11
shəsində inkişafın təmin edilməsinə dair problemlər bir çox
kulturoloqların, tarixçilərin, filosofların, filoloqların, sənətşünas-
ların, psixoloqların, sosioloqların, politoloqların, pedaqoji sahə
mütəxəssislərinin diqqətini cəlb etmişdir. Mədəniyyət sahəsində
siyasətin uğurla həyata keçirilməsinə dair araşdırmalarda bir sıra
suallara cavab axtarılmış, dünya kulturoloji fikrində müəyyən
elmi qənaətlər əldə edilmişdir. Eləcə də son dövrlərdə
azərbaycanlı alimlərin araşdırmaları içərisində mədəniyyət
siyasətinə
və milli-mənəvi dəyərlərimizin mühafizəsi
probleminə həsr olunmuş (və ya bu mövzuya toxunulan) bir çox
elmi tədqiqatlar aparılmış, elmi-nəzəri əsərlər yazılmışdır.
“Müasir şəraitdə Azərbaycan dövlətinin mədəniyyət siyasəti
və mənəvi dəyərlərin inkişaf amilləri” mövzusunda aparılmış bu
araşdırmada həmin əsərlərə istinad edilmişdir ki, onların
müəllifləri içərisində F.Qasımzadə (61; 62), B.Qurbanov (66;
67; 68; 106; 107), F.Məmmədov (81; 128; 129; 130; 131; 132;
133), A.Şükürov (99; 100; 101), Ə.Tağıyev (30; 102),
N.Cəfərov (20; 21), N.Mehdi (59; 71; 72; 73; 76), R.Bədəlov
(139; 161), S.Məmmədəliyeva (139), S.Dadaşova (23),
R.Aslanova (8), M.Süleymanlı (92; 93; 94; 95; 96; 97; 114;
115), İ.Hüseynov (51; 52; 53; 54; 55; 56), M.Manafova (19; 59;
70; 76; ), N.Axundova (7), N.Əfəndiyeva (28; 29; 56; 76),
M.Əsədli (19; 37; 38; 76) S.Əliyeva (19; 59; 76), O.Sultanov
(23), A.Əlizadə (34; 35), İ.Əliyeva (32), A.Haqverdiyev (42),
Y.Əliyeva (33) kimi azərbaycanlı kulturoloqların tədqiqatları
xüsusilə qeyd edilməlidir.
Monaqrafiyada yeri gəldikcə Avropa (121; 136; 138; 158;
160), Rusiya (120; 122; 123; 125; 127; 137; 159) və Türkiyə
(104; 105; 109; 116; 117; 118; 119; 141; 142; 143; 144)
alimlərinin
əsərlərindən faydalanılmış, Azərbaycan
Respublikasının və Türkiyə Cümhuriyyətinin mədəniyyət
siyasətinə dair qəbul etdiyi proqramlardan (109; 117; 118; 139;),
rəsmi statistik məlumatlardan, mədəniyyətin inkişafına
istiqamətlənmiş tədbirlər planından, Mədəniyyət və Turizm
12
Nazirliyinin beynəlxalq təşkilatlar üçün hazırladığı hesabat
xarakterli “Milli Məruzə”dən, habelə YUNESKO-nun
tövsiyələrindən və Avropa Şurası ekspertlərinin hesabatlarından
(139; 157; 161) istifadə edilmişdir.
Azərbaycan dövlətinin mədəniyyət sahəsində siyasətini
tədqiq edən alimlər içərisində tarix elmləri doktoru, professor
F.Məmmədovun və onun rəhbərlik etdiyi mədəniyyət
assosiasiyasının fəaliyyəti xüsusilə qeyd edilməlidir. Onun
“Kulturologiya”ya dair dərslik və elmi monoqrafiyalarında (81;
128; 129; 130; 131; 132; 133) dövlətin mədəniyyət siyasəti
hərtərəfli nəzərdən keçirilmişdir. Bundan əlavə “Azərbaycan və
müasir dünya” məcmuəsində “Azərbaycanda yeni mədəniyyət
siyasətinin vəzifələri haqqında” məqaləsi nəşr edilmişdir. Eyni
zamanda 2001-ci ilin 27-29 iyununda “Azərbaycanda yeni
mədəniyyət siyasətinin formalaşdırılmasına yardım” layihəsi
üzrə Açıq Cəmiyyət İnstitutu-Budapeşt SOROS Fondunun
himayəsi ilə keçirilmiş Beynəlxalq konfransın və sosioloji
tədqiqatın sənəd və materialları məcmuəsində (81) Fuad
Məmmədovun, N.Axundovanın, F.Qasımzadənin, Solmina
Dadaşovanın, Oqtay Sultanovun, Əli Abasovun, Cəmilə
Səttarovanın, Rəhman Bədəlovun və xarici ölkə alimlərinin
mədəniyyət siyasəti haqqında məqalələri çap olunmuşdur.
