Mö GİRİŞ. Kursun ümumi MƏSƏLƏLƏRİ

Hazır   məhsul   məhsul   vahidinə   nisbi   buxar   sərfini,   tonlarla   ölçülən   illik
buxar sərfini, min şərti bankalarla (m. ş. b.) və ya tonlarla ölçülən illik məhsul
istehsalına bölməklə təyin edirlər. 
11.5. Su sərfinin hesablanması 
Balıq   emalı   müəssisələrində   su   sərfi   aşağıda   göstərilən   bölmələr   üzrə
paylaşdırılır: 
a)   istehsalat,   texnoloji,   soyudulmaya   və   kondensləşməyə,   yuma   və
defrostasiya edilməyə (donun açılması), həlledici qismində və s.; 
b) buxarın alınmasına və qazanxananın digər tələblərinə;
v) təsərrüfat və məişət tələblərinə. 
İstehsal məqsədləri üçün su sərfi təyin edilərkən, su sərfi ilə əlaqədar olan
bütün texnoloji əməliyyatlara ardıcıl olaraq baxılır, onların hər biri üçün verilən
texnoloji   rejimlərə   görə   su   sərfi   hesablanır.   Kütləvi   (seriyalarla)   buraxılan
avadanlıqlar üçün bir qayda olaraq saatlıq və ya emal edilən material vahidinə su
sərfi,   onların   texniki   xarakteristikalarında   göstərilir.   Fasilə   ilə   işləyən   qeyri   –
kütləvi   buraxılan   avadanlıqlar   üçün   su   sərfi,   onların   eyni   zamanda   olan
tələbatlarına görə, aşağıdakı bərabərlikdən təyin edilir: 
,
k
n
m
W



      

 V
m
η
burada: W – növbəlik (sutkalıq) su sərfi, kq; 
             m – eyni zamanda bir aparata yüklənilən suyun miqdarı, kq; 
             n – aparatların sayı, ədəd;
                         k – suyun növbədə (sutkada) dəfəlik miqdarına görə dəyişilmə
əmsalı; 
            V – aparatın həcmi, m
3
; 
           η = 0,5 ÷ 0,8 – aparatın dolma əmsalı.
Bu halda saatlıq su sərfi aparatın su ilə dolma müddətindən asılı olur və
aşağıdakı bərabərlikdən təyin edilir: 
11

---


60


m
W
saatlıa
burada: τ – aparatın su ilə dolma müddəti, dəq.  
Materialın soyudulmasına su sərfi aşağıdakı bərabərlikdən təyin edilir:  
,
)
(
)
(
2
1
i
s
s
i
c
c
t
t
P
W

 





 
burada: t
i
, t
s
 – materialın ilkin və son istiliyi, 
o 
C;
            c
1
 – materialın istilik tutumu, coul / (kq∙dər);
            θ
s
, θ
i 
– soyudulan suyun son və ilkin istiliyi, 
o 
C; 
           c
2
 – suyun istilik tutumu, 
.
kq
coul
  
Əridilmiş   kütlənin   soyudulmasına   və   bərk   hala   keçirilməsinə   su   sərfi
aşağıdakı bərabərlikdən hesablanır:     





i
s
s
i
c
c
t
t
r
P
W

 






2
1
         
,
kq
Köynəyin divarından və ya spiral borudan buxarın kondensləşdirilməsinə su
sərfi, aşağıdakı bərabərlikdən hesablanır:  




i
s
k
c
i
i
D
W

 




2
       
.
saat
kq
burada: D – kondensləşməyə daxil olan buxarın kütləsi, 
;
saat
kq
  
             i – buxarın istilik tutumu, 
;
kq
coul
 
            i
k
 – kondensatın istilik tutumu, 
.
kq
coul
  
Qarışdırıcı   kondensatorda   su   buxarlarının   kondensləşməsinə   su   sərfini,
eynən yuxarıdakı bərabərliklə hesablayırlar, lakin, kondensatın istilik tutumu təyin
12

---

edilərkən onun istiliyini kondensləşərək axıb gedən suyun istiliyinə bərabər qəbul
edirlər. 
İstehsal   sexlərində   döşəmələrin,   panellərin   (tavanların)   və   divarların
yuyulmasına su sərfi aşağıdakı normalara istinad olunaraq təyin edilir: 
– xüsusi sanitar rejim tələb edən istehsal sahələri (balığı hazırlayan, kürü,
konserv, marinad, tibbi piy və digər məhsullar istehsal edən sexlər) üçün –
növbədə 
;
10
2
m
litr
– döşəməsi az çirklənən istehsallar üçün (hisləmə sexi, ekspedisiya və s.) –
növbədə 
.
0
,
5
2
m
litr
  
  Tutumlu   aparatların   yuyulmasına   su   sərfi,   onların   həcminə   istinadən
aşağıdakı tənlikdən hesablanır: 
V
k
W


 
burada: W – bir yuyulmaya su sərfi, litr; 
             V – aparatın həcmi, litr; 
            k = 0,25 
  0,75 – əmsal.   
Balıq   emalı   müəssisələrində   döşəmələrin   və   avadanlıqların   yuyulmasını
praktiki olaraq rezin borulardan axıdılan su ilə həyata keçirirlər. Buna görə də
döşəmələrin   və   avadanlıqların   yuyulmasına   su   sərfi   aşağıdakı   bərabərliklə
hesablanır:  
,
4
3600
2








n
V
d
W
   
saat
kq
.  
burada: d – boruların daxili diametri, metr (adətən 0,5 
 1,5 düymə qəbul
edilir); 
san
m
V
5
,
1
0
,
1


 – suyun axma sürəti; 
n  –  su   boru  kəməri  mənbəyinin   sayı  (bir  mənbə   100  m
2
  döşəmə
sahəsi üçün nəzərdə tutulur); 
13

---