı-seçkilik, hər hansı irq, cins və etnik mənşəli qrupun və ya belə qrup üzvünün ləyaqətini alçaldan nitq və ayrı-seçkiliyin digər formalarına bəraət qazandırmaq üçün istifadə oluna bilməz. .
(60) Demokratiya bizim siyasi sistemimizin əsasıdır və vətəndaşlar yalnız sosial varlıqlar, millətin əmin-amanlağına fayda verənlər və ya onun benefisiarları deyil, həmçinin siyasi aktor kimi də dəyərləndirilirlər. Demokratiya inkişaf edir, çünki o fərdlərə üzv olduqları cəmiyyətə uyğunlaşmağa kömək edir və legitim qərar qəbulu və gücün həyata keçirilməsini təmin edir. Son iki onillikdə Avropa Şurasının genişlənməsi demokratiyanın gücünə əsaslı sübutdur. Tənqidi və konstruktiv dialoq öz-özlüyündə geniş demokratik standart olaraq plüralizm, inkluzivlik və bərabərlik kimi digər demokratik prinsipləri tanımalıdır. Bu çox vacibdir ki, dialoq demokratik mədəniyyət ruhunu və onun elementlərini təsdiqləyir və onun əsas elementləri: iştirakçılar arasında qarşılıqlı hörmət və hər kəsin ümumi marağa can atma və qəbul etmə hazırlığı.
(61) Demokratik cəmiyyətlərdə hüquq qaydasının fundamental standartları mədəniyyətlərarası dialoqun inkişaf edə biləcəyi çərçivənin zəruri elementləridir. Onlar hakimiyyətin aydın bölgüsünü, qanunun aliliyini və hər kəsin hüquq qarşısında bərabərliyini təmin edirlər. Onlar dövlət orqanlarını əsassız və ayrı- seçkiliyə yol verən qərarlar qəbul etməkdən çəkindirir və hüquqları pozulmuş şəxslərə məhkəmə yolu ilə öz hüquqlarını bərpa etməsini təmin edir.
Yüklə 0,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|