Microsoft Word zahid -ders vesaiti docx
Yüklə 4,22 Mb. Pdf görüntüsü
|
103 haqqında əsaslandırılmış mülahizələr”, “fərdi kuratorluq idarəsi – institutu” kimi yeni səciyyəvi xüsusiyyətlərə malik olan meyarlar daxil edilməkdədir. Hal–hazırda Azərbaycanda müxtəlif səviyyələrdə maliyyə bazarının müxtəlif seqmentlərinin tənzimlənməsi üzrə baş idarə və ya “meqatən- zimləyici” adlanan və səlahiyyətlərinə maliyyə bazarı üzərindəki nəzarət və tənzimin bütün aspektləri daxil edilən vahid dövlət orqanının yaradılması haqqında məsələlər fəal şəkildə müzakirə edilir. 2007-ci ildən etbarən Mərkəzi Bank tərəfindən banklara tövsiyə olunan biznes strategiyası qlobal böhran dövrünün “yumşaq” keçməsində və böhran- sonrası nəticələrinin minimallaşdırılmasında böyük rol oynamışdır. Post-böhran dövründə də bank sektoru təmkinli biznes strategiyasını davam etdirmişdir. Ötən illərdə olduğu kimi, 2010-cu ildə də Mərkəzi Bank banklarla birgə “maliyyə immunizasiyası” tədbirlərini davam etdirmiş, o cümlədən maliyyə dayanıqlığı göstəricilərinin gücləndirilməsinə dəstək vermişdir. Ötən dövrlərdə toplanmış kredit riskləri ehtiyatlanma və kapitalizasiya səviyyəsinin artırılması ilə neytrallaşdırılmışdır. Bank nəzarəti çərçivəsində tənzimləmə və nəzarət tədbirləri artım və dayanıqlıq arasında optimal nisbətin təminatına yönəldilmiş, sistem risklərin minimallaşdırılması, sektorun sabit fəaliyyətinin təmin edilməsi, əhalinin və investorların etimadının qorunmasını hədəfləmişdir. Banklar üzərində intensiv nəzarət rejimi optimallaşdırılmışdır ki, bunun da əsas məqsədi risklərin adekvat qiymətləndirilməsi və bu əsasda maliyyə da- yanıqlığının, o cümlədən kapital adekvatlığının düzgün diaqnostikası olmuşdur. Diaqnostika işləri arasında müntəzəm stress-testlər xüsusi rol oynamışdır. lk dəfə banklara nəzarət risk profillərinə uyğun olaraq “matris modeli” ə sasında həyata keçirilmişdir. Hər bir bank üzrə fərdi fəaliyyət proqramı və nəzarət rejimi müəyyən olunmuşdur. Zəif və həyat qabiliyyəti olmayan 2 bankın lisenziyası ləğv edilmişdir. Bu bankların aktivləri və depozit bazası kiçik olduğu üçün onların ləğvi bank sisteminə təsirsiz ötüşmüşdür. Bank nəzarəti çərçivəsinin qlobal çağırışlara adoptasiyası davam etdirilmiş, requlyativ çərçivə kontrtsiklik tənzimləmə prinsipləri əsasında yenilənmiş və erkən xəbərdarlıq potensialı gücləndirilmişdir. Kapital, likvidlik və makroprudensial nəzarət alətləri üzrə “Bazel-III” konsepsiyasına əsaslanan yeni dayanıqlıq normativləri araşdırılmışdır. Nəticədə, bank kapitalının keyfiy- yətinin artırılması, bank aktivlərinin artımının dayanıqlılığının təmin edilməsi məqsədilə kapital yetərliliyinin yeni əmsalı – leverec əmsalının tətbiqinə baş- lanılmışdır. Eyni zamanda bank sisteminin sabit və təhlükəsiz fəaliyyətinin təmin olunmasında xüsusi əhəmiyyət kəsb edən likvidlik riskinin idarə olunması ilə bağlı bankların daxili siyasət, qayda və prosedurlarına dair yeni tələblər müəy- yən edilmişdir. Təsdiq edilmiş əlavələr bank sisteminin dayanıqlığını artırmaqla
