Molum olduğu kimi, cinayətkarlığa qarşı mübarizonin
Yüklə 4,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Konstitusiyasının müddəalarına əsaslanır. Konstitusiyanın 71-ci maddəsində
- Digər maddələrdə heç kəsin bir cinayətə görə təkrarən məhkum edilə bilməməsi barədə müddəalar, şəxsin
- 66-cı maddəyə görə, «Heç kəs özünə, arvadına (ərinə), övladlarına, valideynlərinə, qardaşına, bacısına qarşı ifadə verməyə məcbur edilə bilməz».
likclir. Mülki işo baxan mohkomonin zalında qaydanı pozan VD hakimin goslorişİDrino labe olmayan ijoxs corimo oluna bilor. Mohkomonin çağırışına görə cinayət işi üzrə məhkəməyə gəlməkdən boyun qaçıran şəxsə qarşı təsirli ölçülər götürülür. Qanun icazə verir ki, belə şəxslər məhkəmənin qərarına əsasən məcburi gətirilsinlər (cinayətin törədilməsində təqsirləndirilən şəxs, zərərçəkən, şahidlər və s.). Məhkəmənin göstərişlərinə hörmətlə yanaşmayanlara qarşı başqa təsiretmə tədbirləri (cinayət cəzası daxil olmaqla) nəzərdə tutulur. Məhkəmə səlahiyyətlərinin geniş dairəsi onu göstərir ki, məhkəmə hakimiyyəti çox vacib və məsuliyyətli sosial funksiyanı yerinə yetirir. Yaxın keçmişdə yuxanda sadalanan səlahiyyətlərin çoxu məhkəmələrdə yox idi. Məsələn, konstitusiya nəzarəti, dövlət orqanlarının vəzifəli şəxslərinin hərəkətlərinin və qərarlarının əsaslı və qanuna uyğun olmasının yoxlanması ilə sovet dövründə məhkəmələr məşğul olmurdu. Onları, əsasən, mülki və cinayət işlərinə baxan orqanlar kimi qəbul edirdilər. Çox az hallarda məhkəmələr həm də inzibati xətalar haqqında işlərə və bəzi icra orqanlarının vəzifəli şəxslərinin qeyri-qanuni hərəkətləri barədə şikayətlərə baxırdı. 8Ü-90-C1 illərdə artıq belə bir fikir formalaşmağa başladı ki, hüquqi dövləti mükəmməl məhkəmə hakimiyyəti olmadan qurmaq mümkün deyil. Onda məhkəmələrin nüfuzunun artmasına yönəlmiş konkret tədbirlərin görülməsi zərurəti yarandı. Bu həm məhkəmə korpusunun formalaşması və seçki qaydasının təkmilləşdirilməsində, onun müstəqilliyi üçün şəraitin yaradılmasında, maddi təminatının yüksəldilməsində, məhkəməyə hörmətsizliyə görə məsuliyyətin müəyyən edilməsində, həm də
məhkəmənin səlahiyyətlərinin genişləndirilməsində öz əksini tapdı. Belə ki, vətəndaşların konstitusiya hüquq və azadlıqlarının məhdudlaşdırma təhlükəsi olduğu hallarda məhkəmələrə hüquq mühafizə
orqanlarının horokollərinin əsaslı və qanunauyğun olmasına nəzarət etmək hüququ verilmişdir. İndiki dövrdə yalnız məhkəmələr (mülki və hərbi) vətəndaşların yazışma, telefon danışıqları, poçt, teleqraf və digər göndərişlərinin sirrinin qorunması, mənzil