Həmin məcmuədə layihənin mahiyyəti anketlərin nəticələri və s.
materiallarda öz əksini tapmışdır. Artıq ilk sayı işıq üzü görmüş
“Simurq” jurnalında (Baş redaktor: F.Məmmədov) da mövzuyla
əlaqəli elmi yazılar dərc edilmişdir.
Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin “Mədəniyyət siyasəti”
şöbəsinin hesabat və nəşrlərində, habelə nazir müavini professor
S.Məmmədəliyevanın “Azərbaycanda mədəniyyət siyasəti”
(elmi icmal, 2002), “Azərbaycanın mədəniyyət siyasəti”
(Avropa Şurasının “Stage” layihəsi əsasında, 2003),
“Qloballaşma dövründə mədəniyyət” (2004) və “Mədəniyyət və
insan” (2005) monoqrafiyalarında (139) mövzuya dair çox
dəyərli elmi təhlillər yer almaqdadır.
13
Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin
elmi nəşri kimi və bu vaxta qədər AAK-ın elmi nəşrlərinin
qeydiyyatında olan kulturologiyaya dair yeganə məcmuə olan
“Mədəniyyət dünyası”nın (Baş redaktoru: M.Süleymanlı) bütün
buraxılışlarında (2001–2008-ci illər ərzində cəmi on dörd sayı
nəşr edilmişdir) mədəniyyətin ən müxtəlif problemlərinə həsr
edilmiş elmi yazılar çap edilmişdir.
Azərbaycan mədəniyyətinin bəzi problemlərini işıqlandıran
namizədlik və doktorluq disertasiyalarının yazılması da
mövzuya olan ciddi elmi-tənqidi münasibəti əks etdirməkdədir
ki, müəllif yeri gəldikcə bu tədqiqat əsərlərindən də
yararlanmışdır. Belə ki, son vaxtlar mövzuyla bağlı İlhamə
Əliyevanın “Azərbaycan bayramları və milli mənəvi
dəyərlərimiz” (32), Anar Haqverdiyevin “Müstəqil Azərbaycan
Respublikasının mədəniyyətinin aktual problemləri” (42),
Yeganə Əliyevanın “Azərbaycanda kulturoloji fikrin tarixi
inkişaf mərhələləri” (33), Fatimat Məmmədovanın “Azərbaycan
mühacirətinin elmi-nəzəri tədqiqatlarında dil kulturoloji baxışlar
kontekstində” (82), Zaur Cəfərzadənin “Şərq mədəniyyətlərinin
tarixi tipologiyasının metodoloji problemləri” (22), Fərqanə
Hüseynovanın “Müstəqillik dövründə Azərbaycan – Türkiyə
əlaqələrinin kulturoloji aspektləri (elm, təhsil, mədəniyyət)” (57)
adlı namizədlik monaqrafiyaları və Nigar Əfəndiyevanın
«Azərbaycanlı
юzünüdərki və
юzünüidentifikasiyanın
kulturоlоji–fəlsəfi prоblemləri qlоballaşma kоntekstində» (29)
mövzusunda doktorluq işi diqqəti cəlb edir. Həmin
monaqrafiyaların mövzusu bilavasitə Azərbaycan dövlətinin
mədəniyyət siyasətinə və mənəvi dəyərləərimizə həsr olunmasa
da, bu və ya digər paraqraflarda həmin problemlərə
toxunulmuşdur.
Lakin müasir şəraitdə Azərbaycan dövlətinin mədəniyyət
siyasəti və mənəvi dəyərlərin inkişaf amilləri mövzusu məhz bu
namizədlik monaqrafiyasında ilk dəfə sistemli şəkildə
araşdırılmışdır.
Dostları ilə paylaş: |