Milli Kitabxana
Yüklə 2,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
____________________Milli Kitabxana_____________________ 48
Sayalı göz yaşlarını silərək lampanın piltəsini qaldırdı, ocağı qaladı. Ev isindi. Hər şey sakitləşəndən sonra Qnrban qolunu göstərib yaralandığını söylədi. - Səni təmizmi buraxdılar? - Yox, qospitala gedirəm. Yolda maşından düşdüm. Uşaqlardan ötrü burnumun ucu göynəyirdi... Sayalının qaşları çatıldı: - Hansı qospitala gedəcəksən? - Nə bilim, hansı olsa. Elə istəyirəm öz rayonumuzdakında yatam... Səhər onlar birlikdə rayon mərkəzinə, xəstəxanaya getdilər. Cəbhədən yenicə gətirilmiş yaralıları qəbul edirdilər. Qurban da onlara qarışdı... İki gündən sanra Sayalı yenə əri ilə görüşdü. Bu dəfə Qurbanın rəngi daha da ağarmışdı. Gözləri çuxura düşmüşdü. Dili-dodağı təpimişdi. O, arvadını bir küncə çəkdi. - Sayalı, ölmüşəm, meyidimi götür, amanın bir günüdür, məni çevir uşaqların başına. - Nə olnb, a kişi? Qurban ehtiyatla ətrafa baxdi. Pıçıltı ilə: - Deyəsən, üstü açılacaq, - o, yaralı qolunu göstərdi, - özüm eləmişəm... Sayalı ilan çalırmış kimi dik atıldı. Bir-iki addım geri çəkilib ərini nəzərdən keçirdi. Qurbanın elə pərişan görkəmi vardı ki, yağının da yazığı gələrdi. Sayali dinmək istədi, bacarmadı. Qəhər onu boğdu. - Məni çevir uşaqlarının başına, - deyə Qurban yenə xırıldadı. - Bir
xatadır, əlimdən çıxıb. Gör bir təhər kömək eyləyə bilərsənmi... Sayalının bədəninə üşütmə düşdü. Çiynindəki ağ yun şala bərk-bərk bürünərək, dinməz-söyləməz, evinə qayıtdı. Taxtın üstünə döşənib hönkürtü ilə ağladı. Uşaqlar onun başına yığışdılar. - Ana, nə olub? - Dədəm getdi? - Dədəmi ürəyim elə istəyir ki!.. Bəs havaxt gələcək? - Mən dədəmdən küsmüşəm. Bizi qoyub niyə getdi? - Doktor qolunu sarıdımı, ay ana? Sayalı dinmirdi, hönkürtüsünü boğmaq istəyirdisə də bacarmırdı, çiyinləri qalxıb-düşürdü.
____________________Milli Kitabxana_____________________ 49
Uşaqlar da hönkürüşdülər. Sayalı özünü toplayıb ayağa durdu. Göz yaşını silib uşaqlarına baxdı. Onlar boyunlarını büküb dodaqlarını büzmüşdülər. Lap balaca qızın saçı gözünün üstünə tökülmüşdü. Burnundan selik axırdı. O, balaca yumruqları ilə gözlərini ovuşdururdu. - Dədəm niyə gəlmədi, ay ana? Sayalı uşaqlarıni bir xeyli süzdü. Elə bil onlar analarından imdad istəyir, "bizi atasız qoyma" deyirdilər. Sayalı titrədi, uşaqlarının yetim qalacağını düşünüb dəhşətə gəldi. Qaranlıq qarışdı. Sayalı ocağı qalamadı, lampanı yandırmadı. Uşaqlarına yer saldi, özü isə gəbənin üstünə uzanıb dirsəkləndı. Səhərə qədər gözlərini yuma bilmədi. "Bəs el-oba bilsə buna nə deyər? El içində rüsvay olaram. Camaatın üzünə necə baxacam? Axı mənim bəxtim niyə qaradır?!" O, əvvəlki ərinin necə tutulub aparıldığını gö-zünün qabağına gəlirdi. İkinci dəfə bu cür rüsvay olacağını düşünəndə bədəni əsdi... Sayalı qapıdakı camışı və gəbələrdən birini satdi. Hərbi xəstəxananın qapısina ayaq döyməyə başladı, çətinliklə də olsa, istədiyi adami tapdı... Bir aydan sonra Qurban yarım illik möhlət alıb evlərinə qayıtdı. Kənddə ona