Microsoft Word zahid -ders vesaiti docx
Yüklə 4,22 Mb. Pdf görüntüsü
|
183 dünya banklararası maliyyə telekommunikasiya cəmiyyəti olan SWIFT– maliyyə telekommunikasiya sahəsində aparıcı beynəlxalq təşkilat sayılır. SWIFT-in əsas məqsədi - maliyyə informasiyalarının rəsmi mübadilə üsullarının və standartlaşdırılmış məlumatların istifadəsi ilə beynəlxalq şə bəkəyə məlumatların ötürülməsini təmin edən sistemdir. Bu sistem vasitəsilə gün ərzində 500 000-dən artıq məlumatın mübadiləsi baş verir. Hal-hazırda SWIFT sistemindən 204 ölkənin 8000-dən artıq maliyyə və kredit təşkilatı istifadə etməkdədir. Bu sistemə qoşulmuş hər bir təşkilat ilin 365 gününün istənilən vaxtı və coğrafi mövqeyindən asılı olmayaraq bir-biri ilə qarşılıqlı ə laqəyə girmək imkanına malikdirlər. Hal-hazırda gün ərzində SWIFT şəbəkəsi vasitəsilə cəmi məbləği 8 trl ABŞ dolları təşkil edən 10 milyon maliyyə məlumatı ötürülməkdədir. SWIFT-in təməlində 50-dən artıq milli ödəmə sistemi yaradılmışdır. Bundan əlavə SWIFT Avropa Banklar Assosiasiyasının hesablaşma sisteminin və Avropa sistemi olan TARGET-in əsası sayılır. SWIFT tərəfindən təklif edilmiş və həyata keçirilmiş konsepsiyalar, maliyyə informasiyasının formaları və ötürülmə qaydaları bu günümüzdə beynəlxalq standart statusunu daşıyır. Milli ödəniş sistemində vahid SWIFT standartlarının tətbiqi hesablaşma və maliyyə risklərinin minimuma enməsi, hesablaşmaların effektivliyinin və təhlükəsizliyinin, məlumatların ötürülməsinə çəkilən xərc- lərin azaldılmasına təminat verir. Bundan başqa, SWIFT-in təməlində tərtib edilmiş milli ödəniş sistemləri ən böyük ödəniş sistemlərinə inteqrasiya olunur. SWIFT klirinq funksiyalarını yerinə yetirmir. SWIFT – gəlirsiz təşkilatdır. Bütün əldə olunmuş gəlir xərclərin ödənilməsinə və sistemin modernləşdiril- məsinə xərclənir. Ödəmənin xərclənməmiş məbləği dövri olaraq istifadəçiyə qaytarılır. SWIFT ilə iş istifadəçilərə bir sıra üstünlüklər verir: məlumatların ötürülməsinin təhlükəsizliyi; bu sistem ötürülmüş məlumatların qorunması və məxfiliyini təmin edir; əməliyyatlara sərf edilən xərclərin azaldılması. Bundan ə lavə, əməliyyatların həcmi artdıqca, xərclər azalır; Dünyanın istənilən nöqtəsinə məlumatın tez bir zamanda çatdırılması. Məlumatın lazımi ünvana çatdırılması adətən 15-20 dəqiqəyə baş verir, lakin əlavə ödəniş olunarsa, o zaman çatdırılma vaxtını 1-5 dəqiqəyə kimi azaltmaq mümkündür; Bütün ödəniş sənədləri sistemə standartlaşdırılmış formada daxil olduğu üçün bu sistem daxil olan məlumatların təkmilləşdirilməsinin avtomatlaşdırılmasına ke- çidə, məlumatı göndərən və qəbul edən arasında fərqli düşünmənin qarşısını al- mağa imkan verir ki, bu da son nəticədə bankın effektivliyini yüksəltməyə şə rait yaratmış olur; SWIFT istifadəçilərinə tam maliyyə təminatı verir. Yəni ə gər bu sistemin nasazlığı səbəbindən hansısa məlumat göndərilən ünvana sutka ərzində çatmamışsa, o zaman SWIFT bu gecikmə üzündən sifarişçiyə dəymiş birbaşa və dolayı zərəri tam olaraq öz üzərinə götürür. SWIFT-in ən başlıca çatışmayan cəhəti isə istifadəçilərin zənnincə bu sis- temə daxilolmanın bahalılığıdır. Bankın SWIFT-ə daxil olmasına çəkilən xərc