toxunulmazlığı hüquqlarının məhdudlaşdırılması ilə bağlı məsələlər barədə qərar çıxara bilərlər. 2.3. Məhkoınəııiıı bütün konstitusiya hüquq və azadlıqlarının təminatçısı kimi rolu Məhkəmənin bütün konstitusiya hüquq və azadlıqlarının təminatçısı rolu Azərbaycan Respnblikasıınn Konstitusiyasının müddəalarına əsaslanır. Konstitusiyanın 71-ci maddəsində insan və vətəndaş hüquqlarına və azadlıqlarına aşağıdakı təminatlar verilir; «Konstitusiyada təsbit edilmiş insan və vətəndaş hüquqlarını və azadlıqlarını gözləmək və qorumaq qanunvericilik, icra və məhkəmə hakimiyyəti orqanlarının borcudur. İnsan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının həyata keçirilməsini heç kəs məhdudlaşdıra bilməz. Yalnız müharibə, hərbi vəziyyət və fövqəladə vəziyyət, habelə .səfərbərlik elan edilərkən insan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının həyala keçirilməsi Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq öhdəliklərini nəzərə almaq şərtilə qismən və müvəqqəti məhdudlaşdırıla bilər. Həyata
keçirilməsi məhdudla.şdırılan hüquq və azadlıqlar haqqında əhaliyə qabaqcadan məlumat verilir. Bu Konstitusiyanın heç bir müddəası insan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının ləğvinə yönəldilmiş müddəa kimi təsvir edilə bilməz. İnsan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının pozulması ilə əlaqədar mübahisələri məhkəmələr həll edir. Heç kəs törədildiyi zaman hüquq pozuntusu sayılmayan əmələ görə məsuliyyət daşımır. Hüquq pozuntusu törədildikdən sonra yeni qanunla bu cür hərəkətlərə - = 24 ■ =: :■ =rr. = :■ = görə mosııliyyDt aradan qaldırılmışsa vo ya
yüngülləşdirilmişsə, yeni qanun lətbiq edilir». Bundan başqa Konstitusiyanın 60, 61, 62, 64, 65, 66, 67 və 68-ci ınaddələrində vətəndaşların məlikəmə hakimiyyəti tərəlındən gözlənilən və qorunan hüquqları təsbit olunmuşdur. Belə ki, həmin maddələrdə hər kəsin hüquq və azadlıqlarının məhkəmədə müdanəsinə təminat verilir; hər kəsin dövlət orqanlarının, siyasi partiyaların, həmkarlar ittifaqlarının və digər ictimai birliklərin, vəzifəli şəxslərin qərar və hərəkətlərindən (yaxud hərəkətsizliyindən) məhkəməyə şikayət etmək hüququ təsbit olunur. Bunlardan başqa, göstərilən maddələrdə hər bir kəsin yüksək keyfiyyətli hüquqi yardım alınaq hüququ, hər kəsin onun işinə qanunla müəyyən edilmiş məhkəmədə baxılması hüququ, şəxsin razılığı olmadan onun işinə başqa məhkəmədə baxılmasına yol verilməməsi barədə müddəalar əks olunmuşdur. 63-cü maddədə hər kəsin təqsirsizlik prezumpsiyası hüququ təsbit olunmuşdur. Belə ki, cinayətin törədilməsində təqsirləndirilən hər bir şəxs, onun təqsiri qanunla nəzərdə tutulan qaydada sübuta yetirilməyibsə və bu barədə məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş hökmü yoxdursa, təqsirsiz sayılır. Məhkəmənin hökmü olmasa, kimsə cinayətdə təqsirli sayıla bilməz. Ədalət mühakiməsi həyata keçirilərkən qanunu pozmaqla əldə edilmiş sübutlardan istifadə oluna bilməz.
ki, məhkəmənin məhkum etdiyi hər bir şəxsin öz barəsində çıxarılan hökmə qanunla nəzərdə tutulan qaydada yuxarı məhkəmədə yenidən baxılması, habelə özünün əfv edilməsi və cəzasının yüngülləşdirilməsi haqqında müraciət etmək hüququ vardır.
66-cı maddəyə görə, «Heç kəs özünə, arvadına (ərinə), övladlarına, valideynlərinə, qardaşına, bacısına qarşı ifadə verməyə məcbur edilə bilməz». Tutulan, həbsə alınan və ^ 25 = Yüklə 4,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|