hörməl etdilər. Hətta arvadlar yığışıb onu sədr seçdilər. Qurban o qalmaqla qaldı. İlk günlər o hamının hörmətini qazanmağa çalışdi. Əsgər ailələrinə kömək etdi, otu olmayana ot, taxılı olmayana taxıl payladı. Kolxozun sulu yerini əl altından bölüşdürüb istədiyi adamlara payladı. "Qarğıdalı əkin, bostan becərin. - dedi, - birtəhor başınızı dolandirın". Bəzən Sayalı ərinin hərəkətlərinin səbəbini soruşanda "arvad, sən qarışma, deyə Kosaoğlu cavab verirdi, - mən nə elədiyimi bilirəm". Yavaş-yavaş kənddə Kosaoğlunun başına and içənlər çoxaldı. Arvadların dili ağzına sığmadı: "Allah onun ömrünü uzun eləsin, o olmasa axırımız itərdi". Kosaoğlu öz hərəkətlərindən məmnun qalır, "belə etməsəm olmaz, - deyirdi, - yoxsa ağzıgöyçəyin biri məsələni öyrənər, gedib xəbər verər. Ondan sonra tribunaldan yaxamı qurtara bümərəm. Bir də ki, mən nə itirirəm, kolxozun varı- dövlətidir, paylayıram". Aylar keçdikcə Qurban yerini möhkəmlədirdi. Onun qapısına gəlib-gedənlər çoxaldı.
____________________Milli Kitabxana_____________________ 50
Kazımla Kosaoğlunun dostluğu da elə bu vaxtdan başlamışdı. Soyuq bir qış axşamı Kazım boynunu büküb sədrin evinə gəldi. Onun qabağına çay-çörək qoydular. Ancaq Kazım dilinə heç nə vurmadı. Bunu görən Kosaoğlu: - Ə, boğazın tikilməyib ha, niyə çörək yemirsən? - Vallah düz
deyirsən, elə boğazım tikilmiş kimidir, bu saat gözümə çörək-zad görünmür. - Ə, nə olub? - Qurban qağa, paveska gəlib, deyəsən, əsgər aparacaqlar, - Kazım doluxsundu. – Mənə kömək elə, birtəhər vayonkomla danış, möhlət versin. Kosaoğlu ona söz verdi, səhəri rayona getdi. Hamıdan xahiş etdi ki, heç olmasa qoyun, kolxozda bir kişi briqadiri qalsın. Bir sədr kimi onun sözünü eşitdilər. Bundan sonra Kazım Kosaoğlunun qarşısında əlibağlı qula döndü. Qurban yavaş-yavaş onu özünə köməkçi etdi. Kolxozun sulu yerindən ona da bir hektar verdi. "Özünə bostan ək" - dedi. Kazım sevinə-sevinə həmin yeri becərdi. Payızda isə qarpızları şəhərə satmağa apardı. Kəndə bir ətək pulla qayıtdı. Bir gün Kosaoğlu onu yanına çağırdı: - Bəs mənim payım? Kazımın məsələni başa düşmədiyini hiss edən Kosaoğlunun qaşları çatıldı: Özünü niyə qanmazlığa qoyursan? Səni əsgərlikdən saxladım, kolxozun yerini verdim, bostan əkdin. Elə bilirsan bunlar müftə başa gəlir? Təkcə sən yox, elə hamınız beləsiniz. Heç olmasa sənə çəkdiyim xərci ödə. Kazım heç nə demədi. Dinməz-söyləməz evə qayıtdı, bostandan qazandığı pulun yarısını gətirib Kosaoğluna verdi. Var-dövlət artdıqca Kosaoğlu özünə dost tutmağa çalışır, rayondan kolxoza gələnləri dərhal evinə aparır, onları yedirib-içirməmiş buraxmırdı. Ortada əl iyi kimi fırlanan Kazım gah dükana, gah anbara qaçır, gah da kolxozçuların birinin qapısinı döyüb, "kişinin rayondan qonağı gəlib, bir heyvan ver" - deyirdi. Bəzi rayon işçiləri bu evə ayaq açandan sonra Kosaoğlu daha da dirçəldi. Sayalı evinin cah-cəlalmı gördükcə sevinir, Qnrbanın başına pərvanə kimi dolanırdı. Əvvəllər qonaqlara özü qulluq edən Sayalı yavaş-
Yüklə 2,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|