Mövzu Fənnin mahiyyəti və vəzifələri

7.1 Layihələrin maliyyələşdirilməsi mənbələri

Beynəlxalq aləmdə bazar iqtisadiyyatı şəraitində investisiya layihələrinin səmərəliliyini qiymətləndirmək üçün müxtəlif metodlar işlənib hazırlanmış və geniş tətbiq edilməkdədir. Hazırda onların standartlaşması sahəsində xeyli işlər görülmüş, müxtəlif proqramlar işlənib hazırlanmışdır. Bunun üçün hər bir iqtisadçı, menecer və digər mütəxəssis mövcud investisiya resurslarını düzgün idarəetməyi, onların səmərəliliyini hesablamağı, bölüşdürməyi, əsaslı vəsait qoyuluşlarının həyata keçirilməsinin əlverişli varıantını seçməyi və onların nəticələrini proqnozlaşdırmağı bacarmalıdır. İnvestisiya fəaliyyətini həyata keçirən zaman nəzərə alınan bütün amillərdən biri də maliyyə mənbələrinin seçilməsidir. Bu mənbə əsas etibarilə investisiya fəaliyyətinin subyektləri tərəfindən müəyyən olunur. Hazırki şəraitdə qüvvədə olan qanunvericiliyə əsasən investisiyanın maliyyələşdirilməsi mənbələri aşağıdakı əlamətlərinə görə təsnifləşdirilir:

• 
  mülkiyyət münasibətlərinə görə
  
• 
  mülkiyyət növlərinə görə
  
• 
  mülkiyyətçilərin səviyyəsinə görə
  
• 
  mülkiyyət münasibətlərinə görə
  

Mülkiyyətçilərin münasibətlərinə görə maliyyələşdirmə mənbələri şəxsi, cəlb olunan və borc mənbələri fərqlənirlər. Investisiya layihələrin maliyyələşdirilməsi mənbələrinin strukturu müəyyən edilir. Mülkiyyət növlərinə görə investisiya mənbələri aşağıdakı kimi fərqləndirilir.
1. Dövlət maliyyələşdirmə mənbələri – buraya büdcə vəsaitləri və büdcədən kənar fondların vəsaitləri, dövlət borcları və dövlət mülkiyyətinin vəsaitləri daxil olmaqla başqa ehtiyatlar da şamil edilir.
2. Kommersiya və qeyri- kommersiya tipi təsərrüfat subyektlərinin, ictimai təşkilatların və fiziki şəxslərin maliyyə ehtiyatları- buraya mənfəət, amortizasiya ayırmaları, təbii fəlakət və qəzalar nəticəsində yaranmış itkilərin ödənilməsi üçün sığorta təşkilatlarının ayırdığı məbləğ və həmçinin səhmlərin satışından əldə edilə vəsaitlər aid edilir.
3. Xarici investorların vəsaitləri- buraya xarici dövlətlərin, beynəlxalq maliyyə və investisiya təşkilatlarının, ayrı-ayrı müəssisələrin, bankların və kredit təşkilatlarının vəsaitləri aid edilir.