Mikrobiologiya (Ma’ruza matnlari)
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Myxochytridiales tartibi.
- 10- MAVZU: ZIGOMISETLAR SINFINING SISTEMATIKASI VA ULARNING VAKILLARI.. Ish reja
- Jinsiy
- Zaruriy jihozlar
Xitridiomisetlar sinfi. Bu sinfga juda soda tuzilgan zamburuglar kiradi. Bu zamburuglar vegetativ tanasi ameboidan iborat. Ameboid spora hosil qilishdan oldin po‘stloq bilan qoplanadi. Ularning ko‘payishi zoosporalar orqali o‘tadi. Zoosporalar dumaloq va bitta uzun xivchinli bo‘ladi. Vegetatsiya davrida ameboid xo‘jayin o‘simlik xujayrasida yashaydi. Ameboidda bir xivchinli zoosporalar hosil bo‘ladi. Zoosporalar tashqariga chiqib o‘simlikni zararlaydi. Vegetatsiya oxirida xo‘jayin o‘simlikning zararlangan xujayralarida tinchlik davrini kechiradigan sporalar hosil bo‘ladi sistalar. Ular turli yo‘llar Bilan hosil bo‘ladi. Ayrim holda ameboid mayda sporalarga bo‘linadi, ayrim holda ameboid qalin po‘stloq Bilan qoplanadi va sistaga aylanadi (kartoshka). Sista jinsiy protsess natijasida kelib chiqadi.
Tinchlik davrini o‘tgan sistani yadrosi reduksion bo‘linadi va hosil bo‘lgan zigota o‘sib gaploid zoosporangilarni hosil qiladi. Zoosporangiylardan chiqqan zoosporalar Yana o‘simlikni zararlaydilar.
zararlaydi va o‘simlikda uning to‘qimalarni keskin o‘sib ketishiga olib keladi (gipertrofiya). Bu sinfga kiruvchi zamburuglar 3 ta tartibga bo‘linadi: a.tartib:Plazmodioforalilar. Bu tartibga kiruvchi zamburuglarning vegetativ tanasi o‘simlikni zararlangan xujayrasida hosil bo‘ladigan ameboidan iborat. Ameboid yetilgandan so‘ng tinchlik davrini kechiruvchi sporalarga sistaga bo‘linadi. Bu tartib bitta oiladan Plazmodioforatsiya va 2 ta Plazmodiofora va Spongospora avlodlaridan iborat.
1.Plasmodiophora avlodi – bu avlodga kiruvchi zamburuglarning tinchlik davrini kechiruvchi sporalar xujayin o‘simlikni xujayralarida erkin joylashgan. Plasmodiophara brassicae – karamda kila kasalligini keltiradi.
Kasallangan o‘simliklarning ildizlarida shishlar hosil bo‘ladi (gipertoniya). Spongospora – avlod – bu avlod kiruvchi zamburuglarning tinchlik davrini kechiruvchi sporalar zararlangan xujayralarda yopishgan holda bo‘ladi. Avlod vakili - Spongospora subtiraniae (kartoshkada parsha) kasalligini hosil qiladi. Bu zamburug‘ o‘simlikning yer osti qismini zararlab, tuganaklarida, ildizlarida qo‘shimcha ildizlar g‘adir – budur shishlar hosil qiladi.
bo‘lib, yetilgandan so‘ng bitta yoki bir nechta zoosporangiylarga aylanadi. Bu turkum 2 ta oiladan iborat:yo1) Olpidium 2)Sinchytrium Bu oilalar bir-biridan zoosporangiylarni soni Bilan farq qiladi.
tinchlik davrining kechiruvchi sporangiy hosil qiladi. Olpidium avlodi vakili – Olpidium brassicae zamburugi karamda qora son kasalligini qo‘zgatadi Sinchytrium oilasi: Zararlangan xo‘jayrada paydo bo‘lgan amyoboid bir necha zoosporangiy hosil qiladi. Oila vakili – Sinchytrium endobioticum kartoshkada rak kasalligini qo‘zg‘atadi.