184 160-200 min dollar təşkil edir ki, bu da orta və kiçik banklar üçün problemlər yaratmış olur. Milli qanunvericiliyə müvafiq olaraq beynəlxalq bank əməliyyatları etmək hüququna malik istənilən bank SWIFT-in üzvü olmaq imkanına malikdir. Bank üzvlərindən əlavə SWIFT şəbəkəsinin digər iki kateqoriyalı üzvləri mövcuddur. Bunlar assosiasiyalaşmış üzvlər və iştirakçılardır. Birincilər siyahısına bank üzvlərin ayırmaları və filialları aid edilir. Assosiasiyalaşmış üzvlər səhmdarlar sayılmırlar və cəmiyyətin işlərinin idarə edilməsi hüququna malik deyillər. SWIFT-in belə adlanan iştirakçıları isə müxtəlif maliyyə insti- tutlarıdır (broker və diller kontoraları, klirinq və sığorta şirkətləri, investisiya təşkilatları və s.). SWIFT-ə daxilolma iki mərhələdən ibarətdir: Bankın bu cəmiyyətə üzv olmağa hazırlıq mərhələsi və bankın cəmiyyətdə işlək üzv kimi şə bəkəyə daxil olmasına hazırlıq. SWIFT-ə qoşulma ildə 4 dəfə baş verir: Mart, iyun, sentyabr və dekabr- da. SWIFT-ə tam olaraq qoşulma prosesi 4 aydan gec olmayaraq baş verir və iki mərhələdən ibarətdir: Maliyyə təşkilatının SWIFT ittifaqı üzvlüyünə daxilolma (sənədlər paketinin rəsmiləşdirilməsi və onların SWIFT-ə göndə- rilməsi). SWIFT Direktorlar şurası sənədləri nəzərdən keçirir və bankın cəmiyyətə qəbul edilməsi haqqında qərar qəbul edir. Namizəd bank birdəfəlik ödəniş və cəmiyyətin bir səhminin əldə edilməsi hüququnu alır. Maliyyə təşkilatında SWIFT aparat-proqram kompleksinin yaradılması və onun birbaşa sistemə qoşulması. Məhz bu mərhələdə bütün texniki məsələlər həll edilir, kommunikasiya avadanlığı əldə edilir (onun dəyəri yüzlərlə min ABŞ dolları təşkil edə bilər), heyətin təlimi keçirilir. Təcrübə göstərdiyi kimi SWIFT sistemində iştiraka dair bankların xərcləri adətən 5 il ərzində özünü ödəyir (əsasən müasir elektron avadanlığın quraşdırılması). Cəmiyyət fəaliyyətinin istiqamətlərindən biri də maliyyə informasiyası mübadiləsinin unifikasiya vasitələrinin işlənib hazırlanmasından ibarətdir. Bu məqsədlə maliyyə məlumatlarının strukturlu sistemi yaradılmış və təkmil- ləşdirilməsi davam edilir. Onun yardımı ilə praktiki olaraq valyuta və fond birjalarında icra edilən əməliyyatlar daxil olmaqla bank və digər maliyyə ə məliyyatlarının bütün spektrini həyata keçirmək olar. Bank məlumatları müddətli və adi məlumatlara bölünür. Müddətli məlu- matların göndərilməsinə görə xüsusi rüsum tutulur. Hazırda SWIFT sisteminə əsaslanan ödəniş sistemi banklararası nağdsız hesablaşmaların dünya həcminin 60 faizindən çoxunu təmin edir. Qeyd etmək lazımdır ki, «böyük yeddiliyə» daxil olan beş ölkə öz Milli ödəniş sisemlərini məhz SWIFT bazası üzərində qurublar. Habelə SWIFT şəbəkəsi dövlətdaxili hesablaşmalar zamanı da istifadə edilir. Məsələn, ABŞ-da bu aparılan sə- nədlərin dörddə bir hissəsini təşkil edir. Yüklə 4,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|