104 yanaşı, bank sisteminə qarşı olan etimadın yüksəldilməsini təmin etmişdir. Banklarda risk menecment potensialı gücləndirilmişdir. Mərkəzi Bank tərəfindən banklarda risklərin idarə edilməsi sisteminin səviyyəsi, işləkliyi və adekvatlığının yeni qiymətləndirmə sistemi müəyyən edilmiş və onun ilkin olaraq sistem əsaslı banklarda tətbiqinə başlanılmışdır. Banklarda stress-testlərin keçirilməsi üzrə yeni qaydalar hazırlanmışdır. Stress-testlərin aparılması haqqında qaydaları layihəsində stress-test üzrə bankdaxili siyasət, qayda və prosedur, hesabatlıq sistemləri, habelə stress-test işinin təşkilinə dair minimum tələblər müəyyən edilmişdir. Risk menecerlərinin beynəlxalq səviyyəli sertifikasiyası daha qabaqcıl səviyyədə davam etdiril- mişdir. stehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi və bank xidmətləri haqqında maarifləndirilməsi cəmiyyətin banklara etimadının artırılmasında mühüm rol oynayır. l ərzində Mərkəzi Banka daxil olmuş müraciətlərin əksəriyyəti kreditlərin verilməsi, kredit müqavilələrindən irəli gələn öhdəliklərin icrası ilə bağlı yaranmış mübahisələr, plastik kartlarla və bankomatların işi ilə bağlı ya- ranmış problemlərlə əlaqədar olmuşdur. Müraciətlər mövcud qanunvericiliyin tələblərinə uyğun olaraq müvafiq qaydada baxılmış, cavablandırılmış və qal- dırılmış problemlərin həlli istiqamətində lazımi tədbirlər həyata keçirilmişdir.
Bankların iflası zamanı dövlət tərəfindən lazımi tədbirlər və proqramlar hazırlanır. Məhz bankların iflası zamanı dövlət tərəfindən lazımi tədbirlər və proqramlar kontekstində Əmanət sığorta sistemi (ƏSC) fəaliyyət göstərir. Bu da 1930-cu illərdə ABŞ–da banklardan əmanətin çəkilməsini önləmək üçün mü- kəmməl bir dərman olaraq ortaya çıxmış və illərdən bəri özəl sektoru əmanət ris- kindən qorumaqdadır. Bankın əmanət sahibləri, bank seçimində öz təhlillərindən çox hökumətin sığorta sahəsində təcrübəsinə əsaslanaraq güvən alır. Ə manət sığorta sisteminin tətbiqi 1930-cu illərdə ABŞ-da bank iflaslarına cavab olaraq qanuni çərçivəyə minmişdir. Əmanət sığorta sisteminin təməlləri 1933-cü ildə FD C (Federal Deposit nsuranse Commite) qurulması ilə başlan- mışdır. ABŞ-da bank əmanətlərinə təminatı FD C adlı qurum həyata keçirir. Avropa birliyinə üzv olan ölkələrdə “əmanət – sistemlərinə aid təlimatlar 30 may 1994- cü il 94/19 EC saylı Avropa parlamentində qəbul edilmişdir. Tə- limata görə birliyə daxil olan dövlətlərdə fəal üzvü olan bütün bankların cəlb etdikləri əmanətlər qarşılığında Əmanət sığorta sistemində iştirakına məc- buriyyət gətirmişdir. Təlimatın 3-cü maddəsinin 1 bəndinə görə kredit qu- rumları Əmanət sığorta sisteminə qatılmadıqca, banklara əmanət toplamaq lisenziyası verilmir. Təlimatın 7-ci maddəsinə görə birliyə üzv olan dövlətlərin ə manətçilərə 20.000 avroya qədər olan məbləği ödəməklə məsuldur. Yüklə 4,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|