Entomophthoraseae oilasi Zaruriy jihozlar: Chirigan meva va sabzavot yoki oq-sariq, qora yoki kulrang mogor bosgan iste’mol qilinadigan mahsulot. Mucor va Rhizopus zamburuglarini sof kulturasi. Rangli jadvallar. Mikroskop, sirtmoq, qoplagich va buyum oynachasi, spirt lampasi. Topshiriq: 1. Kasallik qo‘zgatuvchi zamburuglar va kasallikni tashqi belgilari Bilan tanishish. 2.Zamburuglarni mikroskopda ko‘rish va rasmlarini chizish. Zigomisetlar sinfiga kiruvchi zamburuglar saprofit va parazit holda hayot kechiradi. Bu zamburuglarning miseliysi yaxshi rivojlangan bo‘lib tanasi bir xujayrali miseliydan tuzilgan.
jinsli gametalar qo‘shiladi Jinssiz ko‘payishi esa sporangisporalar yoki konidiyalar yordamida o‘tadi. Zigomisetlar sinfi 2 ta tartibga bo‘linadi: 1.Mukorales.2.Entomoftorales. 1 – tartib – Mucorales – bu tartib zamburuglarning miseliysiyaxshi rivojlangan. Bular o‘simlik qoldiqlarida, go‘nglarda, zax yerlarda yashaydi. Bu zamburuglar uruglarda mogorlash, meva- sabzavotlarni omborxonalarda SAqlashda chirish kasalligini keltirib chiqaradi.
Mukoratsiya oilasi 2 ta avlodga bo‘linadi: 1-avlod Mukor – bu avlod zamburuglarining sporangiylari dumaloq, sariq yoki qo‘ngir rangli bo‘ladi. Bularning miseliysi substrat ichida o‘sadi, to‘siqsiz bo‘ladi. Miseliydan sporangiy bandlari tik ko‘tarilib chiqadi. M-n. Avlod vakili Mucor mucedo zamburug‘i bu boshsimon mog‘orni hosil qiladi. 2-avlod – Rhizopys – bu avlod zamburuglarining sporangiylari ham sharsimon shaklda bo‘lib qora va qo‘ngir rangli bo‘ladi. Bularning miseliysi substratga shoxlangan rizoidlari Bilan yopishgan bo‘ladi. M-N: avlod vakili - R.nigricans zamburug‘i bu qora yoki non pupanagini hosil qiladi. Bu zamburug‘Lar xo‘l chirishni olib keladi. 2 – tartib: - Entomoftorales – bu tartib zamburug‘lari xashoratlarda parazitlik Bilan yashaydi. Miseliylari voyaga yetganda to‘siqLar hosil qiladi. Jinssiz ko‘payishi – zigosporalar yordamida bo‘ladi. Bu tartibga 1 ta oila kiradi. – Entomoftaratsiya. Bu oila ham 2 ta avlodga bo‘linadi: 1- avlod Empuza – bu avlodga kirgan zamburug‘Lar uy pashshalarini kasallantiradi, bularning konidiya bandlari bulavkasimon bo‘ladi.
M-n: T.muscae – bu uy pashshasini paraziti. 2-avlod – Entomoftora – bu avlodga kirgan zamburuglar to‘gri qanotli hamda tanga qanotli xashoratlarni kasallantiradi. Bularning konidiya bandlari shoxlangan bo‘ladi. M-n: Entomoftora grili zamburugi – bu chigirtkada kasallik keltiradi.
tokning mildyu, karamning perenosporoz, gul karam va salatda oq zang kasalliklari). Lupalar. Rangli jadvallar. Topshiriq: 1. Kasallik qo‘zgatuvchi zamburuglar va kasallikni tashqi belgilari Bilan tanishish. 2. Zamburuglarni mikroskopda ko‘rish va rasmlarini chizish. Oomisetlar sinfiga kiruvchi zamburug‘larning vegetativ tanasi yaxshi rivojlangan miseliydan iborat, ammo gifalari bir hujayralidir. Bu sinfga kiruvchi zamburug‘lar suvda saprofitlik bilan quruqlikda esa parazitlik bilan yashovchi organizmlardir. Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|